Ալեքսանտր Ալփասլան

Ալեքսանտր Ալփասլան;
Ծննդեան անուն	Ալեքսանտր Փանոսեան
Ծնած է	1859
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	1919
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Նուպար-Շահնազարեան վարժարան
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ

Ալեքսանտր Ալփասլան (Ալեքսանտր Փանոսեան, 1859^[1], Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[1] - 1919^[1]), հայ բանաստեղծ եւ թատերագիր:

Կենսագրական գիծեր

Ծնած է Պոլիս։ Ալփասլան իր կրթութիւնը ստացած է Նուպար Շահնազարեան վարժարանին մէջ, ուրկէ շրջանաւարտ ըլլալէ անմիջապէս ետք սկսած է զբաղիլ կրթական ու մշակութային գործունէութեամբ:

Աշխատութիւններ

Բանաստեղծութիւններ

Ալփասլան 25 տարեկանին՝ 1884 թուականին հրատարակած է իր բանաստեղծութիւններուն առաջին ժողովածուն «Շողեր եւ ցողեր» խորագրով, որուն յաջորդած են «Այգեկութ» (1908) եւ «Ազատ քնար» (1908) ժողովածուները:

Ալփասլանի գրութիւնները լոյս տեսած են Պոլսոյ, ինչպէս նաեւ ֆրանսական շարք մը պարբերականներու մէջ. բանաստեղծը յաճախ գրած է նաեւ ֆրանսերէն լեզուով:

Ալփասլան սփիւռքահայ գրականութեան մէջ յիշուած է որպէս առաջին մանկագիր հեղինակ, որ իր բանաստեղծութիւններուն ճամբով ձգտած է մանուկներուն ներկայացնել կեանքի բնութիւնն ու մայրենի լեզուի կարեւորութիւնը:

Կատակերգութիւններ

Բանաստեղծութեան կողքին Ալփասլան գրած է նաեւ կատակերգութիւններ. ինչպէս՝

«Թեկնածուները»,
«Մագնիս» եւ ուրիշներ, որոնք բազմիցս ներկայացուած են Պոլսոյ մէջ:

Թարգմանութիւններ

Ստեղծագործելու կողքին Ալփասլան կատարած է նաեւ թարգմանական աշխատանք՝ ֆրանսերէնի թարգմանելով Տիգրան Չուխաճեանի «Զեմիրէ», Միքայէլ Նալպանտեանի «Երգ ազատութեան», Մկրտիչ Պէշիկթաշլեանի «Մահ քաջորդւոյն», Պետրոս Դուրեանի, Գրիգոր Զօհրապի, Արշակ Չօպանեանի աշխատութիւններն ու բազմաթիւ ուրիշներ:

Ալփասլան եղած է «ԺԱՄԱՆԱԿ»ի աշխատակից եւ թերթի հրատարակութեան առաջին իսկ օրէն արձակ բանաստեղծութիւններով բերած է իր մասնակցութիւնը թերթի հրատարակութեան աշխատանքին^[2]:

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ «ԱԼԵՔՍԱՆՏՐ ԱԼՓԱՍԼԱՆ (1859-1919)»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-04-12

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[2] «ԱԼԵՔՍԱՆՏՐ ԱԼՓԱՍԼԱՆ (1859-1919)»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-04-12

[1]

[2]

Ալեքսանտր Ալփասլան
Ծննդեան անուն	Ալեքսանտր Փանոսեան^[1]
Ծնած է	1859^[1]
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[1]
Մահացած է	1919^[1]
Ազգութիւն	Հայ^[1]
Ուսումնավայր	Նուպար-Շահնազարեան վարժարան^[1]
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