Հրազդան Թոքմաճեան
Հրազդան Թոքմաճեան (ծն․ 18 Յունուար 1961, Գիւմրի), նկարիչ, արուեստագէտ, գեղանկարիչ, ազգագրագէտ: ՀՀԳԱԱ Հնագիտութեան եւ ազգագրութեան հիմնարկի գիտաշխատող
| Հրազդան Թոքմաճեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 18 Յունուար 1961 |
| Ծննդավայր | Գիւմրի |
| Քաղաքացիութիւն |
 Հայաստան |
| Ուսումնավայր |
Փանոս Թէրլեմէզեանի անուան գեղարուեստի ուսումնարան Խ. Աբովեանի Անուան Մանկավարժական Համալսարան |
| Կարողութիւն | ազգագրագէտ |
| Մասնագիտութիւն | գեղանկարիչ |
| Աշխատավայր | «Գալէմքեարեանները... Այնթապ, Դամասկոս, Հալէպ», «Անապատի Տխուր Մեղեդի», «ասեղնագործ-ձեռագործներ՝ Մարաշի, Ուրֆայի, Այնթապի», |
| Երեխաներ | Տղան՝Արմենակ, Սուրիոյ գծով հակամարտ բախումներու մասնագէտ conflict expert, ։ Աղջիկները՝ Հայկանուշ եւ Արինա |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Հրազդան Թոքմաճեան ծնած է Գիւմրի 18 Յունուար, 1961-ին: 1980-ին աւարտած է Երեւանի «Փ. Թերլեմեզեան»ի անուան ուսումնարանը: 1985-ին աւարտած է Երեւանի «Խ. Աբովեան»ի անուան հիմնարկը: 1985-1988 թթ. Դասաւանդած է Կերպարուեստ Իջեւանի Սեւ Քար գիւղը: 1988-1992 թթ աշխատած է Գիւմրիի Առասպելի դպրաթատրոնին մէջ որպէս գլխաւոր նկարիչ: 1993-2015 աշխատած է Հալէպ, Սուրիա դասաւանդելով ՀԲԸՄ Հալէպի «Մ. Սարեան» անուան ակադեմիային մէջ:
22 տարիներու աշխատութիւնը Հալէպի մէջ Խմբագրել
Հրազդան Թոքմաճեան մասնագիտութեամբ նկարիչ է եւ որպէս այդպիսին 1993-ին հրաւիրուեցաւ Հալէպի ՀԲԸՄիութեան կողմէ որպէս դասատու «Մարտիրոս Սարեան» ակադեմիայի: Քանի մը տարիով Հալէպ եկած Հրազդանը մնաց ամբողջ 22 տարի. սիրեց Հալէպն ու Հալէպցին՝ Հալէպահայը եւ իրեն համար պարարտ հող գտաւ իր երկրորդ նախասիրութեան յագուրդ տուող, որն էՙ ազգագրութիւնը: Հրազդան սիրահարուեցաւ հայկական ասեղնագործութեան, որոնցմէ բաւական առատ օրինակներ կային հայ ընտանիքներու մօտ, ոչ միայն Երկրէն բերուած, այլեւ ժառանգուած հունարովՙ Հալէպի մէջ աշխատցուած:
Հրազդան այցելեց տուները, լուսանկարեց ձեռագործներն ու անզուգական ֆոնտ մը կազմեց, որուն արդիւնքը եղան վերոյիշեալ երեք կոթողային գիրքերը: Իսկ ահա այսօր, ուրիշ ազգային-ազգագրական հարստութիւն մըՙ Հայկական պղնձագործութիւնը:
22 տարուան նուիրումով Հրազդան Թոքմաճեան դարձաւ Հալէպի հայութեան զաւակներէն մին, որ նուիրուածութեամբ եւ մեծ հոգատարութեամբ հաւաքեց, ուսումանասիրեց, գրեց եւ ներկայացուց Հալէպի հայ արհեստագործներու աւանդն ու գործերը:
