Գէորգ Ջահուկեան

Գէորգ Ջահուկեան;
Ծնած է	1 Ապրիլ 1920
Ծննդավայր	Մեծաւան, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն
Մահացած է	6 Յունիս 2005 (85 տարեկանին) կամ 8 Յունիս 2005 (85 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն; Հայաստան
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Երեւանի պետական համալսարանի հայ բանասիրութեան բաժանմունք
Կոչում	փրոֆէսոր եւ ակադեմիկոս
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, համալսարանի դասախօս
Աշխատավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան; Վալերի Բրիւսովի անուան պետական լեզուահասարակագիտական համալսարան; Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուի հիմնարկ
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն

Գէորգ Ջահուկեան (1 Ապրիլ 1920(1920-04-01)^[1], Մեծաւան, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն^[1] - 6 Յունիս 2005(2005-06-06) կամ 8 Յունիս 2005(2005-06-08), Երեւան, Հայաստան), հայ ականաւոր բանասէր, լեզուաբան, հայագէտ։ Բանասիրական գիտութիւններու դոկտոր (1955), փրոֆէսօր (1958), ակադեմիկոս, գիտութեան վաստակաւոր գործիչ (1965)։

Կեանք եւ գործունէութիւն

Ծնած է Շահնազար, որ ներկայիս Մեծաւան անունով գիւղ է Տաշիրի մէջ։ 1937-ին աւարտած է Երեւանի Շահումեանի անուան միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1941-ին՝ Երեւանի Պետական Համալսարանի բանասիրական բաժանմունք։

Բանակի մէջ ծառայելէ եւ մօտ մէկ տարի Հրազդանի միջնակարգ դպրոցին մէջ ուսուցիչ աշխատելէ յետոյ, Գ. Ջահուկեան 1944-ին կը տեղափոխուի Երեւան՝ ուսումնառութիւնը համալսարանի թեկնածուական բաժնի մէջ շարունակելու համար։ Այդ շջանին գիտական ղեկավար կ՚ունենայ մեծ հայագէտ Հրաչեայ Աճառեան։

1947-ին Գ. Ջահուկեան յաջողութեամբ կը պաշտպանէ «Քերականական եւ ուղղագրական աշխատութիւնները հին եւ միջնադարեան Հայաստանում» ատենախօսութիւնը եւ կը ստանայ բանասիրական գիտութիւններու թեկնածուի աստիճան^[2]։

«18-19րդ դդ. հայ լեզուաբանական միտքը եւ աշխարհաբարի հարցերը» ատենախօսութեան համար, 1955-ին իրեն կը շնորհուի բանասիրական գիտութիւններու դոկտորի աստիճան։

1949-ին ան կը ստանայ դոցենտի, իսկ 1958-ին՝ փրոֆէսօրի կոչում։

Վարած պաշտօններ

1945 թուականէն Գ. Ջահուկեան դասախօսած է Երեւանի Պետական Համալսարանի ռոմանա-գերմանական բանասիրութեան բաժանմունքին մէջ։

1948-1957 թուականներուն դասախօս եղած է Երեւանի Վալերի Պրիւսովի անուան ռուսաց եւ օտար լեզուներու հիմնարկին մէջ։ Իսկ 1957-էն 1970, ռոմանա-գերմանական բանասիրութեան ամպիոններու վարիչ եղած է։

1962 թուականէն մինչեւ վախճանը, Գէորգ Ջահուկեան եղած է Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուաբանութեան հիմնարկի տնօրէն, Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիայի ակադեմական^[3]:

Կոչումներ եւ շքանշաններ

Գ. Ջահուկեան արժանացած է գիտութեան վաստակաւոր գործիչի տիտղոսին։ Եղած է Խորհրդային Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկիր։ Պարգեւատրուած է Հայաստանի Հանրապետութեան «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» եւ բազմաթիւ այլ շքանշաններով:

