Համօ Բեկնազարեան

Համօ Բեկնազարեան;
Ծնած է	31 Մայիս 1892
Ծննդավայր	Երեւան, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	27 Ապրիլ 1965 (72 տարեկանին)
Մահուան վայր	Մոսկուա, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Պլեխանովի անվան ռուսական տնտեսագիտական համալսարան?
Տեսակ	Խաղարկային կինո?
Մասնագիտութիւն	ժապաւէնի բեմադրիչ, շարժապատկերի դերասան, հեղինակ, գրագէտ
Աշխատավայր	Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական ակադեմիական թատրոն?; Վրացֆիլմ?
Ամուսին	Սոֆյա Վոլխովսկայա-Բեկ-Նազարովա?

Համօ Բեկնազարեան (31 Մայիս 1892(1892-05-31)^[1]^[2]^[3], Երեւան, Ռուսական Կայսրութիւն^[2]^[3] - 27 Ապրիլ 1965(1965-04-27)^[4]^[2]^[3], Մոսկուա, Խորհրդային Միութիւն^[2]^[3]), «Հայֆիլմ»-ի հիմնադիր^[5], դերասան, ժապաւէնի բեմադրիչ, բեմագիր։

Կենսագրական գիծեր

Բեկնազարեան սորված է Երեւանի մէջ, ապա` ԹաշքենտՊ։ 1918-ին աւարտած է Մոսկուայի առեւտրի հիմնարկը: Երիտասարդ տարիներուն եղած է վարպետ ըմբիշ: «Մարոնի» կեղծանունով ելոյթներ ունեցած է կրկէսի մէջ, մասնակցած է միջազգային մրցումներու:

Գործունէութիւն

1915-էն «Համօ Բեկ» կեղծանունով նկարահանուած է Մոսկուայում: Խաղացած է շուրջ 100 դեր: 1921-ից եղած է Վրաստանի ժապաւէն արտադրող հիմնարկութեան տնօրէն եւ գեղարուեստական ղեկավար, ուր նկարահանած է «Անարգանքի սեան մօտ» (1923), «Կորսուած գանձեր» (1924), «Նաթելլա» (1925 ) ժապաւէնները, որոնք աչքի են ընկնում արեւելեան իւրատեսակ երանգաւորումով:

1925-ին հրաւիրուած է Երեւան եւ ձեռնամուխ եղած է հայկական ժապաւէնի ստեղծման: Նոյն թուականին Բեկնազարեան նկարահանած է «Նամուս» գեղարուեստական ժապաւէնը, 1926-ին` հայկական առաջին կատակերգութիւնը` «Շոր եւ Շորշոր»:

Ժապաւէնի համր շրջանի լաւագոյն գործերէն են՝

«Զարէ» (1926),
«Խասփուշ» (1927 ),
«Տունը հրաբխի վրայ» (1928) եւ այլք, որոնք խոշոր ներդրում են ֆիլմարուեստի պատմութեան մէջ:

Ժապաւէններ

Բեկնազարեան, համադրելով հայ դերասանական դպրոցի եւ գրականութեան բնորոշ առանձնայատկութիւնները, սկզբնաւորած է ֆիլմի արտադրութեան ազգային ոճը: Այդ սկզբունքը բեմադրիչը զարգացուցած է իր հնչուն ժապաւէններուն մէջ․ անոնցմէ առաջինը «Պեպօ»-ն (1935) էր, որ թեմայի խորութեամբ, վառ արտայայտչականութեամբ եւ պատմութեան հզօր ոճով երեւոյթ էր նաեւ համաշխարհային ֆիլմի արուեստին մէջ: Անոր «Զանգեզուր» (1938), «Դաւիթ Բեկ» (1944) ժապաւէնները նուիրուած են հայ ժողովրդի պատմութեան:

Փաստավաւերագրական ժապաւէններ

Բեկնազարեանը նկարահանած է նաեւ փաստավաւերագրական ժապաւէններ` «Երկրաշարժ Լենինականում» (1926), «Երկիր Նայիրի» (1930) եւ այլն: Ան իր ազգային ինքնատիպ արուեստով մեծապէս նպաստած է հայ ժապաւէնի զարգացման:

Բեկնազարեանի կեանքին եւ ստեղծագործութեան անդրադարձած են հայ եւ օտարազգի բազմաթիւ ժապաւէնագէտներ: Ան հեղինակ է «Յուշեր դերասանի եւ կինոռեժիսորի» (1965` ռուսերէն, 1968` հայերէն) գիրքի: Բեկնազարեանի անունով է կոչուած է «Հայֆիլմ»-ը։

Պարգեւներ եւ կոչումներ

1935, ՀԽՍՀ ժողովրդական արուետագէտ,
1941, Ստալինեան II աստիճանի մրցանակ, «Զանգեզուր» ժապաւէնի համար։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 225.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ «Կ՛ուզուի.- «Հայֆիլմ»-ի Ծռեր – Aztag Daily – Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)»։ www.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2022-04-01

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3491832_citetype_Q55341040_citetype_Q847959_citetype_Q84863712_citetype_Q24579448_citetype_Q130735522_citetype_Q783794"_data-entity-id="Q37312">[http://www.imdb.com/name/nm0067384/_Person_Profile]_//_Internet_Movie_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_1990.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q28722393">[[:d:Q28722393|Ով_ով_է._հայեր]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:hy:Հովհաննես_Այվազյան|Հ.&nbsp;Այվազյան]]_—_[[:Երեւան|Երևան]]:_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_2005._—_հատոր&nbsp;1._—_է.&nbsp;225.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a></div>-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 225.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[5] «Կ՛ուզուի.- «Հայֆիլմ»-ի Ծռեր – Aztag Daily – Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)»։ www.aztagdaily.com։ արտագրուած է՝ 2022-04-01

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Համօ Բեկնազարեան

Ծնած է	31 Մայիս 1892(1892-05-31)^[1]^[2]^[3]
Ծննդավայր	Երեւան, Ռուսական Կայսրութիւն^[2]^[3]
Մահացած է	27 Ապրիլ 1965(1965-04-27)^[4]^[2]^[3] (72 տարեկանին)
Մահուան վայր	Մոսկուա, Խորհրդային Միութիւն^[2]^[3]
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ^[2]^[3]
Ուսումնավայր	Պլեխանովի անվան ռուսական տնտեսագիտական համալսարան?
Տեսակ	Խաղարկային կինո?
Մասնագիտութիւն	ժապաւէնի բեմադրիչ, շարժապատկերի դերասան, հեղինակ, գրագէտ
Աշխատավայր	Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական ակադեմիական թատրոն? Վրացֆիլմ?
Ամուսին	Սոֆյա Վոլխովսկայա-Բեկ-Նազարովա?