Ներսէս Վարժապետեան
Ներսէս Վարժապետեան (աւազանի անունը՝ Պօղոս Ստեփանի ՎարԺապետեան, 28 Յունուար 1837, Կոստանդնուպոլիս, —26 Հոկտեմբեր[1] 1884, Կոստանդնուպոլիս), եկեղեցական, հասարակական, քաղաքական գործիչ, Կոստանդնուպոլսոյ հայոց պատրիարք (1874-էն)։
| Ներսէս Վարժապետեան | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնած է | 28 Յունուար, 1837 |
| Ծննդավայր | |
| Մահացած է | 26 Հոկտեմբեր, 1884 |
| Մահուան վայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Ազգութիւն | Կաղապար:Country data ՀՀ Հայ |
| Կրօնք | Կաղապար:Դրօշաւորում/Հայ առաքելական եկեղեցի |
| Մասնագիտութիւն | պատրիարք, հանրային գործիչ |
| Աշխատավայր |
Եկեղեկացական, քաղաքական, |
| Վարած պաշտօններ | Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարք? |
Ուսումը ստացած է Խասգիւղի Ներսէսեան վարժարանին մէջ։ 1853-էն զբաղած է ուսուցչութեամբ Ատրիանուպոլսոյ, Տարսոնի եւ Նիկոմիդիոյ մէջ։
1862-ին ձեռնադրուած է եպիսկոպոս։ Օգտուելով 1877-78 թուականներու ռուս-թրքական պատերազմէն ետք Հայկական հարցի արծարծման համար ստեղծուած նպաստաւոր պայմաններէն Վարժապետեան Թուրքիոյ մէջ 9 եպիսկոպոսներու անունով խնդրագիր կը ներկայացնէ կայսր Ալեքսանտր II-ին՝ Ռուսաստանէն հայցելով արեւմտահայերու պաշտպանութիւնը (եւրոպական քրիստոնեաներու օրինակով)։
Վարժապետեան մեծ եռանդ ներդրած է 1878 թուականի Սան Ստեֆանոյի պայմանագրին մէջ արւեւմտահայերու մասին յատուկ (16-րդ) յօդուած մտցնելու եւ հայկական հարցը Պեռլինի քոնկրեսին մէջ (1878) քննելու գործին մէջ, որու համար ալ վեհաժողով ուղարկած է հայկական ազգային պատուիրակութիւն՝ Մկրտիչ Խրիմեանի գլխաւորութեամբ։
Վարած է շրջահայեաց քաղաքականութիւն Բարձրագոյն դրան, Ռուսաստանի եւ Մեծ Բրիտանիոյ միջեւ անոնց բարեացակամ վերաբերմունքը հայկական հարցին մէջ շահելու ակնկալիքով։
31 Մայիս 1879 թուականին դիմած է եւրոպական երկիրներու ներկայացուցիչներուն՝ նշելով Հայաստանի մէջ բարենորոգումներ ընելու անհրաժեշտութիւնը՝ Պեռլինի դաշնագրի 61-րդ յօդուածը գործադրելու համար, սակայն՝ ապարդիւն։ Անպատասխան մնացած են նաեւ Բարձրագոյն դրան ներկայացուած բազմաթիւ յուշագրերը։ 1884-ին ընտրուած է Ամենայն հայոց կաթողիկոս, սակայն առողջական ծանր վիճակին պատճառով հրաժարած է հոգեւոր առաջնորդի տիտղոսէն։
Հայաստանի ազատագրութեան ուղին՝ Վարժապետեան համարած է հայութեան ազգահաւաքումը, խաղաղ շինարարութիւնն ու դիւանագիտական միջոցները։
Հրատարակուած աշխատութիւններ
Խմբագրել- «Քրիստոսի սուրբ եկեղեցին եւ անոր հակառակորդները» (1864)[2]
- «Ուսումը համաբարբառ Աւետարանի Տեառն մերոյ» (1875)
Գրականութիւն
Խմբագրել- Օրմանեան Մաղաքիա արք., «Ազգապատում», մաս 3, Երուսաղէմ, 1927:
- Կիրակոսեան Ջ. Ս., «Բուրժուական դիւանագիտութիւնը եւ Հայաստանը» (XIX դ. 70-ական թթ.), Երեւան, 1978։
- Կիրակոսեան Ջ. Ս., «Բուրժուական դիւանագիտութիւնը եւ Հայաստանը» (XIX դ. 80-ական թթ.), Երեւան, 1980։
- Սիրունի Յ., «Պոլիս եւ իր դերը», հատոր Գ.-Դ., Անթիլիաս, 1987-88։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «1884 թ. հոկտեմբերի 26-ին մահացել է Ներսես Վարժապետյանը»։ «1Լուր լրատվական կայք»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-06-17-ին
- ↑ ««Կրօնի հանրագիտարան, Վարժապետեան Ներսէս»»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-03-05-ին։ արտագրուած է՝ 2015-09-16
Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|