Պետրոս Ղափանցի
Պետրոս Ղափանցի (, Կապան, Հայաստան - 20 Մարտ 1784[1], Նիքոմետիա, Եալովա, Թուրքիա), վերանորոգուող հայ դասական բանաստեղծութեան ներկայացուցիչ։ Բանաստեղծ, երգահան։
Պետրոս Ղափանցի | |
---|---|
Ծննդավայր | Կապան, Հայաստան |
Մահացած է | 20 Մարտ 1784[1] |
Մահուան վայր | Նիքոմետիա, Եալովա, Թուրքիա |
Մասնագիտութիւն | բանաստեղծ, երգահան, քահանայ |
Կենսագրական գիծեր Խմբագրել
Պետրոս Ղափանցիի կենսագրութեան մասին պահպանուած են միայն կցկտուր տեղեկութիւններ, այն ալ Ղափանցիի կեանքի վերջին տարիներուն մասին: Հաստատ է, որ ան սիւնեցի է եւ մեծ հաւանականութեամբ ծնած է Ղափան, ուրկէ եւ վերցուած է իր մականունը։
Ծննդեան տարեթիւ կը տրուի 1700ը, որ ճշգրիտ նկատուելու համար այնքան ալ ստոյգ տուեալներու վրայ հիմնուած չէ։
Կենսագրական առաջին ստոյգ տուեալները կը վերաբերին 1753-1756 տարիներուն, երբ Պետրոս Ղափանցիի անունը կը յիշատակուի իբրեւ Ս. Էջմիածնի միաբան։ Նոյն յիշատակութեանց համաձայն՝ իբրեւ Կաթողիկոսական Նուիրակ, Պետրոս Ղափանցի յատուկ առաքելութիւններով ուղարկուած եւ պաշտօնավարած է Ռումէլի ու Ղրիմի, ապա՝ նաեւ Կոստանդնուպոլսոյ, Ադրիանապոլիսի եւ Արմաշի մէջ:
Կարեւորութեամբ կը նշուի 1772 թուին անոր վերատեսուչ նշանակումը Ադրիանապոլսոյ մէջ, ուր ծաւալած է հոգեւորական եւ գրական-ստեղծագործական բեղուն գործունէութիւն։ Այդ շրջանին է, որ իր ստեղծած տաղերն ու բանաստեղծութիւնները ի մի բերուած են եւ առանձին հատորով տպագրուած են Պոլիս՝ «Գրքոյկ կոչեցեալ երգարան» անունով։
1780-ին, երբ արդէն խոր ծերութեան հասած էր՝ կենսագիրներու վկայութեամբ, Պետրոս Ղափանցի նշանակուած է Նիկոմեդիայի վիճակի (թեմի) առաջնորդ: Իր այդ պաշտօնին վրայ չորս տարի գործելէ ետք, ան վախճանած է 20 Մարտ 1784ին, Նիկոմեդիա քաղաքին մէջ։
Արձանագրութիւնները նաեւ կը հաստատեն, որ Պետրոս Ղափանցի ապրած եւ գործախ է Սիմէոն Ա. Երեւանցի ու Ղուկաս Կարնեցի Կաթողիկոսներու օրօք[2][3]։
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 http://armradioarchive.am/ar/d6eTJir
- ↑ «ՆԱԶԱՐԷԹ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ – ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ – Պետրոս Ղափանցի (1700? – 1784) Հայ ազատագրական շարժման նախակարապետ տաղերգակն ու աշուղը – ԼՈՒՍԱՒՈՐ ԱՒԵՏԻՍ» (en-US)։ արտագրուած է՝ 2023-08-05
- ↑ Պետրոս Ղափանցի (1990)։ Բանաստեղծութիւններ։ Երեւան: «Խորհրդային գրող»։ էջ 5-6։