Նիկողայոս Ադոնց
Նիկողայոս Ադոնց (Տէր-Աւետիքեան) (10 (22) Յունուար 1871[1][2], Բռնակոթ, Զանգեզուրի Գաւառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] - 27 Յունուար 1942[3][1][4], Պրիւքսէլ, Պելճիքա), հայ պատմաբան, հայագէտ, բիւզանդագէտ եւ բանասէր։
| Նիկողայոս Ադոնց ռուս.՝ Николай Георгиевич Адонц | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 10 (22) Յունուար 1871[1][2] |
| Ծննդավայր | Բռնակոթ, Զանգեզուրի Գաւառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] |
| Մահացած է | 27 Յունուար 1942[3][1][4] (71 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Պրիւքսէլ, Պելճիքա |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն Պելճիքա |
| Ուսումնավայր |
Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան[2] Ս. Փեթերսպուրկ Համալսարանի Արեւելագիտութեան Բաժանմունք |
| Ազդուած է | Նիկողայոս Մառ? |
| Մասնագիտութիւն | պատմաբան, հայագէտ, բիւզանդագէտ, բանասէր |
| Աշխատավայր |
Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան Սուրբ Բեթըրսպուրկի Կայսերական համալսարան Պրիւքսէլի ազատ համալսարան Byzantion? |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՆիկողայոս Ադոնց ծնած է 1871-ին Հայաստանի Սիւնիքի մարզի Բռնակոթ գիւղի մէջ (Սիսիան)։ Ուսած է Տաթեւի ծխական դպրոցէն ու Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարանէն ներս, այնուհետեւ՝ 1892-94 թթ Թիֆլիսի ռուսական գիմնազիոյ մէջ։ 1899-ին ոսկէ պարգեւանշանով աւարտած է Փեթերսպուրկի համալսարանի արեւելեան լեզուներոի եւ պատմա-բանասիրական ճիւղերը։ Աշակերտած է Նիկողայոս Մառին։
Աշխատութիւններ
Խմբագրել- Адонц Н. Г. Армения в эпоху Юстиниана. СПб, 1908 (2 изд. Ереван։ Изд-во Ереванского Университета, 1971, 526 с.) (անգլ., 1969, հայ., 1987)
- Адонц Н. Дионисий Фракийский и армянские толкователи. Петроград. Тип-я Императорской Акдемии Наук. 1915.г. CXCIII, 307 стр. (Bibliotheca Armeno-Georgica. IV.)
- Nicolas Adontz, Histoire d'Arménie ։ les origines, du Xe siècle au VIe siècle av. J.C., préface de René Grousset, 1946, XV-441 p.
- Nicolas Adontz. Samuel l'Arménien, roi des bulgares (in French). Bruxelles։ Palais des Académies, 1938, 63 p. [reprinted in։ Études Arméno-Byzantines. Calouste Gulbenkian Foundation. Lisbon, 1965, p. 347 – 407. Distributor։ Livraria Bertrand].
- Nicolas Adontz, Études arméno-byzantines, Portugal։Imprimerie IMPRESSA, 1965, 440 p. (Coll. Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian).
- Nicolas Adontz, Denys de Thrace et les commentateurs arméniens, 1970 (Bibliothèque arménienne de la Fondation Calouste Gulbenkian)
- Adontz Nicolas, Armenia in the period of Justinian: The Political Conditions Based on the Naxarar System, Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation 1970.
- Նիկողայոս Ադոնց, Մաշտոց եւ անոր աշակերտները ըստ օտար աղբիւրներու, Վիեննա: Մխիթարեան տպարան, 1925 (Ազգային մատենադարան, ՃԺԱ)։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայաստանի պատմութիւն։ Ակունքները X-VI դդ. Ք.Ա..։ Հայերու ծագումը։ Յօդուածներ, Երեւան, 1972։
- Նիկողայոս Ադոնց, Պատկերների խնդիրը։ Երեւան, 2003, 90 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Քննութիւն Մովսէս Կաղանկատուացու, Ս. Էջմիածին, 2005, 176 էջ։
- Նիկողաիոս Ադոնց, Հայաստանի ոսկեհանքը։ Փոքր ուսումնասիրութիւններ, Երեւան, 2006։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ա. Պատմագիտական ուսումնասիրութիւններ, Երեւան, 2006, 652 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Բ. Պատմա-բանասիրական ուսումնասիրութիւններ, Երեւան, 2006, 680 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ Գ. հայերէնագիտական ուսումնասիրութիւններ, Երեւան, 2008, 688 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Դ. Քննական պատմութիւն Հայոց, Երեւան, 2009, 720 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Ե. Հայ-բյուզանդական ուսումնասիրութիւններ, Երեւան, 2012, 664 էջ։
- Նիկողաիոս Ադոնց, Երկեր հինգ հատորով, հատ. Զ (լրացուցիչ). Հրապարակախօսութիւն, Երեւան, 2012, 540 էջ։
- Նիկողայոս Ադոնց, Հայկական հարցի լուծման շուրջ, «Երեւանի համալսարանի հրատարակչութիւն», Երեւան, 1989։
- Ադոնց Նիկողայոս, Դաւիթ Կիւրոպաղատ († 31-ը մարտի 1000).- «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 2002, № 3, էջ 3-37։
- Ադոնց Նիկողայոս, Հայացած Աստվածաշունչը եւ անոր պատմական տարողութիւնը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 2001, № 3, էջ 3-11։
- Оганесян П. О., Малоизвестная статья «Турецкая нота и Турецкая Армения» Николая Адонца.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտութիւնների», 1990, № 4, стр. 72-77.
- Аветисян, Г. А., Оганесян, П. О., Еще одна малоизвестная статья Николая Адонца по Армянскому вопросу.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտութիւնների», 1993, № 1, стр. 137-148.
- Հովհաննիսյան Պ. Հ., Նիկողայոս Ադոնցը եւ Հայկական հարցը.- «Պատմա-բանասիրական հանդես», 1999, № 1, էջ130-138։
- Յովհաննիսեան Պ., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգութեան նորայայտ էջերից.- «Պատմա-բանասիրական հանդէս», № 2, էջ 277-290։
- Յովհաննիսեան Պ., Ն . Ադոնցի «Հայոց քննական պատմութեան» ստեղծագործական ճակատագիրը (ծննդեան 130-ամեակի առթիւ).- «Պատմա-բանասիրական հանդէս», № 1, էջ 63-78։
- Պ. Յովհաննիսիան, Օ. Վարդազարեան, Նիկողայոս Ադոնցի «Կիբելա աստուածուհին» անհայտ աշխատութիւնը,- «Բանբեր մատենադարանի», 18, Երեւան, 2008, էջ 181-215։
Գրականութիւն
Խմբագրել- Եուզբաշեան Կ. Ն., Նիկողայոս Ադոնցի գիտական ժառանգութիւնը.- «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1962, № 4, էջ 115-128։
- Mushegh Ishkhan, Professor Nicholas Adontz։ Remembrance and Impressions, - "Armenian Review" 39 (1986), pp. 55–80.
- Յովհաննիսեան Պ. Հ., Սիմոն Վրացեանի անտիպ յուշերը Նիկողայոս Ադոնցի մասին.- «Լրաբեր Հասարակական Գիտութիւնների», 1998, № 1, էջ 202-210
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Адонц Николай Георгиевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)