Վենեզուելայի հայերը
Վենեզուելայի հայ գաղութը ծնունդ առած է Ա. Համաշխարհային պատերազմէն անմիջապէս ետք` քանի մը հայ ընտանիքներու կայք հաստատումով Քարաքասի մէջ[1]:
Կազմաւորում
ԽմբագրելՔարաքասի քանի մը ընտանիքները, երկար ու դժուարին տարիներ, հայապահպանման համար դժնդակ պայքար մղած են այլասերիչ ազդակներու դէմ, մինչեւ որ նոր հայ գաղթականներ եկած են առաւել զօրութեամբ գօտեպնդելու իրենց հայեցիութիւնը:
Վենեզուելայի հայ գաղութը սկսած է զարգանալ 1955-1958 տարիներուն, մեծ մասամբ Սուրիայէն, ինչպէս նաեւ Յունաստանէն, Լիբանանէն, Եգիպտոսէն, Թուրքիայէն, Ռումանիայէն եւ Պուլկարիայէն հետզհետէ ժամանած հայերով: Վերջին գաղթականներու ժամանումէն քանի մը տարի ետք, արդէն կը սկսի խօսուիլ եկեղեցւոյ, դպրոցի, վարդապետի եւ ակումբի մասին:
Վենեզուելայի հայերը, հակառակ իրենց գաղութի փոքր թիւին, տարին քանի մը անգամ կը խմբուին Ստեփան Ծաղիկեանի ապարանքը` խորհրդակցելու համար ազգաշէն գործերու մասին:
Այս հանդիպումները երկար չեն տեւեր եւ 27 Ապրիլ 1966-ի առաւօտուն, Քարաքաս կը ժամանէ գաղութին հոգեւոր հովիւը` Եզնիկ վրդ. Բալայեանը, որ կը հաստատուի Քարաքաս` արտօնութեամբ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ հայրապետ Խորէն Ա. կաթողիկոսին: Վարդապետին ժամանումէն ետք ազգային գործը արագ թափ մը կը ստանայ: Առաջին հերթին կը փնտռուի կալուած մը, որ պիտի դառնար Ազգային տունը: Շնորհիւ վարչական կազմի անդուլ փնտռտուքներուն` 15 Օգոստոս 1966-ին կը գնուի ազգային կալուածը:
8 Յունուար 1967-ին, տեղի կ'ունենայ «Ազգային Արարատ տուն»-ի բացման արարողութիւնը եւ ժողովուրդը կը հաղորդուի Քարաքասի նորակառոյց Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցւոյ մէջ:
Քանի մը ամիս ետք գաղութը կ'ունենայ իր շաբաթօրեայ դպրոցը` երեք ժամուան տեւողութեամբ: Աշակերտները կը խօսին հայերէն[2]:
Առաջին առիթով ծնունդ կ'առնէ Վենեզուելայի հայ տիկնանց միութիւնը, որ իր գործին շրջագիծին մէջ կ'առնէ եկեղեցւոյ եւ դպրոցին հոգածութիւնը: Ապա կը հիմնուի Վենեզուելայի հայ երիտասարդաց միութիւնը, որուն գլխաւոր նպատակն է կերտել` հոգեպէս, մտաւորապէս ու մարմնապէս առողջ նոր սերունդ մը: Երիտասարդացի հովանիին տակ կը կազմուին երգի, պարի եւ թատերական խումբեր, որոնք կը խթանեն հայ կեանքը:
Հայ գաղութին թիւը
ԽմբագրելՆերկայիս Վենեզուելա իր մէջ կը հաշուէ 3000-4000 հայ[3]: Շուրջ 450 հայ կը գտնուի մայրաքաղաք Քարաքասի մէջ, մնացեալները ցրուած են զանազան քաղաքներու մէջ: Քիչ չէ թիւը նաեւ օր ըստ օրէ ժամանող նոր գաղթականներուն: