Քալիմնոս

Քալիմնոս
Կղզի
	Քալիմնոս
	Κάλυμνος
	Քալիմնոս կղզիին գլխաւոր քաղաքն ու նաւահանգիստ՝ Փոթիա
Երկիր	Յունաստան, էգէական ծով
Շրջան	[[Տոտեքանիսա]]
Տարածութիւն	110,581 քմ²
ԲԾՄ	760 մեթր
Կը գտնուի ափին	Էգէական Ծով
Ժամային գօտի	UTC+2 եւ UTC+3։00
Փոստային ցուցանիշ	852 00
Պաշտօնական կայքէջ	kalymnos.gov.gr

Քալիմնոս (յուն․՝ Κάλυμνος), հարաւ-արեւելեան Էգէականի կղզի, Տոտեքանիսա, Յունաստան։ Մայրաքաղաքն է Հորա (Փոթէա կամ Փոթիա եւ կամ Քալիմնոս)։ Կը գտնուի Լերոսին հարաւը, Փոքր Ասիոյ թրքական ափերէն 14 մղոն արեւմուտք։

Հորա․ յունական կղզիներու մայր գիւղին կամ քաղաքին տրուած անուն, որ կ՛ ընկերակցի տուեալ գիւղին կամ քաղաքին բուն անունին (մայրաքաղաքի իմաստ ունի)։

Ընդհանուր տեղեկութիւններ

Քալիմնոս կը գտնուի Լերոսին հարաւը։ Տարածութիւնն է 111,14 քլ․² եւ բնակչութեան թիւը՝ 16 179։ Բարձրագոյն կէտն է Փրոֆիթիս Իլիաս (760 մեթր, կղզիին կեդրոնը), ուրիշ բարձր կէտեր են՝ Քիրիա Փսիլի կամ՝ Քարափսիլի (700 մեթր, հարաւ-արեւելք) եւ Ղալաթեանի (հիւսիս-արեւմուտք)։ Կղզին ունի բազմաթիւ ծոցեր, խորշեր եւ նաւակայքեր․ գլխաւորներն են՝ Փոթէա (հարաւ-արեւելք), Ռիէաս եւ Փեզոնտա (հիւսիս), Փալէոնիսոս (հիւսիս/հիւսիս-արեւելք), Էմպորիոս (արեւմուտք/հիւսիս-արեւմուտք) եւ Փիթարի (հարաւ)։

Կղզիակներ

Լերոսի քաղաքապետութիւնը կը ներփակէ բազմաթիւ կղզիակներ, որոնցմէ գլխաւորներն են․ Ղլարոնիսիա, Քալաւրոս, Այիա Քիրիաքի, Թելենտոս (բնակուած), Ներա, Այիոս Նիքոլաոս կամ Սաֆոնիտի, Այիոս Անտրէաս, Փլաթի (բնակուած), Իմիա, Փսերիմոս (բնակուած) Փիթա եւ Քալոլիմնոս։

Բնակավայրեր

Արղինոնտա (17 բնակիչ), Արղոս (278), Վաթիս (492), Վլիհատա (68), Վոթինի (245), Էմպորիոս (56), Քալիմնոս կամ Փոթէա (12 324), Քամարի (86), Միրթէես (325), Փանորմոս (2 069) եւ Սքալիա (41)։

Քառայրներ

Grande Grotta
Քեֆալա քարայր
Սքալիոն քարայր
Նիմֆոն կամ Ֆլասքա քարայր
Տասքալիօ քարայր

Պատմական ակնարկ

Նոր Քարէ Դարէն - Ի․ դար

Քալիմնոս բնակուած է Նոր Քարէ Դար շրջանէն։ Քալիմնոսի առաջին բնակիչները եղած են Քարես, իսկ աւելի ուշ Փիւնիկեցիներ։ Ք․Ա․ 1150 - 800 ժամանակաշրջանին, Քալիմնոս Դորիացիներուն գաղթօճախ կը դառնայ։ Այդ կը փաստեն գտուած արձանագրութիւնները։

Նկարուած Քալիմնոսի հարաւէն։ Հիւսիս-արեւմուտքէն՝ Այիա Քիրիաքի (ձախին), Ափանօ նիսիա եւ Թելենտոս։

Օմիրոս (Հոմերոս), կղզին Քալիտնես կամ Քալիտնէ կոչած է (կղզիին բնակիչները Ափոլոնաս աստուածը Քալիտնեւս կ՛ անուանէին)։ Ան, նշած է Քալիմնոս Տրոյեան պատերազմին մասնակցած է 30 նաւերով։ Պատերազմէն տուն վերադարձին, Աղամեմնոնասի (Միկինեսի թագաւորը) նաւատորմիղէն 4 նաւեր կղզիին բացերը կ՛ ընկղմին եւ նաւաստիները (Պելոպոնեսի Արղոս եւ էփիտաւրոս շրջաններէն) Քալիմնոս կը հաստատուին եւ կը հիմնեն Արղոս բնակավայրը (ի յիշատակ իրենց հայրենիքին)։

