Էյմի Ուայնհաուս

Էյմի Ուայնհաուս (Էյմի Ճէյտ Ուայնհաուս) Amy Jade Winehouse,  (14 Սեպտեմբեր 1983, Լոնտոն – 23 Յուլիս 2011, Լոնտոն)․ անգլիացի երգչուհի եւ երգահան, դափնեկիր  բազմաթիւ մրցանակներու, ծանօթ իր թանձր, արտայայտիչ թաւաձայն եւ երաժշտական տարբեր ոճերու խառնուրդներու բարձրորակ կատարմամբ՝ սոուլ, րիթմ եւ պլուզ ու ճազ երաժշտութիւն։

Էյմի Ուայնհաուս պրիթ. անգլ.՝ Amy Winehouse
Ծննդեան անուն	պրիթ. անգլ.՝ Amy Jade Winehouse
Ծնած է	14 Սեպտեմբեր 1983(1983-09-14)[…]
Ծննդավայր	Chase Farm Hospital, Էնֆիլդ, Էնֆիլդ, Մեծ Լոնտոն, Լոնտոն, Անգլիա, Միացեալ Թագաւորութիւն
Մահացած է	23 Յուլիս 2011(2011-07-23)[…] (27 տարեկանին)
Մահուան վայր	Քամտեն, Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն
Քաղաքացիութիւն	Միացեալ Թագաւորութիւն
Մայրենի լեզու	անգլերէն եւ Բրիտանական անգլերէն
Ուսումնավայր	Սիլվա Եանկ Թատրոնի դպրոց The Mount, Mill Hill International? Bourne Grammar School? Ashmole Academy? ՊՐԻԹ Վարժարան
Ազդուած է	Էրիքա Պատու, Ֆրանք Սինաթրա, Պիլի Հոլիտէյ, Արեթա Ֆրանքլին, Տինահ Ուաշինկթոն, Սարա Վոն, Թոնի Պենեթ, Մերետիթ Մոնք, Մերի Ճէյ Պլայճ, Տ՛ Անճելօ, Էթա Ճէյմս եւ Շադե Ադու?
Տեսակ	Հոգեւոր երաժշտութիւն, Ռիթմ եւ «Պլուզ», Ճազ, Պլուզ, Կապուտաչեայ հոգի, րեկէ եւ սքա
Մասնագիտութիւն	Հեղինակ ու կատարող, կիթառահար, Ժազի երաժիշտ, ճազ կիթառահար, երաժիշտ, ստուդիական երաժիշտ, երգչուհի, Երգահան, արուեստագէտ, երգահան
Ամուսին	Բլեյք Ֆիլդեր-Սիվիլ?
Ծնողներ	հայր՝ Միչ Ուայնհաուս, մայր՝ Ճանիս Սիթոն
Կայքէջ	amywinehouse.com​(անգլերէն)

Իր երկրորդ ձայնապնակը «Պլաք թու Պլաք» Back To Black 2008-ին արժանացած է 5 Կրեմի  մրցանակներու։  2011-ին Միացեալ Թագաւորութեան տարածքին դարձաւ ԻԱ․ դարու յաջողագոյն ձայնապնակը, իսկ 2008-ի աշխարհի լաւագոյն վաճառուած ձայնապնակը։

2004-ին, 2007-ին եւ 2008-ին կը պարգեւատրուի «Իվոր Նովելօ Ժամանակակից Լաւագոյն Երգ» մրցանակով յաջորդաբար «Ինծմէ զօրաւոր» (Սթրոնկըր տեն մի  Stronger Than Me), «Ռիհապ» Rehab եւ «Սէրը կորսուած խաղ մըն է» (Լավ իզ լուզինկ կէյմ Love Is A Losing Game) երգերուն համար։

Ազդած է բազմաթիւ սոուլ երաժշտութեան երգչուհիներու ասպարէզին զարգացման, ինչպէս նաեւ Բրիտանական երաժշտութեան։

