Վահէ Վահեան

Վահէ Վահեան (Սարգիս Ապտալեան, 28 Դեկտեմբեր 1908(1908-12-28), Կիւրին, Սեբաստիոյ Նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն - 19 Օգոստոս 1998(1998-08-19), Պէյրութ, Լիբանան), հայ գրող, բանաստեղծ, խմբագիր, հասարակական գործիչ, մանկավարժ եւ հռետոր։

Վահէ Վահեան
Ծննդեան անուն	Սարգիս Ապտալեան
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Վահէ-Վահեան
Ծնած է	28 Դեկտեմբեր 1908(1908-12-28)
Ծննդավայր	Կիւրին, Սեբաստիոյ Նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	19 Օգոստոս 1998(1998-08-19) (89 տարեկանին)
Մահուան վայր	Պէյրութ, Լիբանան
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն  Լիբանան
Ուսումնավայր	Aleppo College? Պէյրութի Ամերիկեան Համալսարան
Ազդուած է	Վահան Թէքէեան
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ, թարգմանիչ, լրագրող, գրագէտ
Աշխատավայր	Պրումմանայի վարժարան Մելգոնեան Կրթական Հաստատութիւն Անի (ամսագիր)

Կենսագրութիւն

Ծնած է Կիւրին՝ Սեբաստիոյ նահանգ։ Փոքր տարիքին կ՝ աքսորուի ծնողքին հետ, 1915-1918 ապրելով հալածանքի ու մահուան սարսափը։ Հանգրուան կը գտնէ Այնթապի մէջ, ուր՝ ոչ իսկ տարի մը կը հետեւի Վարդանեան վարժարանի ընթացքին։

Տարագրութեան տառապալի տարիներրէն ետք 1920 թուականին՝ ընտանիքի վերապրող անդամներուն հետ, կ՛անցնի Հալէպ, ուր կը յաճախէ Հայ աւետարանականներու վարժարանը, որ այդ օրերուն փոխանցուած էր Ամերիկացիներուն։ 1925-1930 կը հետեւի Պէյրութի ամերիկեան համալսարանի գիտական ճիւղին հւ նո՛յն տարին իսկ պաշտօնի կը կոչուի Պրումմանայի (Լիբանան) անգլիական գիշերօթիկ երկրորդական վարժարանին մէջ։ 1934-ին կ՝ անցնի Անթիլիասի Դպրեվանքը՝ իբրեւ ուսուցիչ հայ լեզուի եւ գրականութեան, իսկ 1935–1946՝ կը պաշտօնավարէ Կիպրոսի Մելգոնեան կրթական հաստատութեան մէջ։

Գրական վաստակ

Գրած է կանուխէն, աշխատակցելով «Անահիտ», «Հայրենիք», «Զուարթնոց», «Ազդարար», «Արձան», «Նոր Գիր» եւ «Նայիրի» հանդէսներուն։ Հրատարակած է բանաստեղծութեան յաջորդական ժողովածուներ։ 1946-1955 կը հիմնէ եւ կը խմբագրէ «Անի» ամսագիրը, այդ թուականէն ետք աոաւելարար նուիրուելով ուսուցչական հւ տեսչական աշխատանքի՝ Պէյրութի «Դարուհի Յակոբեան» աղջկանց վարժարանին, ապա նաեւ ՀԲԸՄ-ի Հայագիտական Հիմնարկին մէջ։

Քերթողական իր էջերը ամփոփած ու հրատարակած է երեք հատորներու մէջ.-

• «Արեւ-Անձրեւ» (1933)
• «Ոսկի Կամուրջ» (1945)
• «Մատեան Սիրոյ եւ Մորմոքի» (1968)։

Գրած է նաեւ յուշագրական գործեր եւ ուսումնասիրական փորձեր, յաճախ լոյս տեսած նախ մամուլի մէջ ու ապա հատորով։ Տարած է հրատարակչական աշխատանք (յատկապէս Վահան Թէքէեանի գործի հրատարականութիւնը)։

Գործերէն են նաեւ.-

• «Յարալէզներու Հաշտութիւնը» (ուղեգրական յուշագրութիւն)
• «Յուշարձան Վահրամիս»
• «Բերքահաւաք»

Մահացած է Պէյրութ, Լիբանան։

Երկեր

• Արեւ–անձրեւ, Պէյրութ, 1933, 92 էջ:
• Ոսկի կամուրջ, Պէյրութ, 1946, 136 էջ:
• Յարալէզներու յաշտութիւնը (յուշեր հայրենիք այցից) Պէյրութ, 1953, 500 էջ:
• Ոսկի կամուրջ (բանաստեղծութիւններ, յուշեր, քննադատութիւն), Երեւան, 1958, 336 էջ:
• Մատեան սիրոյ եւ մորմոքի (քերթուածներ 1945-1968), Պէյրութ, 1968, 152 էջ:
• Մատեան սիրոյ եւ մորմոքի, Երեւան, 1971, 98 էջ:
• Յուշարձան Վահրամիս, Պէյրութ, 1977, 157 էջ:
• Բերքահաւաք (էսսեներ), հատ. Ա, Երուսաղէմ, 1978, 328 էջ:
• Հատընտիր, Պէյրութ, 1986, 368 էջ:
• Բերքահաւաք (էսսեներ), հատ. Բ, Պէյրութ, 1987, 320 էջ:
• Ղողանջ ու մրմունջ վերջալոյսին (քերթուածներ), Պէյրութ, 1990, 176 էջ:
• Բերքահաւաք (էսսեներ), հատ. Գ, Պէյրութ, 1993, 408 էջ:
• Հրաժեշտի քերթուածներ, Պէյրութ, 2009, 80 էջ:
• Բանաստեղծին սիրտը (նամակներ), Պէյրութ, 2012, 768 էջ:

Աղբիւրներ

• Հայ Կեանք եւ Գրականութիւն, Յարութիւն Քիւրքճեան, երկրորդական բաժին Ա. տարի, էջ 242:
• Դար Մը Գրականութիւն, Մինաս Թէօլէօլեան, Բ. հատոր, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ 1977, էջ 279:

Արտաքին յղումներ

• Վահէ-Վահեանի «ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԻՆ ՍԻՐՏԸ» ... Archived 2015-01-02 at the Wayback Machine.
• Vahe-Vahian:
• Բանաստեղծին Սիրտը» Նամակներ (Հեղինակ` Վահէ-Վահեան):