Անթուան Ֆրանսուա Փրեւու Աբբա Փրեւու

Անթուան Ֆրանսուա Փրեւու Աբբա Փրեւու; ֆրանսերէն՝ Antoine François Prévost
Ծննդեան անուն	ֆրանսերէն՝ Antoine François Prévost
Ծնած է	1 Ապրիլ 1697[…]
Ծննդավայր	Էդեն
Մահացած է	25 Նոյեմբեր 1763[…] (66 տարեկանին)
Մահուան վայր	Courteuil
Քաղաքացիութիւն	Ֆրանսա
Մայրենի լեզու	Ֆրանսերէն
Կրօնք	Կաթոլիկութիւն
Ուսումնավայր	Ազգային ռազմական ուսումնարան
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, լրագրող, պատմաբան, թարգմանիչ, վիպասան, քահանայ

Անթուան Ֆրանսուա Փրեւու Աբբա Փրեւու, (1 Ապրիլ 1697(1697-04-01)^[1]^[2]^[3]^[…], Էդեն^[4] - 25 Նոյեմբեր 1763(1763-11-25)^[2]^[5]^[6]^[…], Courteuil^[7]^[8]), ծանօթ է նաեւ իբրեւ Աբբա Փրեւու (ֆրանսերէն՝ Antoine-François Prévost d'Exiles), ԺԸ. դարու ֆրանսացի մեծագոյն գրողներէն, «Մանօն Լեսքօ» վէպին (1731-ին հայերէնի թարգմանուած) հեղինակը^[10]։

Անթուան Ֆրանսուա Փրեւու Աբբա Փրեւու «Անիծեալը» վէպին հեղինակն է, զոր հայերէնի թարգմանած է Մատթէոս Մամուրեան (Հրատարակութիւն՝ Տիգրան Յարութիւն Տէտէեան 1875, Զմիւռնիա:^[11])

Հետագային դարձած է վանահայր։

Կենսագրութիւն

1713-ին աւարտած է ԺԷզուիթական քոլէճը, 1716-ի վերջերուն ան հեռացած է ԺԷզուիթներէն՝ միանալու բանակին, բայց շուտով յոգնելով զինուորական կեանքէն, 1719-ին վերադարձած է Փարիզ։

Աւելի ուշ, Լոնտոնի մէջ ան կը հմտանայ անգլիական պատմութեան եւ գրականութեան մէջ, ինչպէս կ'երեւին իր գրութիւններէն։

Նախքան պենետիկտացիներէն հեռանալը ան սկսած է յօրինել իր ամէնէն նշանաւոր վէպը՝ «Աշխարհէն հրաժարած որակեալ մարդու մը յուշերը եւ արկածները» (Mémoires et aventures d'un homme de qualité qui s'est retiré du monde) վէպը, որուն առաջին չորս հատորները լոյս տեսած են Փարիզ, 1728-ին, իսկ երկու տարի ետք՝ Ամսթերտամի մէջ։ 1729-ին ան Անգլիայէն մեկնած է Նիտըրլենտ, ուր սկսած է հրատարակել (Ութրեխթ, 1731) վէպ մը, որուն նիւթը յղացած է Լոնտոն գտնուած միջոցին, «Le Philosophe anglais, ou Histoire de Monsieur Cleveland, fils naturel de Cromwell» (Փարիզ 1731-1739, 8 հատոր, սակայն գոյութիւն ունեցող հաւաքածոներուն մեծ մասը մասամբ Փարիզն է, մասամբ՝ Ութրեխթը)։ Հինգերորդ հատորին մէջ (Ութրեխթ, 1734) քարկոծած է Ժէզուիթները, որուն անգլերէն թարգմանութիւնը լոյս տեսած է 1734-ին:

«Աշխարհիկ կեանքէն հեռացած տոհմիկ մարդու յիշատակարանը» (հատոր 1-7, 1728-1732), «Մեր օրերու հելլենուհիին պատմութիւնը» (1740) վէպերուն մէջ հանդէս եկած է կրօնական խաւարամոլութեան ու կեղծ բարեպաշտութեան դէմ, փնտռած է հասարակութեան «խելամիտ» կառուցման միջոց։ «Անգլիացի փիլիսոփան կամ Քրոմվելի ապօրինի զաւակ Քլիվլենտի պատմութիւնը» (հատոր 1-8, (1731-1739)) վէպին մէջ կը վճռեն «բնական մարդու» հարցերը՝ քաղաքակրթութեան հետ ընդհարուելով եւ բանականութիւնը փառաբանելով։

«Մանօն Լեսքօ» (Manon Lescaut) (1926)