Ք․Ա․ 477-ին մաս կը կազմէ Աթենեան դաշինքին։ Աւելի ուշ, Քալիմնոս յաջորդաբար հռոմէացիներուն եւ Բիւզանդիոնի իշխանութեանց ձեռքը կ՛ անցնի։ Ժ․ դարուն թուրքերը կղզին կը կործանեն եւ ԺԴ․ դարուն Քալիմնոս Ասպնջական Ասպետներու Ordo Hospitalis Sancti Johannis իշխանութեան տակ կը գտնուի։ 1522-ին թուրքերը վերստին կը գրաւեն կղզին, իսկ 1912-ին՝ իտալացիները։

1914-ին երբ դիմացի Փոքր Ասիոյ ափերուն յունական բնակչութեան դէմ հալածանքները կը սաստկանան, շատեր մօտակայ (Էգէականի արեւելեան) կղզիները կ՛ ապաստանին, նա՛եւ Քալիմնոս։ Անոնք կը վերադառնան Ա․ Համաշխարհային Պատերազմի աւարտին (1918, Մուտրոսի պայմանագիր)։ Փոքր Ասիոյ Աղէտէն ետք, բազմաթիւ գաղթական ընտանիքներ կղզին կը հաստատուին։

Իտալական գերիշխանութիւնը կը տեւէ մինչեւ Բ․ Համաշխարհային Պատերազմ, երբ 1946-ին վերջնականապէս կղզին Յունաստանի սահմաններուն մէջ կը ներառնուի (պաշտօնական վերամիցում՝ 7 Մարտ 1948)։

Քալիմնոս․ Բնական սպունգներ վաճառող խանութ։ Կը ցուցադրուի սպունգի ձկնորսութեան նաւի նմուշ մը եւ սուզուողի զգեստը։

Սպունգի ձկնորսութիւն եւ առեւտուր

Քալիմնոսի նորագոյն պատմութիւնը կապուած է սպունգի ձկնորսութեամբ ու անոր առեւտուրով։ ԺԹ․ դարավերջին, քալիմնոցի սպունգի սուզուողներ Ամերիկա հրաւիրուեցան (էգէականի ուրիշ յունական կղզիներու սպունգի սուզուողներու հետ) եւ սատարեցին Ա․Մ․Ն․ Ֆլորիտայի սպունգի ձկնորսութեան եւ առեւտուրի զարգացման։

Փոթիա կամ Փոթէա նաւահանգիստ

Բնակչութիւն

Քալիմնոս, Յունաստանի ամենախիտ բնակչութեամբ կղզիներէն մէկն է։ Բնակչութեան թիւն է 16 179 (ըստ 2011-ի մարդահամարի)։ Կղզին հանրածանօթ է բնակիչներուն սպունգի ձկնորսութեամբ (կամ սպունգի սուզումով sponge diving) եւ այդ զբաղումին մասին կղզիին մէջ կան երեք թանգարաններ, ինչպէս նաեւ արդի հնաբանական թանգարան մը։

Փոխադրական միջոցներ

Կզղին օժտուած է օդակայանով մը եւ ամենօրեայ հերթականութեամբ թռիչքներ կը կատարուին դէպի եւ Աթէնքէն՝ կղզի։ Ամէն օր մեծ բեռնատար, ինչպէս նաեւ ճամբորդներ փոխադրող նաւեր կղզիին արդի նաւահանգիստը՝ Փոթիա, խարիսխ կը նետեն։

Մագլում Քալիմնոսի գահաւանդ ժայռերուն, նկար՝ 2005

Գահաւանդ ժայռեր

Գահաւանդ ժայռերը եւ բարեխառն կլիման աշխարհի չորս կողմերէն մագլցողներ կը ներգրաւէ։ Պարբերաթերթեր ինչպէս Vertical, Klettern, Climbing, Desnivel Քալիմնոսը նկարագրած են իբրեւ՝ «մագլցողներու աշխարհին ամենագեղեցիկ վայրերէն»։ Ունի մագլցելու 60 կէտեր, որոնք հասանելի են արահետներու միջոցով եւ ներկայիս կան 2․000-է աւելի անցքեր (Թելենտոս կղզին նեռարեալ)։

Kalymnos Rock Climbing Festival

1990-ի տասնամեակի վերջերէն կղզիին վրայ կը կազմակերպուի «Kalymnos Rock Climbing փառատօն»ը։

^[1] ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6] ^[7] ^[8]

Ծանօթագրութիւններ

[1] ΕΡΤ - Յունաստանի հեռասփռման պետական կայան․ ծովու արհեստներ՝ հին Քարեսներէն յանդուգն քալիմնոցի սպուգնի ձկնորսերուն, տեսերիզ(յունարէն)

[2] Քալիմնոս․ քաղաքին բերդը(յունարէն)

[3] Փոքր Ասիոյ Աղէտի օրերուն, 25-5-2016(յունարէն)

[4] Քալիմնոս, ուղղեցոյց(յունարէն)

[5] Քալիմնոսի հնաբանական թանգարան(յունարէն)

[6] 2017-ի Kalymnos Rock Climbing փառատօն(յունարէն)

[7] Քալիմնոս(յունարէն)

[8] «Յունաստանի 2011-մարդահամար(յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-11-24-ին։ արտագրուած է՝ 2022-06-13

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]