Սերոբ Պօղոսեան

Սերոբ Պ․ Պօղոսեան (15 Հոկտեմբեր 1904, Վերին Հիւրուկ - 5 Ապրիլ 1983, Երեւան), պատմաբան եւ դասախօս։

Սերոբ Պօղոսեան
Ծնած է	15 Հոկտեմբեր 1904
Ծննդավայր	Վերին Հիւրուկ
Մահացած է	5 Ապրիլ 1983
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն  Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունք
Կոչում	փրոֆէսոր
Մասնագիտութիւն	Մանկավարժ, պատմաբան
Աշխատավայր	Երեւանի Պետական Համալսարան Հայաստանի պատմութեան թանգարան
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն

Կենսագրութիւն

Սերոբ Պօղոսի Պօղոսեան ծնած է Վերին Հիւրուկ (Բաղէշի նահանգի Սպարկերտ գաւառ), 1904-ի Հոկտեմբեր 15-ին։ Տարրական կրթութիւնը կը ստանայ ծննդավայրի ծխական դպրոցին մէջ։ Համաշխարհային Ա. Պատերազմին, թուրքերու կողմէ հայոց դէմ գործադրուած սպանդի ու բռնագաղթի տարիներուն, ընտանիքի անդամներուն հետ ի վերջոյ ան ապաստան կը գտնէ Կոտայքի շրջանի Ելղովան (այժմ՝ Կոտայք) գիւղը, ուր իր ընդհատուած ուսումը կը շարունակէ Թազագիւղի (այժմ՝ Կոտայք) գիւղը, ուր իր ընդհատուած ուսումը կը շարունակէ Թազագիւղի գաղթականներու համար բացուած դպրոցին մէջ։ 1921-1924 թուականներուն միջնակարգ իր ուսումը կ'ամբողջացնէ Երեւանի Ալ. Միասնիկեանի անուան երկրորդ աստիճանի դպրոցին մէջ։ 1926-ին մուտք կը գործէ Երեւանի Պետական Համալսարանի Մանկավարժական Բաժանմունքը, ապա՝ իր համալսարանական ուսումը կը շարունակէ Մանկավարժական Ինստիտուտի Պատմութեան Բաժանմունքին մէջ, որուն ընթացքը կ'աւարտէ 1931 թուականին: 1932-1935 թուականներուն՝ Երեւանի Պետական Համալսարանին մէջ պաշտօնի կը կոչուի իբրեւ Հայ Ժողովուրդի պատմութեան դասախօս: 1939-ին՝ «Եկեղեցական Հողատիրութիւնը Երեւանի Խանութիւնում 17-18 Դարերուն եւ Էջմիածինը Որպէս Կալուածատէր» խորագրով իր աւարտաճառը պաշտպանելէ ետք կը ստանայ Պատմական Գիտութիւններու թեկնածու աստիճանը: 1938-1941 թուականներուն ան կը վարէ համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունքի դեկանի եւ Հայ Ժողովուրդի Պատմութեան Ամպիոնի վարիչի զոյգ պաշտօնները, միաժամանակ ստանձնելով Հայաստանի Պատմութեան Պետական Թանգարանի տնօրէնութիւնը: Համաշխարհային Բ. Պատերազմի տարիներունկը մեկնի բանակ ու կը մասնակցի Կովկասի համար մղուող ճակատամարտերուն: Զօրագրուելէն ետք կը վերադառնայ համալսարան, ու կը շարունակէ գիտա-մանկավարժական իր աշխատանքը: 1956 թուականին կ'արժանանայ Պատմական Գիտութիւններու Դոկտոր աստիճանին, իսկ 1959 թուականին՝ Փրոֆէսօրի կոչումին: 1955-1960 եւ 1964-1968 թուականներուն Ս. Պօղոսեան կը վարէ համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունքի դեկանի պաշտօնը: Մինչեւ իր վերջին տարիներուն հանգստեան կոչուիլը, Ս. Պօղոսեան կը շարունակէ դասախօսական իր պաշտօնին զուգահեռ վարել նաեւ վարչական պաշտօններ:

Ս. Պօղոսեան՝ իր գիտական, մանկավարժական ու զինուորական ծառայութիւններուն համար կը պարգեւատրուի «Պատուոյ Նշան» շքանչալով, Հայկական ՍՍՀ Գերագոյն Խորհուրդի պատուոգրով եւ մետալներով, իսկ 1965 թուականին՝ «Գիտութեան Վաստակաւոր Գործիչ» կոչումով:

Աշխատութիւններ

Ս. Պօղասեանի պատմագրական աշխատութիւնները գլխաւորաբար կ'անդրադառնան Հայ Ժողովուրդի պատմութեան 9-18-րդ դարերու ժամանակաշրջանին՝ Առանձին հատորներով լոյս տեսած են անոր՝

• ԳԻՒՂԱՑԻՆԵՐԻ ՃՈՐՏԱՅՈՒՄԲԸ ԵՒ ԳԻՒՂԱՑԻԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ Թ-ԺԳ դարերուն (Երեւան, 1956),
• ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԶԱՐԳԱՑԱԾ ՖԷՈԴԱԼԻԶՄԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ Թ-ԺԳ դարերուն: Հայ ժողովրդի Պատմութիւն, Պրակ 4 (Երեւան, 1958), ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԺԳ-ԺԷ դարերուն: Հայ Ժողովրդի Պատմութիւն, Պրակ 5 (Երեւան, 1960), ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ, Բ. ՀՏՐ., Թ-ԺԹ դարերուն (Երեւան, 1965), աշխատասիրութիւնները:

Առանձնապէս ուշագրաւ են նաեւ Ս. Պօղոսեանի՝

• ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ՀՈՂԱՏԻՐՈՒԹԻՒՆԸ ԵՐԷՒԱՆԻ ԽԱՆՈՒԹԻՒՆՈՒՄ 17-18-ՐԴ ԴԱՐԵՐՈՒՄ ԵՒ ԷՋՄԻԱԾԻՆԸ ՈՐՊԷՍ ԿԱԼՈՒԱԾԱՏԷՐ («Գիտական Աշխատասիրութիւններ», ժողովածու, ԺԳ. Հտր., Երեւան, 1940),
• ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹԻՒՆԸ 50 ՏԱՐՈՒՄ («Հայագիտութիւնը 50 Տարում», Ա. Պրակ, Երեւան, 1971, էջ 5-164), * ՀԱԵԱՍՏԱՆՈՒՄ ՖԷՈԴԱԼԻԶՄԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԻ ՄԱՍԻՆ («Բանբեր Երեւանի Համալսարանի», 1967, Թիւ 3),
• ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹԻՒՆԸ «ՆՈՐ ՏԵՏՐԱԿ ՈՐ ԿՈԶԻ ՅՈՐԴՈՐԱԿ» ԳՐՔՈՒՄ (ԲԵՀ, 1972, Թիւ 2),
• ԿԻԼԻԿԻԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԹԱԳԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆ ԱՆԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ (ԲԵՀ, 1974, Թիւ 1) ուսումնասիրութիւնները:

Անոր գրիչին կը պատկանի նաեւ «Հայկական Սովետական Հանրագիտարան»ի մէջ լոյս տեսած «ԿԻԼԻԿԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ» խորագրուած ընդարձակ յօդուածը (Ե. Հտր., էջ 407-418) (Հեղինակից՝ Մ. Կատվալեան):

Ս. Պօղոսեան կը մահանայ 1983 թուականի Ապրիլի 5-ին, Երեւան:

Աղբիւրներ

• Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս , Հատոր Ժ., Պէյրութ, 1984, էջ 374։