Հետազօտութիւններ

Գէորգ Ջահուկեանի հիմնարար հետազօտութեանց շարքին կը պատկանին՝

«Լեզուաբանութեան պատմութիւն» (հ. 1, 2, 1960, 1962),
«Հայ բարբառագիտութեան ներածութիւն» (1972),
«ժամանակակից հայերէնի տեսութեան հիմունքները » (1974),
«Ընդհանուր եւ հայ լեզուաբանութիւն» (ռուս., 1978),
«Հայերէնի համեմատական քերականութիւն» (ռուսերէն, 1982),
«Հայոց լեզուի պատմութիւն, նախագրային շրջան» (1987, Հ.Խ.Ս.Հ. Պետական մրցանակ՝ 1988)^[4]:

Վկայութիւններ

Հայերէնի համեմատական ուսումնասիրութեան բնագաւառէն ներս, Ջահուկեան ներկայացուցած է հայերէնի առնչութիւնները հնդեւրոպական եւ այլ ընտանիքներու պատկանող բազմաթիւ հին եւ հնագոյն լեզուներու հետ, ճշգրտած է հայերէնի տարածքային դիրքը հնդեւրոպական լեզուներու շրջանակէն ներս, հայերէնի հնդեւրոպական եւ խուռա-ուրարտական ենթաշերտերը, յայտնաբերած է հայերէնէն ուրարտերէնի, խեթերէնի եւ այլ լեզուներու անցած փոխառութիւններ, տուած է նոր ստուգաբանութիւններ:

Հայ բարբառագիտութեան բնագաւառին մէջ ստեղծած է նոր գիտակարգ՝ վիճակագրական բարբառագիտութիւն: Պատմահամեմատական լեզուաբանութեան մէջ առաջ է քաշած նախալեզուի տարբերակայնութեան գաղափարը, առաջարկած է նախալեզուի վերականգնման նոր վարկած։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9 — հատոր 9. — է. 471–472.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124737636"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ Գէորգ Ջահուկեանի մասին anunner.com կայք
↑ ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գէորգ Բեգլարի Ջահուկեան
↑ «Գէորգ Ջահուկեան (1920-2005). Մեծավաստակ հայագէտը՝ բանասէր եւ լեզուաբան ակադեմականը»։ archive.azator.gr։ արտագրուած է՝ 2022-04-05

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1238720"_data-entity-id="Q124737636">Հայկական_սովետական_հանրագիտարան,_հատոր_9<span_class="wef_low_priority_links">_—_հատոր&nbsp;9._—_է.&nbsp;471–472.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124737636"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9 — հատոր 9. — է. 471–472.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124737636"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[2] Գէորգ Ջահուկեանի մասին anunner.com կայք

[3] ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գէորգ Բեգլարի Ջահուկեան

[4] «Գէորգ Ջահուկեան (1920-2005). Մեծավաստակ հայագէտը՝ բանասէր եւ լեզուաբան ակադեմականը»։ archive.azator.gr։ արտագրուած է՝ 2022-04-05

[1]

[2]

[3]

[4]

Գէորգ Ջահուկեան
Ծնած է	1 Ապրիլ 1920(1920-04-01)^[1]
Ծննդավայր	Մեծաւան, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն^[1]
Մահացած է	6 Յունիս 2005(2005-06-06) (85 տարեկանին) կամ 8 Յունիս 2005(2005-06-08) (85 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն Հայաստան
Ազգութիւն	Հայ^[1]
Ուսումնավայր	Երեւանի պետական համալսարանի հայ բանասիրութեան բաժանմունք^[1]
Կոչում	փրոֆէսոր^[1] եւ ակադեմիկոս^[1]
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, համալսարանի դասախօս
Աշխատավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան^[1] Վալերի Բրիւսովի անուան պետական լեզուահասարակագիտական համալսարան Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուի հիմնարկ^[1]
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա^[1]
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն^[1]