Տուած է բազմաթիւ համերգներ եւ մասնակցած է բազմաթիւ փառատօններու։

Կենսագրական գիծեր

Առաջին տարիներ

Էյմի ծնած է 14 Սեպտեմբեր 1983-ին հիւսային Լոնտոնի Սաութկէյթ թաղամասը։ Հայրը՝ Միչ, թաքսի վարորդ, ծագումով հրեայ է, իսկ մայրը՝ Ճանիս, դեղագործ, ռուսական եւ լեհական արմատներով։  Մայրին ունեցած հետաքրքրութիւնը ճազ երաժշտութեան հանդէպ, մեծապէս ազդած է Էմիին վրայ։  Փոքր տարիքին հայրը, յաճախ անոր կ՛ երգէր Ֆրանք Սինաթրային երգերը։  Սովորութիւն մը, զոր Էյմի կ՛ իւրացնէ եւ դպրոցին դասարանը կը փոխադրէ։

9 տարեկանին, ծնողքը կ՛ ամուսնալուծուի։  Հօրը կողմէ մեծ մօր՝ Սինթիայի յորդորումով Շաբաթ օրերը (չորս տարուան համար) կը յաճախէ Susi Earnshaw Theatre School թատրոնի դպրոցը, ուր ձայնամարզումի եւ պարի դասերու կը հետեւի:  10 տարեկանին կը հիմնէ «Sweet 'n' Sour» փոքրիկ նուագախումբը, որ կարճ կեանք կ՛ ունենայ։  Յաջորդող քանի մը տարիներուն կը յաճախէ արուեստի զանազան դպրոցներ՝  Sylvia Young Theatre School, The Mount, Mill Hill International, Mill Hill եւ BRIT School։

Էյմի Ուայնհաուս, 2004-ին

Ասպարէզ

Պատանի, իբրեւ ժամանց կը զբաղէր մեծ եղբօր կիթառին հետ եւ 13 տարեկանին կ՛ ունենայ իր սեփական կիթառը։  Տարի մը ետք, կը սկսի երգեր գրել։  Կարճ ժամանակի մը համար տեղական «Bolsha Band» եւ 2000-ին՝ «National Youth Jazz Orchestr»a (NYJO) խումբերուն երգչուհին է ։ 2002-ին Սայմոն Ֆուլըր ձայնագրութեան ընկերութեան հետ համաձայնագիր կը ստորագրէ։  Երբ անոր կը հարցնէին թէ ո՞վ զինք կը ներկայացնէ, ան կը պատասխանէր թէ՝ «արտօնուած չէ որ յայտնեմ»։ Հետագային, համաձայնագիր կը ստորագրէ ΕΜΙ ձայնագրութեան ընկերութեան հետ։

Էյմի ազդուած ըլլալով 1960-ական թուականներու կնոջական նուագախումբերէն, կ' որդեգրէ անոնց մազի յարդարանքի ձեւը, ինչպէս նաեւ «Կղէոփաթրա» շպարանքի տեսքը, ազդուած «The Ronettes» խումբէն։

Ձայնագրութիւն

Էյմի Ուայնհաուս, 2006-ին

Առաջին ձայնապնակը՝ «Ֆրանք» (ազդուած ճազ երաժշտութենէն), կը հրապարակուի 20 Հոկտեմբեր 2003-ին․ բացի երկու երգերէ որոնք վերահրատարակումներ են, մնացեալները էյմիին գործն են:   Ձայնապնակին արձագանգը դրական կ՛ ըլլայ․  Էյմիին ձայնը կը բաղդատեն Սարա Վոն եւ Մեսի Կրէյ երգչուհիներուն ձայնին հետ։  2004 Օգոստոսին, կ՛ արժանանայ Իվոր Նովելօ մրցանակին իբրեւ «Լաւագոյն այլընտրանք երգ», «Ինծմէ զօրաւոր» Սթրոնկըր տեն մի  Stronger Than Me երգին համար։  Նոյն տարին ելոյթներ կ՛ ունենայ հետեւեալ փառատօներուն՝ «Glastonbury Festival – ճազի աշխարհ», «V Festival» եւ «Մոնթրէալի Ճազի միջազգային փառատօն»։

