Իսամ Մահֆուզ

Իսամ Մահֆուզ;
Ծնած է	12 Սեպտեմբեր 1939
Ծննդավայր	Ճտէյտէթ Մարժա՛յուն, Մարժա՛յուն, Նապաթիէ, Լիբանան
Մահացած է	3 Փետրուար 2006 (66 տարեկանին)
Մահուան վայր	Պէյրութ, Լիբանան
Քաղաքացիութիւն	Լիբանան
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ, թատերագիր, համալսարանի դասախօս, լրագրող

Իսամ Մահֆուզ (արաբերէն՝ عصام محفوظ‎, 12 Սեպտեմբեր 1939(1939-09-12), Ճտէյտէթ Մարժա՛յուն, Մարժա՛յուն, Նապաթիէ, Լիբանան^[1] - 3 Փետրուար 2006(2006-02-03), Պէյրութ, Լիբանան^[1]), լիբանանցի բանաստեղծ, թատերագիր, թարգմանիչ, գրականագէտ, գրականութեան ու արուեստի քննադատ եւ մտաւորական։

Կենսագրական գիծեր

Ծնած է Հարաւային Լիբանանի Ճտէյտէթ Մարժա՛յուն գիւղաքաղաքը^[2]: Նախնական եւ երկրորդական ուսումը ծննդավայրին մէջ ստանալէ ետք, քսան տարեկան հասակին մամլոյ ասպարէզ նետուելէ ետք՝ շուրջ երեք տասնամեակ, պաշտօնավարած է «Ան-Նահար» օրաթերթին մէջ` իբրեւ գրականութեան ու մշակութային առօրեայ էջի եւ «Յաւելուած»ի խմբագիր: Միաժամանակ մաս կազմած է լիբանանցի յառաջապահ բանաստեղծ Եուսէֆ էլ-Խալի 1957-ին հիմնած «Շը՛ըր»` (Բանաստեղծութիւն) անուն զուտ բանաստեղծական հանդէսին, որ մեծ յեղափոխութիւն առաջացուցած է ո՛չ միայն լիբանանեան, այլեւ` արաբական բանաստեղծութեան մէջ։

1970-էն մինչեւ իր մահը աւանդած է թատերական ստեղծագործութեան նիւթը` Լիբանանեան Պետական Համալսարանի մէջ:

Աշխատութիւններ

1959-ին լոյս կը տեսնէ «Մեռած բաներ» քերթողագիրքը,
«Ամրան խոտեր» (1961),
«Սուրը եւ կոյսի աստղը» (1963),
«Առաջին մահը» բանաստեղծական ժողովածուները:

Տակաւին Պէյրութ չտեղափոխուած` ծննդավայրի թատերասէրներու բեմական փորձերուն իր գործօն մասնակցութիւնը բերած Իսամ Մահֆուզ 1963-ին գրած է իր անդրանիկ թատերախաղը` «Զանզալախդ»ը, որուն բեմադրութիւնը մէկէ աւելի անգամ յետաձգուած է` բախելով գործնական եւ վարչական արգելքներու: Այս թատերգութիւնը կը բեմադրուի միայն հինգ տարի ետք` 1968-ին, գլխաւորութեամբ բեմադրիչ Պերճ Ֆազլեանի: «Զանզալախդ»ի մէջ հանդէս կու գան լիբանանեան թատրոնի երիտասարդ գլխաւորագոյն ուժերը, ինչպէս ապագայի նշանաւոր հեղինակ ու բեմադրիչ Ռեմոն Ժպարա, դերասանուհի Մատոնա Ղազի եւ ուրիշներ:

Այնուհետեւ Իսամ Մահֆուզ կը յօրինած է նոր թատերախաղեր`

«Սպանութիւնը» (1968),
«Քարթ պլանշ» (1970),
«Տիքտաթորը» (1972),
«Ինչո՞ւ Սարհան Սարհան մերժեց ինչ որ Զա՛իմը ըսաւ իրեն Ֆարաժալայի մասին, թիւ 71 սթե- րիոյին մէջ» (1972),
«Ժպրան. անձնական պատկեր» (1983),
«Մերկացումը» (2003) եւ շարք մը միարար թատերախաղեր:

Հեղինակ է նաեւ չորս երկխօսութիւններու` արաբ դասական դէմքերու եւ մանաւանդ ըմբոստ ու յառաջապահ գրողներու եւ փիլիսոփաներու հետ:

Բանաստեղծական եւ թատերական հատորներուն զուգահեռ` յառաջապահ մտաւորական Իսամ Մահֆուզի ստորագրութիւնը կը վայելեն գրաքննադատական, գրականագիտական, քաղաքական, թարգմանական եւ պատմուածքներու բազմաթիւ հատորներ, որոնք հեղինակին հրատարակուած մեծածաւալ, միջակ տարողութեամբ եւ փոքրածաւալ գիրքերուն թիւը կը բարձրացնեն 48-ի:

Բանաստեղծ եւ թատերագիր Իսամ Մահֆուզի բնորոշ գործերէն բազմաթիւ նմուշներ թարգմանուած են զանազան լեզուներու, ինչպէս ֆրանսերէնի, անգլերէնի, գերմաներէնի, հայերէնի եւ այլ լեզուներու:

Իր հեղինակած կարգ մը թատերախաղերուն բեմականացումները արժանացած են մրցանակներու: Ան նաեւ իր գործօն մասնակցութիւնը բերած է արաբական եւ միջազգային թատերական փառատօներու^[3]:

Կը մահանայ յետ կարճատեւ հիւանդութեան^[4]:

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Արաբերեն Վիքիպեդիա — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q199700"></a>
↑ «تحميل كتب عصام محفوظ pdf - مكتبة نور»։ web.archive.org (արաբերէն)։ 2021-09-27։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-09-27-ին։ արտագրուած է՝ 2023-01-24
↑ «معجم البابطين لشعراء العربية في القرنين التاسع عشر و العشرين»։ web.archive.org (արաբերէն)։ 2019-12-28։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-12-28-ին։ արտագրուած է՝ 2023-01-24
↑ «Իսամ Մահֆուզ Կամ Միշտ Յանձնառու Տագնապահար Գրագէտը - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-01-24

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10876391"_data-entity-id="Q199700">Արաբերեն_Վիքիպեդիա<span_class="wef_low_priority_links">_—_2003.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q199700"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Արաբերեն Վիքիպեդիա — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q199700"></a>

[2] «تحميل كتب عصام محفوظ pdf - مكتبة نور»։ web.archive.org (արաբերէն)։ 2021-09-27։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-09-27-ին։ արտագրուած է՝ 2023-01-24

[3] «معجم البابطين لشعراء العربية في القرنين التاسع عشر و العشرين»։ web.archive.org (արաբերէն)։ 2019-12-28։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-12-28-ին։ արտագրուած է՝ 2023-01-24

[4] «Իսամ Մահֆուզ Կամ Միշտ Յանձնառու Տագնապահար Գրագէտը - Aztag Daily»։ archive.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2023-01-24

[1]

[2]

[3]

[4]

Իսամ Մահֆուզ
Ծնած է	12 Սեպտեմբեր 1939(1939-09-12)
Ծննդավայր	Ճտէյտէթ Մարժա՛յուն, Մարժա՛յուն, Նապաթիէ, Լիբանան^[1]
Մահացած է	3 Փետրուար 2006(2006-02-03) (66 տարեկանին)
Մահուան վայր	Պէյրութ, Լիբանան^[1]
Քաղաքացիութիւն	Լիբանան
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ, թատերագիր, համալսարանի դասախօս, լրագրող