Էքիզօլուք

Էքիզօլուք, Քեսապ-Պասիթ տանող ճամբուն վրայ գտնուող գիւղ մըն է Քեսապէն մօտ 4 քմ. հարաւ-արեւմուտք։ Գիւղը կազմուած է 19րդ դարու սկիզբը 2 թաղերով՝ վերի եւ վարի։

Գիւղ
Էքիզօլուք
Երկիր	Սիրիա
Ենթարկում	Քեսապ շրջան
Բնակչութիւն	124 մարդ
Ազգային կազմ	հայեր
Տեղաբնականուն	քեսապցի
Ժամային գօտի	UTC+2, ամառը UTC+3

Հակիրճ պատմութիւն

XIX դարու սկիզբը գիւղացիներուն գլխաւոր զբաղումն էր երկրագործութիւն եւ փոքր ձերարհեստներ։ Գիւղացիք ունէին ընդարձակ կալուածներ որ կը հասնէին մինչեւ Աճամ եւ Մեղրաձոր։

1855-ին գիւղի լման բնակչութիւնը կը յարի բողոքական դաւանանքին։ 1882-ին կը հիմնուի գիւղի հայ աւետարանական եկեղեցին եւ դպրոցը։ 1899-ին Քէօրքիւնէի եւ Էքիզօլուքի հայ աւետարանական համայնքները կը միացնեն երկու եկեղեցիները՝ միացեալ եկեղեցի անուանումով։

1909-ի Կիլիկիոյ ջարդի ատեն գիւղացիք կը լքեն գիւղը եւ Վարի Պաղճաղազի գիւղացիներուն հետ Պասիթէն նաւով կ՛երթան Լաթաքիա։ 1911-ի տուեալներով գիւղը ունէր 59 տուն 312 անձով։ 1915-ին գիւղացիները կը տարագրուին դէպի Համա, Հալէպ եւ Մեսքենէ։ Ճամբուն վրայ կը զոհուի գիւղի բնակչութեան կէսէն աւելի։ 1920-ին գիւղ կը վերադառնան միայն 93 անձ, 54 այլ անձեր ապրելով շրջանէն դուրս։

Աղեքսանդրէթ Սանճագի ժամանակ գիւղի բնակչութիւնը կ՛աւելնայ։ Այսպէս 1929-ին՝ 173 անձի բնակչութիւն մը ունի Էքիզօլուք։ 1947-ին հայրենիք կը ներգաղթեն 20 անձ, գիւղ կը մնայ 31 ընտանիք 153 անձով։1955-ին գիւղը ուներ միայն 141 բնակիչ։

1950-ական թուականներուն սկիզբը գիւղը կը բարելաւուի հալէպահայ զբօսաշրջիկներու ժամանումով։ 1951-ին ջուրը տուն կը հասնի։ 1960-ին Ճամբան կը դառնայ ասֆալթապատ, 1961-ին գիւղը կ՛օժտուի ելեկտրական ցանցով։ Գիւղացիք վարձու կու տան իրենձ բնակարանները։ Գիւղը կը մեծնայ, նոր առանձնատուներ կը շինուին մօտակայ բլուրներու վրայ։ Գիւղի մէջ կը բացուին խանութներ, մի քանի սրճարան, պանդոկ։

1993-ի տուեալներով գիւղը ուներ մնայուն 124 բնակիչ կամ 34 տուն, սակայն ամռան հոն օդափոխութեան համար հալէպահայ եւ լիբանանահայ ընտանիքներու գալուստով, Սուրիոյ Աւետարանական Ջանից եւ Հ.Մ.Ը.Մ.-ի բանակումի եկող երիտասարդութեամբ թիւը հազարէն աւելի կ՛անցնի։

Բնորոշիչ Կառոյցներ

Էքիզօլուք

Գիւղին գլխաւոր կառոյցներն են՝

1. Էքիզօլուքի առաջին եկեղեցին հիմնուած 1882-ին։
2. Քէօրքիւնէ-Էքիզօլուքի միացեալ եկեղեցին կազմուած 1898-ին։
3. Էմմանուէլ եկեղեցին եւ երիցատունը հիմնուած 1911-ին եւ աւարտած 1956-ին։
4. Գերեզմանատունը։
5. Աւետարանական Դպրոցը (1855-1980)
6. 1966-ին Երիցատունը կը վերածուի ակումբ-գրադարանի ուր տեղի կ՛ունենան դասախոսօւթիւններ, հաւաքներ եւ տօնակատարութիւններ։

Մատենագիտութիւն

1. Յակոբ Չոլաքեան, «Քեսապ», Ա. հատոր, Հալէպ, 1995
2. Յակոբ Չոլաքեան, «Քեսապ», Բ. հատոր, Հալէպ, 1998
3. Յակոբ Չոլաքեան, «Քեսապ», Գ. հատոր, Հալէպ, 2004
4. Յակոբ Չոլաքեան, «Քեսապի երեք օրերը», Երեւան, 2014
5. Սուրիական մարադահամար՝ http://www.cbssyr.org/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB06-6-2004.htm
6. Լոս Անճըլեսի Քեսապի Ուսումնասիրաց Միութիւն - Կայքէջ www.keaofla.com
7. Լոս Անճըլէսի Քեսապի Ուսումնասիրաց Միութիւն - տարեկան գրքոյկ 25 թիւ՝1991-2015
8. Պէյրութի Քեսապի Ուսումնասիրաց Միութիւն - Ալպոմ Քեսապի եւ շրջակայից - Պէյրութ, 1955
9. Հայկական Սովետական Հանրագիտարան - Հատոր 4, 7, 12 - Երեւան 1974-1986
10. Լոս Անճըլեսի Քեսապի Ուսումնասիրաց Միութիւն - Քեսապն ու քեսապցին - Լոս Անճըլես 2011