Back to Black

Էյմի Ուայնհաուս 2008-ին

Back to Black ձայնապնակը կը հրապարակուի 2006 Հոկտեմբերին եւ շաբաթներով անգլիական ձայնապնակներուն երգացանկին՝ UK Albums Chart, առաջին դիրքը կը գրաւէ։  Իսկ Ա․Մ․Ն․ Billboard 200 երգացանկին մէջ մուտք կը գործէ անմիջապէս գրաւելով 7-րդ դիրքը։  Ձայնապնակին երգերէն, բացի համանուն Back to Black երգէն, բացառիկ արձագանգ կը գտնեն «You Know I'm No Good»  եւ «Rehab» երգերը, որոնք Ա․Մ․Ն․ երգացանիկին առաջին դիրքերը կը գրաւեն․ Time պարբերաթերթը «Rehab»ը 2007-ի լաւագոյն երգը կը համարէ։

Ձայնապնակին համանուն՝ «Back to Black» երգը, Եւրոպայի զանազան երկիրներու երգացանկերուն մէջ առաջին դիրքը կը գրաւէ։ 13 Յունուար 2008-ին, «Back to Black»ը եւրոպական Billboard Pan երգացանկին առաջին դիրքը կը գրաւէ վեց յաջորդական շաբաթներ եւ 13 հաւաքական շաբաթներ․ յատկանշական է թէ Զուիցերիոյ երգացանկին առաջին կարգերուն վրայ կը մնայ 119 յաջորդական շաբաթներ։

10 Փետրուար 2008-ին, կ՛ արժանանայ 5 Կրեմի մրցանակներու հետեւեալ ստորոգութիւններուն համար․ Տարուան ձայնապնակը, Տարուան երգը, Լաւագոյն Փոփ երգի իգական մեկնաբանութիւն («Րիհապ» երգին համար) եւ Լաւագոյն Ձայնական Փոփ Ձայնապնակ։

2009-ին, Back to Black ձայնապնակը մուտք կը գործէ Guinness World Records գիրքին մէջ, իբրեւ առաւելագոյն Կրեմի մրցանակով պարգեւատրուած բրիտանացի արուեստագիտուհի։

2007 – 2011

2007-ին կը մասնակցի զանազան փառատօներու, ինչպէս օրինակ՝ Glastonbury Festival եւ Lollapalooza (Շիքակօ)։

Նոյն տարին, Greatest Britons շքեղահանդէսը Էյմի Ուայնհաուսին կը պարգեւատրէ «Երաժշտական Կատարող» մրցանակով (Musical Achievement Award)։

2007-ին «Isle of Wight Festival» փառատօնին, ելոյթ կ՛ ունենայ Ռոլինկ Սթոնս ռոք խումբին հետ․ կը մեներգէ «Ain't Too Proud to Beg» երգը եւ նաեւ կը զուգերգէ Միք Ճակերին հետ։

2008-ի Մայիսին, Էյմի Ուայնհաուսի «Love is a Losing Game» երգը, Քեմպրիճ համալսարանի քննութիւններուն կ՛ ընդգրկուի։  Նոյն տարին կ՛ արժանանայ «MTV Europe Music Award»-ին իբրեւ Տարուան արուեստագիտուհի։

2008-ին բազմաթիւ ելոյթներ կու տայ․ ինչպէս օրինակ՝

Լիզպոնի «Rock in Rio» փառատօն, 27 Յունիս 2008-ին Նելսոն Մանտելային 90-րդ տարեդարձին առթիւ Լոնտոնի Հայտ Փարքին մէջ տեղի ունեցած ելոյթ, 12 Յուլիսին Իրլանտայի «Oxegen festival» փառատօն, 13 Յուլիսին «T in the Park festival» փառատօն՝ Պալատօ (Սքոթլանտ), 16 Օգոստոսին «V Festival »(Սթաֆորտշայր), 17 Օգոստոսին «V Festival» (Չելմսֆորդ), 6 Սեպտեմբերին «Bestival 2008»։

