Այգեհատ
Աշխարհագրական Դիրք
ԽմբագրելԱկգեհատ գիւղը ունի բարձր դիրք՝ ծովու մակերեսէն 1150 մ․։ Կը գտնուի Դեբետ գետին ձախ ափին, Ալավերտի քաղաքէն 9 քմ․ դէպի հարաւ-արումուտք եւ Վանաձորէն՝ 43 քմ․ հեռու։
Ընդհանուր տեղեկութիւններ
Խմբագրել
Պատմութիւն
ԽմբագրելՀայկական Բարձրաւանդակի հիւսիս արեւելեան մասը գտնուող Այգեհատը, միշտ գտնուած է հայկական թագաւորութիւններուն սահմաններուն մէջ։ Պարսկական տիրապետութեան շրջանին մաս կը կազմէ վրացական թագաւորութեան, իսկ 1801 կը դառնայ Թիֆլիս նահանգի Բորչալու գաւառին մէկ շրջանը՝ Իգահատ, Իգոկաթ եւ Իկհաթ անուններով։ Խորհրդային տարիներուն ունեցած է Դանուշաւան անունը։ Այգեհատ վերանուանուած է 1991-ին։
Բնակչութիւն
ԽմբագրելԲնակչութիւնը միշտ եղած է հայ եւ անոր թիւը ունեցած է բաւական ելեւէջներ, հետեւեալ զարգացումով՝
1831՝ 88, 1886՝ 337, 1897՝ 338, 1914՝ 809, 1916՝ 342, 1922՝ 500, 1926՝ 387, 1931՝ 460, 1959՝ 391, 1970՝ 366, 1979՝ 295, 1989՝ 478, 2001՝ 332, 2004՝ 277։
Գիւղատնտեսութիւն
ԽմբագրելԳիւղի հողերը գրեթէ ամբողջութեամբ կ՛օգտագործուին։ Գիւղացիները կը զբաղին երկրագործութեամբ, պտղամշակութեամբ ու հացահատիկի, բանջարեղէնի մշակումով, ինչպէս նաեւ եղջերուներու անասնաբուծութեամբ, մեղրաբուծութեամբ եւ թռչնաբուծութեամբ։
Հասարակական կեանք
Խմբագրել2013 թուականէն, գիւղը ունի դպրոց, գրադարան եւ առողջապահական կեդրոն։
Պատմշակութային յուշարձաններ
ԽմբագրելԱյգեհատ գիւղին մէջ կը գտնուին Ս․ Սարգիս (6-րդ դար) եւ Գողգոթավանք (10-րդ դար) եկեղեցիները եւ Ս․ Սարգիս մատուռը։ Գիւղէն ոչ հեռու կը գտնուի Քոպայրի վանքը, իսկ Օծուն-Այգեհատ ճամբուն վրայ՝ Հոռոմայրի վանքը։
Պատմամշակութային արժէք ներկայացնող յուշարձաններու պատկերասրահ
Խմբագրել-
Այգեհատի հին աղբիւրը -
Այգեհատ․ խաչքար -
Մեծ Եղեռնի զոհերու քար․ Այգեհատ -
1941-1945 Բ․ Համաշխարհային Պատերազմի ընթացքին զոհուած զինուորներուն յիշատակի յուշարձան․ Այգեհատ -
Խաչքար․ Այգեհատ -
Ս․ Սարգիս մատուռ (16-րդ դար)․ Այգեհատ -
Քոպայրի վանական համալիր -
Քոպայրավանքի զանգակատունը -
Հոռոմայրի վանք, Օծուն-Այգեհատ ճամբուն վրայ -
Հոռոմայրի ստորին յուշարձանախումբ, ծանօթ նաեւ Ձորամիջի վանք անունով, Օծուն - Այգեհատ ճամբուն ձախ՝ Դեբեդի ձախափնեայ ձորալանջին
Ծանօթ Այգեհատցիներ
ԽմբագրելԴանուշ Շահվերտեան