Անթուան Ֆրանսուա Փրեւու Աբբա Փրեւուի գլուխ գործոցը «Ասպետ տը Կրիոյի եւ Մանօն Լեսքոյի պատմութիւնը» վէպն է («Աշխարհիկ կեանքէն հեռացած տոհմիկ մարդու մը յիշատակարանը» գիրքին 7-րդ հատորը), ուր նկարագրուած է սիրոյ ողբերգութիւնը ընկերային անհաւասարութեան վրայ հիմնուած ընկերութեան մէջ։ Այս գիրքը, որուն թեթեւաբարոյ ոճը իշխանութիւններու կողմէ գնահատուած է իբրեւ բարոյականութիւնը վիրաւորող, արգիլուած է ու այրած։

Արգելքը վերցուած է 20 տարի ետք՝ 1753-ին։ «Մանօն Լեսքոյի» հիման վրայ գրուած են օփերաներ եւ պալէթ, որոնք բազմիցս նկարահանուած են։ Հայերէնի թարգմանուած է ԺԹ. դարուն (թարգմանիչներ՝ Ստ․ Ոսկանեան, Գր․ Չիլինկիրեան)։

Վերջին Տարիներ

Ան իր վերջին տարիները անցուցած է Փարիզ, Սեն-Սեւերինի (հասցէ՝ 9 փողոցի թիւ 12) եւ Շանթիի մօտ գտնուող Սեն-Ֆիրմենի մէջ, ուր յաջողած էր «Առանձին կացարան» մը ձեռք բերել:

Մահացած է 25 Նոյեմբեր 1763-ին։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Archivio Storico Ricordi — 1808.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 (unspecified title) — 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67414686"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Bibliothèque nationale de France Record #11920607b // BnF catalogue général — Paris: BnF.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q90"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15222191"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 https://books.google.ca/books?id=DqV8905urhQC&lpg=PP1&hl=fr&pg=PA252
↑ LIBRIS — Շուէտի Ազգային Գրադարան, 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>
↑ Մանոն Լեսքոյի եւ ասպետ տե Կրիոյի պատմութիւնը / Աբբա Փրեւու։ Ֆրանս. թարգմ.՝ Վ. Կիլանեան։ Առաջաբ. հեղ.՝ Ա.Կ. Վինոկրատով։ Նկ.՝ Հ. Կոճոյեան. - Երեւան: Հայպետհրատ, 1937. - 245 էջ։
↑ [1] Անիծեալն / *** Աբբա ; Թարգմ.՝ Մ. Մամուրեան.

Արտաքին յղումներ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q1789476"_data-entity-id="Q2629164">Internet_Speculative_Fiction_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q59825643_citetype_Q847959"_data-entity-id="Q504063">Discogs<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10605195_citetype_Q3621673_citetype_Q380829"_data-entity-id="Q3621644">Archivio_Storico_Ricordi<span_class="wef_low_priority_links">_—_1808.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Archivio Storico Ricordi — 1808.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741">[http://global.britannica.com/biography/Antoine-Francois-Abbe-Prevost-dExiles_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513"_data-entity-id="Q67414686">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links">_—_2001.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67414686"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 (unspecified title) — 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67414686"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918_citetype_Q1789476"_data-entity-id="Q15222191"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_[http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11920607b_Record_#11920607b]_//_[[:d:Q15222191|BnF_catalogue_général]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:Փարիզ|Paris]]:_[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|BnF]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q90"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15222191"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Bibliothèque nationale de France Record #11920607b // BnF catalogue général — Paris: BnF.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q90"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15222191"></a>

[[https://books.google.ca/books?id=DqV8905urhQC&lpg=PP1&hl=fr&pg=PA252_https://books.google.ca/books?id=DqV8905urhQC&lpg=PP1&hl=fr&pg=PA252]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 https://books.google.ca/books?id=DqV8905urhQC&lpg=PP1&hl=fr&pg=PA252

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638"_data-entity-id="Q1798125">LIBRIS<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q953058|Շուէտի_Ազգային_Գրադարան]],_2012.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a></div>-9] LIBRIS — Շուէտի Ազգային Գրադարան, 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>

[10] Մանոն Լեսքոյի եւ ասպետ տե Կրիոյի պատմութիւնը / Աբբա Փրեւու։ Ֆրանս. թարգմ.՝ Վ. Կիլանեան։ Առաջաբ. հեղ.՝ Ա.Կ. Վինոկրատով։ Նկ.՝ Հ. Կոճոյեան. - Երեւան: Հայպետհրատ, 1937. - 245 էջ։

[11] [1] Անիծեալն / *** Աբբա ; Թարգմ.՝ Մ. Մամուրեան.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[9]

[11]