2009-ին կը հիմնէ ձայնագրութեան սեփական ընկերութիւնը՝ «Lioness Records»։

9 Նոյեմբեր 2010-ին կը գործակցի Քուինսի Ճոունսին հետ եւ կը վերահրապարակեն «It's My Party» երգը․ առաջին անգամ մեկնաբանուած էր 1963-ին Լեսլի Կորին կողմէ։

Rhythms del Mundo խումբին հետ

2009-ին Rhythms del Mundo խումբին հետ կը մեկնաբանէ Սամ Քուքի «Cupid» երգը։

Ամերիկացի Թոնի Պենեթ երգիչը զայն կ՛ ընտրէ, որպէսզի զուգերգեն իր «Tony Bennett: Duets ΙΙ» ձայնապնակին համար, որ կը հրապարակուի 20 Սեպտեմբեր 2011-ին։

Յունուար 2011-ին ելոյթներ կ՛ ունենայ Պրազիլ։

Էյմի Ուայնհաուս, առաջին անգամ Աթէնք (22 Յուլիս 2011) եւ Պելկրատ մայրաքաղաքները պիտի այցելեր համերգներ տալու համար, սակայն կը ջնջէ, ներողութիւն խնդրելով եւ նախապէս ծախուած տոմսերուն արժէքը հասարակութեան կը վերադարձնէ։

Անձնական կեանք

Էյմի Ուայնհաուս, Պրազիլ, 2011 Յունուարին

Անձնական կեանքը ալեկոծ եղած է։  Էյմի Ուայնհաուս իր տուած հարցազրոյցներուն ընթացքին, ընդունած է թէ ընկճումէ, շնչառական խնդիրներէ, ախորժակի պակասութենէ, ալքոլամոլութենէ եւ ջղային տկարութենէ կը տառապէր։  Հայրը, խոստովանած է թէ՝ «Էյմին նախկան բեմ ելլէ ջղային տկարութենէ կը տառապի․․․»։  Թմրեցուցիչներու կործանիչ աշխարհը երիտասարդ տարիքին ճանչցաւ։ Ըստ ընտանիքին ու լրատուական միջոցներուն, թմրեցուցիչի գործածութեան խրախուսուեցաւ ամուսինէն՝ Blake Fielder-Civil (որմէ ամուսնալուծուեցաւ Օգոստոս 2009-ին):

Էյմի Ուայնհաուսի բնակարանը, մահուան գուժին օրը, 23 Յուլիս 2011

Մահը

23 Յուլիս 2011-ին, կէսօրէ ետք, Սքոթլանտ Կարտը կը վաւերացնէ Էյմի Ուայնհաուսի մահուան լուրը։  Զայն անկողին կը գտնէ անոր թիկնապահը։

Յետ մահու

Էյմի Ուայնհաուսին ծնողքը, անջատաբար իրենց աղջկան մասին յուշագրութիւններ գրած են․ հայրը՝ «էյմի․ աղջիկս» Amy: My Daughter (2012), մայրը՝ «Սիրելով Էյմին․ մօր մը պատմութիւնը» Loving Amy: A Mother's Story (2014) եւ անոնց նիւթական հասոյթը նուիրած են «Էյմի Ուայնհաուս հիմնարկ»ին։

2 Դեկտեմբեր 2011-ին, յետ մահու «Island Records» ձայնագրութեան ընկերութիւնը կը հրապարակէ «Lioness: Hidden Treasures» ձայնապնակը․ կ՛ ընդգրկէ Էյմի Ուայնհաուսին անտիպ երգերը։

Էյմի Ուայնհաուս բաւական ժապաւէններու նիւթ դարձած է, նոյնպէս իր Back to Black ձայնապնակը։

Արտաքին յղումներ

1. Կլանթոնպըրի փառատօն (անգլերէն)
2. The Ronettes (անգլերէն)
3. V Festival / փառատօն (անգլերէն)
4. Մոնթրէալի Ճազի միջազգային փառատօն (ֆր.)
5. Billboard 200 (անգլերէն)
6. Ֆրանք ձայնապնակը (անգլերէն)