Յովհաննէս Հիսարեան

Յովհաննէս Հիսարեան;
Ծնած է	24 Յունիս 1827
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	1916
Մահուան վայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մասնագիտութիւն	արձակագիր, Խմբագիր, հնաբան
Աշխատավայր	Բանասէր

Յովհաննէս Հիսարեան (24 Յունիս 1827(1827-06-24)^[1], Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն - 1916^[2]^[3], Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն), հայ արձակագիր, գրական, մշակութային գործիչ։

Կենսագրութիւն

Ծնած է 1827 Յունիս 24-ին Պոլսոյ «Րումելի Հիսար» թաղը. իր հայրն էր Գէորգ Հիսարեան։ 1837-ին հազիւ ստացած կրթութեան նախատարերքը, առաջարկութեամբ՝ Հ. Գէորգ Հիւրմիզեանի, Վենետիկ կը ղրկուի Մուրատ Ռաֆայէլեան վարժարանին մէջ աւարտելու համար իր ուսումը։ Հոն 6-7 տարիի չափ մնալով յաջողապէս կ՝աւարտէ վարժարանին ընթացքը մթերելով հայերէնի, իտալերէնի, յունարէնի եւ լատիներէնի ու բոլոր գիտութեանց սկզբունքները։

1844-ին Եւրոպայէն Պոլիս վերադարձող առաջին լուսաւորութեան ջահերէն մէկը կ՝ըլլայ, իրեն զբաղում ընտրելով՝ գրագրութիւն, իսկ իր տան մէջն ալ, ուսուցչութեան պաշտօնները կը ստանձնէ։

1845-1847-ին կ՝աշխատակցի Տէրոյենցի եւ Աղաթոնի հրատարակած Պատրիարքարանի պաշտօնաթերթին՝ Հայաստանին, որուն մէջ մաս առ մաս հրատարակած Նաբոլէոնի կենաց համառօտ պատմութիւնը գիրքի կը վերածէ 1847-ին։

1851-ին կը սկսի հրատարակել «Բանասէր» անունով ամսաթերթ մը, որուն ուղղութիւնը, ձեւը, յօդուածներն ու լեզուն մինչեւ այսօր կը պահեն իրենց մէջ հրապոյր մը, որուն համար իրաւամբ կարելի է ըսել, թէ՝ «իր ժամանակի հրատարակութեանց ամէնէն գիտունն ու բարեկշռեալն էր»։

«Բանասէր»ի մէջ կը հրատարակէ մաս առ մաս «Խոսրով Եւ Մաքրուհի» անունով վէպը, իր ժամանակի կեանքէն առնուած ինչ որ հայ միտքին առաջին վէպերէն կարելի է համարել։ Այս վէպը 1869-ին թարգմանուած է Ֆրանսերէնի, իսկ 1903-ին կրկին հրատարակուած է շաբաթաթերթ Ծաղիկի մէջ։ 1852-ին, յաջողապէս բոլորէ յետոյ ամբողջական տարեշրջան մը, «Բանասէր»ը կը դադրի։

Այդ ժամանակները, Հիսարեան միջոց մը, տպարանատէր Քայօլի հետ կը հրատարակէ «Journal Asiatique»ը, որուն մէջ հայերէնով մաս մը յատկացուած էր։ 1858-ի միջոցներուն, «Բանասէր»ի վերստին հրատարակութեան փորձ մը ըրած է, սակայն միայն մէկ թիւ հրատարակուած է։ Այդ միջոցներուն գրած է՝ «Ծռախօսութիւն» անուն փոքրիկ տետր մը, Տօքթ. Ռուսինեանի Ուղղախօսութիւնը քննադատող։

1852-1882-ի երեսուն տարուան շրջանի մէջ, ստէպ առիթներ ունեցած է ուղեւորելու Եւրոպա եւ Կովկասեան գաւառները ու հոն յառաջ տարած է իր ուսումնասիրութիւնները՝ հայկական բեւեռագիրներու վրայ եւ որոնց իբր արդիւնք գրած է հոյակապ աշխատասիրութիւն մը Ֆրանսերէն լեզուով, զոր դժբախտաբար անտիպ կը մնայ։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 http://am.hayazg.info/index.php?curid=10953
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Հայաստանի գրադարանների համահավաք գրացուցակ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q101537013"></a>

Աղբիւրներ

«Յիշատակարան» (կազմուած՝ Վ. Գ. Զարդարեանի կողմէ)։
«Դիմաստուերներ», Հրանդ Ասատուր, 1921, էջ 36-43։

[[http://am.hayazg.info/index.php?curid=10953_http://am.hayazg.info/index.php?curid=10953]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 http://am.hayazg.info/index.php?curid=10953

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1982918_citetype_Q526334"_data-entity-id="Q101537013">[[:d:Q101537013|Հայաստանի_գրադարանների_համահավաք_գրացուցակ]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q101537013"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Հայաստանի գրադարանների համահավաք գրացուցակ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q101537013"></a>

[1]

[2]

[3]

Յովհաննէս Հիսարեան

Ծնած է	24 Յունիս 1827(1827-06-24)^[1]
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	1916^[2]^[3]
Մահուան վայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մասնագիտութիւն	արձակագիր, Խմբագիր, հնաբան
Աշխատավայր	Բանասէր