Յովհաննէս Ինճիկեան
Յովհաննէս Գրիգոր Ինճիկեան (25 Սեպտեմբեր 1913, Ախալցիխէ- 5 Ապրիլ, 1990, Երեւան), պատմաբան, արեւելագէտ, պատմական գիտութիւններու մասնագէտ (1974), մասնագէտ (1984)։
| Յովհաննէս Ինճիկեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 25 Սեպտեմբեր 1913 |
| Ծննդավայր | Ախալցխա, Վրաստան |
| Մահացած է | 5 Ապրիլ, 1990 (76 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[1] |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն Խորհրդային Միութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Ուսումնավայր | Մոսկուայի Փիլիսոփայութեան, Գրականութեան եւ Պատմութեան Հիմնարկ[2] |
| Կոչում | փրոֆեսոր[1] |
| Մասնագիտութիւն | պատմաբան, արեւելագէտ |
| Աշխատավայր |
Մոսկվայի Լենինի անվան ռազմաքաղաքական ակադեմիա?[2] Կարմիր Բանակ[2] Հայաստանի Կոմունիստական Կուսակցութիւն[2] Երեւանի Պետական Համալսարան Վալերի Բրիւսովի անուան պետական լեզուահասարակագիտական համալսարան Հայաստանի ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտ? |
| Կուսակցութիւն | Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[2] |
Կենսագրութիւն
Խմբագրել
Յովհաննէս Ինճիկեան, ծնած է Ախալցխա, 1913-ին, տոհմիկ էրզրումցիներու ընտանիքի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը ստացած է Ախալցխայի հայկական դպրոցին մէջ։ 1925-1926-ին, աւարտելով եօթներորդ դասարանը, մեկնած է Թիֆլիս, ընդունուած է տեղւոյն մանկավարժական ուսումնարանը, որ աւարտելէ ետք վերադարձած է ծննդավայր եւ աշխատած է Ախալցխայի շրջանի գիւղերու հայկական դպրոցներուն մէջ։ 1934-1939 տարիներուն սորված է Մոսկուայի պատմութեան, փիլիսոփայութեան եւ գրականութեան հիմնարկներուն մէջ, որ աւարտելէ ետք աշխատանքի նշանակուած է Մոսկուայի Լենինի անուան ռազմա-քաղաքական ակադեմիային մէջ՝ որպէս դասախօս։ 1941-ին զինուորագրուած է խորհրդային բանակի շարքերուն մէջ եւ 50-րդ բանակի կազմին մէջ մասնակցած է Մոսկուայի պաշտպանութեան։ 1942-ին 89-րդ Թամանեան բաժինի մէջ հրամանատարութեան կողմէ 390-րդ հրաձգային գունդի ռազմական պատուիրակ նշանակուած է։
Զօրացրուումէն ետք հաստատուած է Հայաստան, ուր շարք մը պատասխանատու պաշտօններ գրաւած է։ 1974-ին «Օսմանեան կայսրութեան ազգային քաղքենիքի ձեւաւորման ու զարգացման առանձնայատկութիւնները» թեմայով կատարած է իր մասնագիտական ատենախօսութիւնը։ 1952-1954 տարիներուն եղած է ՀԿԿ կենտկոմի վիճաբանութեան եւ քարոզչութեան բաժինի վարիչ, 1955-1958 տարիներուն, միաժամանակ դասաւանդած է Երեւանի պետական համալսարանին մէջ եւ Երեւանի Վալերի Պրիւսովի անուան մանկավարժական հիմնարկին մէջ։ 1958-1971 տարիներուն՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արեւելագիտութեան բաժանմունքի վարիչ, 1971-1984 տարիներուն՝ Արեւելագիտութեան հիմնարկի փոխտնօրէն[3][4]:
Աշխատութիւններ
ԽմբագրելՈւսումնասիրութիւնները կը վերաբերին Օսմանեան կայսրութեան սոցիալ-տնտեսական խնդիրներուն, դրամատիրութեան զարգացման առանձնայատկութիւններուն։
Հեղինակ է Թուրքիոյ պատմութեան նոր շրջանին վերաբերող աշխատութիւններու։ «Օսմանեան կայսրութեան քաղքենիք» (1977, ռուսերէն) մենագրութեան մէջ վերլուծած է Օսմանեան կայսրութեան բազմազգ քաղքենի զարգացման ուղիները, ցոյց տուած՝ այդ ընթացքի առանձնայատկութիւնները, նշած է, որ այլազգի, ոչ թուրք քաղքենին (յատկապէս հայ, յոյն եւ այլն) նշանակալի տեսակարար կշիռ ունեցած է երկրի տնտեսութեան զարգացման մէջ, իր քաղաքական դիրքորոշմամբ եղած է պակաս պահպանողական, քան թուրք քաղքենին։ Ձեւաւորուող թուրք ազգային քաղքենին հակամարտութեան մէջ մտած է այլազգի քաղքենի խումբերու հետ եւ, ի վիճակի չըլլալով, դուրս մղած է անոնց տնտեսական մրցակցութեամբ, յաճախակի կերպով գրաւած է այդ ազգերու, առաջինը հայ քաղքենի, հարստութիւնը, արգիլած եւ խոչընդոտած է անոր գործունէութիւնը, ընդհուպ մինչեւ ֆիզիքական ոչնչացումը։ «Օսմանեան կայսրութեան անկումը» (1984) աշխատութեան մէջ արծարծած է 20-րդ դարու սկիզբի Օսմանեան կայսրութեան քայքայման եւ անկման սոցիալ-տնտեսական պատճառները, ցոյց տուած է, որ 1908-ի երիտթրքական յեղաշրջումը չկեցուց քայքայման ընթացքը եւ կայսրութեան փլուզումը, որովհետեւ երկրին մէջ սոցիալ-տնտեսական քիչ թէ շատ շօշափելի վերափոխութիւններ չէին կատարուած։ Երիտթուրքերը, շարունակելով ոչ թուրք, միջին դասակարգային տնտեսութենէն դուրս մղելու քաղաքականութիւնը, զայն հասցուցին ընդհուպ մինչեւ քրիստոնեայ բնակչութեան, յատկապէս հայերու, զանգուածային ոչնչացման։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Հովհաննես Ինճիկյան, գիտնականը, գործիչը, քաղաքացին եւ մարդը
- ↑ Հովհաննես Ինճիկյան
| Ուիքիդարանը ունի այս յօդուածին նիւթով տեղեկութիւն: |
Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|