Բաբկէն Առաքելեան

Բաբկէն Առաքելեան;
Ծնած է	1 Փետրուար 1912
Ծննդավայր	Մրգաշատ, Էջմիածին, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	16 Օգոստոս 2004 (92 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Խորհրդային Միութիւն; Հայաստան
Ազգութիւն	Հայ
Ուսումնավայր	Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունք
Կոչում	փրոֆէսոր
Մասնագիտութիւն	պատմաբան, հնաբան
Վարած պաշտօններ	տնօրէն
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն

Բաբկէն Առաքելեան (1 Փետրուար 1912(1912-02-01)^[1]^[2], Մրգաշատ, Էջմիածին, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն^[1]^[2] - 16 Օգոստոս 2004(2004-08-16)^[1], Երեւան, Հայաստան), պատմաբան, հնագէտ, պատմական գիտութիւնների տոքթոր, փրոֆէսոր, Հայաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիոյ ակադեմիկոս։

Կենսագրութիւն

Բաբկէն Առաքելեանը ծնած է 1912-ին Արմաւիրի Մրգաշատ գիւղին մէջ։

1938-ին աւարտած է Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան բաժինը, 1940-ին՝ ԽԸՀՄ Գիտութիւններու Ակադեմիոյ Հայկական Մասնաճիւղի (Արմֆան) Պատմութեան Ինստիտուտի ասպիրանտուրան։

1941-ին պաշտպանած է հայ միջնադարեան պատկերաքանդակներուն նուիրուած թեկնածուական ատենախօսութիւնը։ 1942-ին զօրակոչուած է բանակ եւ մինչեւ 1945-ը մասնակցած է Բ․Աշխարհամարտի ընթացքին մղուած մարտերին։ Զօրացուելէն յետոյ վերադառնալով Երեւան՝ զբաղած է Հայաստանի պատմութեան եւ հնագիտութեան, միջնադարեան քաղաքներու եւ արհեստներու, հայ հին մշակոյթի եւ արուեստի գիտական ուսումնասիրութիւնով։ 1949-էն վարած է Հայաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիայի Պատմութեան Ինստիտուտի Հնագիտութեան եւ Վիմագրութեան Բաժինը։

Առաքելեանը երկար տարիներ ղեկավարած է Գառնիի, Արմաւիրի, հին Արտաշատի հնագիտական պեղումներու աշխատանքները։ Ան գիտութեան տաղանդաւոր կազմակերպիչ էր։ Անոր այդ յատկանիշը յատկապէս վառ դրսեւորուեցաւ 1959-էն սկսեալ, երբ ստանձնեց Հայաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիայի իր իսկ հիմնադրած Հնագիտութեան եւ Ազգագրութեան Ինստիտուտի տնօրէնի պաշտօնը։ Իր ջանքերով այդ Ինստիտուտը վերածուեցաւ գիտական հեղինակաւոր կեդրոնի՝ ձեռք բերելով նաեւ միջազգային ճանաչում։ 1957-ին իրեն շնորհուած է փրոֆէսորի կոչում։

1964-ին Առաքելեանը պաշտպանած է ատենախօսութիւն՝ «Քաղաքները Եւ Արհեստները Հայաստանում IX-XIII Դարերում» թեմայով եւ արժանացած է պատմական գիտութիւններու տոքթորի աստիճանի։

1982-1990 Բաբկէն Առաքելեանը ղեկավարած է Հայաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիայի Պատմութեան եւ Տնտեսագիտութեան Բաժանմունքի աշխատանքները՝ լիուլի դրսեւորելով գիտութեան հմուտ կազմակերպչի իր կարողութիւնները։

Հրատարակած գործեր

Հեղինակած է աւելի քան 120 գիտական աշխատութիւն։ Առաքելեանի պատմագիտական աշխատանքներէն են՝

«Քաղաքները եւ Արհեստները Հայաստանում IX-XIII Դարերում աշխատութիւնը» (հատոր 1-2, Երեւան, 1958, 1964)
«Միգրացիոն Տեսութիւնը եւ Հայ Ժողովրդի Առաջացման Հարցերը» (1948)
«Հայկական Պատկերաքանդակները IV-VII Դարերում» (1949)
«Հին Արտաշատ» (1975)
«Ուրարտու-Հայաստան» (1988, համահեղինակներ՝ Գէորգ Ջահուկեան, Գագիկ Սարգսեան)

Աղբիւրներ

Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Պէյրութ, 2004, Էջ 412-413։

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1525071_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q13053618">[[:hy:Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան|Հայկական_համառոտ_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1990._—_հատոր&nbsp;1.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053618"></a>

[1]

[2]

Բաբկէն Առաքելեան
Ծնած է	1 Փետրուար 1912(1912-02-01)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Մրգաշատ, Էջմիածին, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն^[1]^[2]
Մահացած է	16 Օգոստոս 2004(2004-08-16)^[1] (92 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստան
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն Խորհրդային Միութիւն Հայաստան
Ազգութիւն	Հայ^[1]
Ուսումնավայր	Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունք^[1]
Կոչում	փրոֆէսոր^[1]^[2]
Մասնագիտութիւն	պատմաբան, հնաբան
Վարած պաշտօններ	տնօրէն^[1]
Անդամութիւն	Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա^[2]
Կուսակցութիւն	Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն^[1]