Գառնիկ Ստեփանեան
Գառնիկ Ստեփանեան (14 Փետրուար 1909, Թերճան, Էրզինճան, Թուրքիա - 1 Յուլիս 1989, Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն), հայ գրականագէտ, գրող, բառարանագիր, թատերագէտ, Հայաստանի արուեստի վաստակաւոր գործիչ եւ Գրողներու միութեան անդամ։
| Գառնիկ Ստեփանեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 14 Փետրուար 1909 |
| Ծննդավայր | Թերճան, Էրզինճան, Թուրքիա |
| Մահացած է | 1 Յուլիս 1989 (80 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն.svg){kind=small} Եգիպտոսի թագավորություն Խորհրդային Միութիւն |
| Ուսումնավայր | Երեւանի պետական համալսարանի հայ բանասիրութեան բաժանմունք |
| Մասնագիտութիւն | գրականագէտ, արձակագիր |
| Աշխատավայր |
«Սովետական Հայաստան» Հ.Հ. ԳԱԱ Գրականութեան համալսարան Եղիշէ Չարենցի անուան գրականութեան եւ արուեստի թանգարան Հ․Հ․ ԳԱԱ Արուեստի համալսարան Արեւ «Հայաստան» Հրատարակչութիւն Երեւանի պետական համալսարանի հայ բանասիրութեան բաժանմունք |
| Վարած պաշտօններ | տնօրէն |
| Անդամութիւն | Հայաստանի Գրողներու Միութիւն |
| Կուսակցութիւն | Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն |
Կենսագրական գիծեր
ԽմբագրելԾնած է Էրզինճան (պատմական հայկական Երզնկա): Փոքր տարիքէն ականատես եղած է Համաշխարհային Ա. պատերազմի արհաւիրքին եւ ընտանիքին հետ տեղահան ըլլալով հասած է մինչեւ Մալաթիա. ապա անցած է Սեբաստիա, ուր ստացած է իր նախնական կրթութիւնը:
Փոքր տարիքէն մուտք գործած է որբանոց եւ փոխադրուած է Յունաստան, ապա այլ վայրեր:
Գործունէութիւն
ԽմբագրելՍտեփանեան 1925 թուականին հասած է Եգիպտոս, ուր որպէս գրաշար աշխատած է «Արեւ» օրաթերթին եւ «Ոսկետառ» տպարանին մէջ: Որոշ ժամանակ Եգիպտոսի մէջ աշխատելէ ետք 1930 թուականին վերադարձած է Հայաստան եւ գրաշարութեան գործը շարունակած՝ Երեւանի Պետական հրատարակչութեան տպարանէն ներս:
Հայաստանի մէջ որոշած է շարունակել իր ուսումը եւ 1938 թուականին աւարտած է Երեւանի Պետական համալսարանի բանասիրական կաճառը:
Ուսումը աւարտելէ ետք ունեցած է մեծ գործունէութիւն։ Աշխատած է «Սովետական Հայաստան» եւ «Տեղեկագիր» պարբերականներու խմբագրութեան մէջ: Ապա աշխատած է Գրականութեան կաճառի, Եղիշէ Չարենցի գրականութեան եւ արուեստի թանգարանի, ինչպէս նաեւ Գիտութիւններու ակադեմիայի արուեստի կաճառին մէջ:
Աշխատութիւններ
ԽմբագրելՍտեփանեան կատարած է բանասիրական աշխատանք։ Գրած է աւելի քան քսան մենագրութիւն՝ Արուսեակ Փափազեանի, Պետրոս Ադամեանի, Արփիար Արփիարեանի, Յակոբ Պարոնեանի, Հրաչեայ Աճառեանի, Վահրամ Փափազեանի եւ այլոց մասին: Ան նաեւ թրքերէնէ հայերէն թարգմանած է Յովսէփ Վարդանեանի «Ագապի» վէպը (1953), որ առաջին թրքական վէպն է (սկզբնապէս լոյս տեսած 1851ին՝ հայատառ թրքերէնով), ինչպէս եւ Պարոնեանէն կարգ մը հայատառ թրքերէն գործեր։
Այս բոլորի կողքին զբաղած է նաեւ ուսուցչութեամբ։ 1937-1939 թուականներու հայոց լեզու եւ գրականութիւն դասաւանդած է Երեւանի «Ալեքսանդր Թամանեան» շինարարական ուսումնարանէն ներս։
1939-1940 թուականներու միջեւ գրաբար լեզու դասաւանդած է Երեւանի Պետական համալսարանի բանասիրական կաճառէն ներս:
1971-ին ան իր դոկտորական աւարտաճառը պաշտպանած է։
Անոր կարեւոր նպաստը հայագիտութեան եղած է երեք հատորնոց «Կենսագրական բառարան»ը (1973, 1981, 1990), որ դժբախտաբար անաւարտ մնացած է։
Մրցանակներ եւ կոչումներ
ԽմբագրելՇնորհիւ իր վաստակին, Ստեփանեան 1967 թուականին արժանացած է Արուեստի վաստակաւոր գործիչի կոչման։
1980 թուականին, իր «Հայ նոր գրականութեան պատմութիւն» հինգ հատորնոց հաւաքական աշխատութեան համար արժանացած է պետական մրցանակի[1]:
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «ԳԱՌՆԻԿ ՍՏԵՓԱՆԵԱՆ (1909-1989)»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-07-27
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|