Սերգէյ Փարաջանովի Թանգարան

Սերգէյ Փարաջանովի Թանգարան
Տեսակ	Պատկերասրահ եւ հուշային թանգարան?
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրութիւն	Երեւան եւ Կեդրոն
Վայր	Երեւան
Հասցէ	Ձորագիւղ ազգագրական կեդրոն, 15, 16
Հիմնադրուած է	1988
Այցելուներ	15 000
Տնօրէն	Զաւէն Սարգսեան
	40°10′44″N 44°30′00″E / 40.178773°N 44.500124°E
Կայքէջ	parajanovmuseum.am

Սերգէյ Փարաջանովի թանգարան, հիմնադրուած է 1988-ին Հայաստանի ժողովրդական արուեստի պետական թանգարանին մէջ կազմակերպուած Սերգէյ Փարաջանովի գործերուն Հայրենիքի մէջ առաջին ցուցահանդէսէն ետք։

Անիկա Երեւանի ամենաշատ այցելուներ ունեցող թանգարաններէն է^[2]։ Թանգարանը կը ներկայացնէ Փարաջանովի բազմազան գրական եւ գեղարուեստական ժառանգութիւնը։

Պատմութիւն

«Ձորագիւղ» ազգագրական թաղամասին մէջ Սարգիս Փարաջանեանցի կը յատկացուի երկու կից կառոյց՝ բնակութեան եւ թանգարանի համար։ 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժին ընկերա-տնտեսական հիմնահարցերուն պատճառով թանգարանը կը բացուի միայն Յունիս 1991-ին, Փարաջանովի մահէն մէկ տարի ետք։

Թանգարանին հիմնադիր տնօրէնը Զաւէն Սարգսեանն է։ Թանգարանը Երեւանի մշակութային կեդրոններէն մէկն է, յայտնի է իր ցուցահանդէսներով, հրապարակումներով, պատուաւոր ընդունելութիւններով՝ ներառեալ Երեւանի «Ոսկէ ծիրան» միջազգային շարժապատկերի փառատօնի հիւրերուն։ Փաուլօ Քոելօ, Վիմ Վենդերս, Միքայէլ Վարդանով, Տոնինօ Գուերա, Էնրիքա Անթոնինի, Ատոմ Էգոյեան, Նիկիտա Միխալկով, Վլատիմիր Փութին, Ալեքսանդր Լուկաշէնկօ, Եւգենի Եւտուշէնկօ, Արնոլտ Ռիւտէ, Վալտաս Ատամկուս, Տարիա Հալոնէն, Տոնալտ Կնուտ այս եւ այլ յայտնի մարդիկ այցելած են թանգարանը։

Ցուցադրութիւն

Թանգարանը կը գտնուի աւանդական կովկասեան ոճի երկյարկանի կառոյցին մէջ։ Թանգարանին հաւաքածոն կը կազմեն շուրջ 1600 ցուցանմուշներ, որոնց հիմնական մասը Փարաջանովի աշխատանքներն են՝ ինչպէս տարբեր պարագաներ, քոլաժներ, գծանկարներ, ֆիլմերու համար եղած նախագիծեր, տիկնիկներ, գլխարկներ, ինչպէս նաեւ կենդանութեան օրով Փարաջանովի կամքով Երեւան տեղափոխուած թիֆլիսեան տան կահ-կարասին եւ անձնական իրերը։ Փարաջանով խորհրդային իշխանութիւններու որոշումով 15 տարի զրկուած է շարժապատկերի արուեստէն, որոնցմէ 1974-1978 եւ 1982 թուականները անցուցած է խիստ ոճի ճամբարներու եւ բանտերու մէջ։ Թանգարանին մէջ կը ցուցադրուին նաեւ չհրատարակուած թատերական նախագիծեր, թատերատետրեր եւ զանազան գեղարուեստական գործեր, որոնք Փարաջանով ստեղծած է բանտին մէջ գտնուած տարիներուն։ Թանգարանին ցուցադրութեան մէջ ընդգրկուած է շուրջ 700 ստեղծագործութիւն։ Ցուցանմուշներու կարգին կան երկու վերականգնուած յիշատակի սենեակներ, փառատօններու մրցանակներ՝ Ֆետերիքօ Ֆելինիի (federico fellini), Լիլիա Պրիքի (Lilya Brik), Անտրէյ Թարքովսքիի (Andrei Tarkovsky), Միքայէլ Վարդանովի (Mikhail Vartanov) եւ Եուրի Նիկուլինի (Yuri Nikulin) ստորագրութեամբ նամակներ, թանգարան այցելած աշխարհահռչակ անձերու՝ Թոնինօ Կուերայի (Tonino Guerra), Վլատիմիր Փութինի եւ Ռոման Բալայեանի նուէրները։

Ռոման Բալայեան թանգարանին մասին ֆիլմ մը նկարահանած է՝ «Գիշերը Փարաջանովի թանգարանում»^[3]։

Թանգարանը կազմակերպած է շուրջ 60 ցուցահանդէսներ, ինչպէս Քանի, Աթէնքի, Թոքիոյի, Մոսկուայի, Հռոմի, Թեհրանի, Հոլիուըտի եւ այլուր։