Ս. Ղազար կղզի

(Վերայղուած է Սուրբ Ղազար կղզի-էն)

Ս. Ղազար կղզի (իտալ.՝ San Lazzaro degli Armeni, անգլերէն՝ Saint Lazarus Island), փոքր կղզի Վենետիկի ծոցին մերձաւոր ջուրերուն վրայ, հիւսիսային Իտալիա, Լիտօ կղզիէն դէպի արեւմուտք։ Կը պատկանի Մխիթարեան միաբանութեան, այդ միաբանութեան մայրավանքն է։[1][2]

Ս. Ղազար Կղզի

Ընդհանուր տեղեկութիւններ

Խմբագրել

Կղզեակին մեկուսացումը, որոշ հեռաւորութեան վրայ գտնուիլը Վենետիկ քաղաքը կազմող հիմնական կղզիներէն, զայն վերածած է նպաստաւոր վայրի մը, ուր կ'ապաքինէին բորոտները։ Կղզին հիմնուած է տասներկուերորդ դարուն, ստանալով իր անունը՝ Ս.Ղազար, հովանաւոր Ս. բորոտավարակներու։ Կղզին լքուած է տասնվեցերորդ դարուն, իսկ 1717-ին Վենետիկի իշխող խորհուրդին կողմէն անիկա տրուած է խումբ մը հայ վարդապետներու։ Մխիթար Սեբաստացի եւ անոր տասնեօթ վարդապետները կառուցած են վանքը, վերականգնած հին եկեղեցին եւ ընդլայնած կղզին՝ իր ներկայ 30,000 քմ, շուրջ չորս անգամ աւելի իր նախնական տարածքէն։[3]

 
եկեղեցին

Հիմնադիրներու եռանդին եւ բարեգործութեան շնորհիւ, արեւելագիտական ուսումնասիրութիւններու համար, կը հիմնեն Մխիթարեան Կարգը։ Միաբանութիւնը կը հրատարակէ պատմական, բանասիրական եւ գրականագիտական գործեր եւ անոնց վերաբերող նիւթեր, որոնք յայտնի էին ինչպէս իրենց գիտական մակարդակով եւ ճշգրտութեամբ, այնպէս եւ բազմալեզու հրատարակութիւններու գեղարուեստական արժէքով։ Տպագրատունը կը փակուի 1991-ին, սակայն ԺԸ. դարու տպագրական մեքենան հիմա ալ կարելի է տեսնել։ Ս.Ղազար կղզիին եկեղեցւոյ պահոցներուն մէջ կայ շուրջ 150,000 գիրք, ինչպէս նաեւ 4,000 աւելի հայկական ձեռագիրներ, վարդապետներու կողմէն հաւաքուած եւ նուէր ստացած Արաբական, հնդկական եւ Եգիպտական արուեստի փաստաթուղթերով հարուստ թանգարան մը։

Եկեղեցին եւ իր պարտէզները, որոնք յայտնի են իրենց սիրամարգերով, կարելի է հասնիլ վափորեթոյով (#20 Ս. Զաքարիայէն, Սան Մարքօ հրապարակի մօտ)։ Զբօսաշրջիկներու խումբերը կրնան յատուկ այց խնդրել համապատասխան ժամանակացոյցով։ Հոգեւորականները կ'ուղեկցին այցելուներուն քանի մը լեզուներով կը ներկայացնեն կղզիին պատմութիւնը։ Ս. Ղազար կղզին՝ գիտնականներու եւ ուսանողներու հիւրընկալելու երկարաժամկէտ աւանդոյթ մը ունի։ Կղզիին մէջ հիւրընկալուած է Լորտ Պայրընը, որ 1816-ին հայերէն կ'ուսումնասիրէր։ Լորտ Պայրընի հիւրընկալութիունը կը յիշատակուի մշտական ցուցադրութեամբ։[4]

Մշակութային

Խմբագրել

Յովհաննէս Շիրազը կղզիի մասին բանաստեղծութիւն մը ունի.

 

Օտար ջրերում հայացեալ Կղզի
Հայոց հին լոյսն է քեզնով նորանում...
Գիտեմ տքնում ես, այս է դարեց-դար,
Հայրենիքից դուրս՝ հայրենեաց համար։

 


Պատկերասրահ

Խմբագրել

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. «In Historic Move Venice and Vienna Mekhitarist Orders Unite»։ Asbarez։ 24 July 2000։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 5 January 2018-ին։ արտագրուած է՝ 5 January 2018 
  2. Howells William Dean (1907) [1866]։ Venetian Life։ Boston and New York: Houghton Mifflin Harcourt։ էջ 180 
  3. Dursteler Eric R. (2013)։ A Companion to Venetian History, 1400–1797։ Brill Publishers։ էջ 459։ ISBN 978-90-04-25251-6։ «... the island of San Lazzaro on which he established a monastery that became a center for Armenian studies and led to a revival of Armenian consciousness.» 
  4. Conway Morris Roderick (24 February 2012)։ «The Key to Armenia's Survival»։ The New York Times։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 7 March 2017-ին։ արտագրուած է՝ 12 February 2017 

Արտաքին յղումներ

Խմբագրել