Հրազդան Թոքմաճեանի Հրատարակութիւնները՝ ազգագրական պատկերագիրքեր Խմբագրել
- 2010-ին «Մարաշի Ասեղնագործութիւն» պատկերագիրքը (Մարաշի Հայրենակցական Միութիւն, Հալէպ)
- 2014-ին «Ուրֆայի Ասեղնագործութիւն – Ա. հատոր» պատկերագիրքը (Բերիոյ Հայոց Թեմ, Հալէպ)
- 2015-ին «Այնթապի Ասեղնագործութիւն» պատկերագիրքը (Կրթասիրաց Մշակութային Միութիւն, Հալէպ)
- Օգոստոս 2016-ին «Գալեմքեարեաններ, Այնթապ – Դամասկոս- Հալէպ» պատկերագիրքը (Բերիոյ Հայոց Թեմ, Հալէպ), որ նուիրուած է մետաղի գեղարուեստական մշակման վարպետ Գալէմքեարեան գերդաստանին (Այնթէպ-Դամասկոս-Հալէպ)։
- Մայիս 2017-ին «Անապատի Տխուր Մեղեդին, Պետուին Հայերը Նուրհան Պալեանի լուսանկարներով» պատկերագիրքը (ՀԲԸՄ), որ նուիրուած է Մեծ Եղեռնի 100-րդ տարելիցին, ինչպէս նաեւ Հայոց ցեղասպանութեան 1.5 միլիոն սրբադասուած նահատակներու եւ անյիշատակ ու անշիրիմ մնացած հազարաւոր Այնթապցիներու պայծառ յիշատակին։ Գեղատիպ, 300 էջանի Երկլեզու (հայերէն, անգլերէն) ներածական բաժինով ծաւալուն այս գիրքը հրատարակուած է Բերիոյ Հայոց թեմին կողմէ՝ Գիրքը պատրաստուած է Հալէպ, հրատարակուած՝ Երեւան։ Գիրքը հրատարակուած է Միմի եւ Արմէն Յարութիւնեաններու մեկենասութեամբ
|
«Ես միտքով եւ սիրտով կապուած եմ Սուրիոյ հետ եւ կը կարծեմ, սուրիահայերու համար, դեռ շատ բանպէտք է ընեմ»:[1] - գեղանկարիչ, ազգագրագէտ Հրազդան Թոքմաճեան
|
|
«Անապատի տխուր մեղեդին. պետուին հայերը Նուրհան Պալեանի լուսանկարներում» պատկերագիրքը հրատարակութիւնը պատրաստած է Հրազդան Թոքմաճեանը, ի մի բերելով Հալէպահայ յայտնի լուսանկարիչ Նուրհան Պալեանի նկարները, որոնք կը ներկայացնեն ցեղասպանութիւնէն յետոյ արաբացած, պետուիններու մօտ ապաստան գտած հայերուն կեանքն ու կենցաղը, ինչպէս նաեւ Տէր-Զօրն ու անոր շրջակայքը ներկայացնող լուսանկարներ:
Պատկերագիրքերու շնորհանդէսներ Խմբագրել
19 Հոկտեմբեր, 2016-ին Հայաստանի Հանրապետութեան սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ Հայաստանի ազգային պատկերասրահին մէջ տեղի ունեցաւ գեղանկարիչ, ազգագրագէտ Հրազդան Թոքմաճեանի` «Գալէմքեարեաններ. Այնթէպ, Դամասկոս, Հալէպ» պատկերագիրքի շնորհահանդէսը:
Ձեռնարկին ներկայ էին Հայաստանի Հանրապետութեան սփիւռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեան, հասարակական գործիչներ եւ մտաւորականներ:
|
|
Պղինձի եւ արծաթի մշակումի մեծ վարպետ Գալէմքեարեաններու ընտանիքի գործունէութիւնը ծաւալած է շուրջ 200 տարի: 1915-ի տեղահանութենէն ետք Գալէմքեարեանները գաղթած են Դամասկոս, ապա` տեղափոխուած Հալէպ: Այսպիսի գաղթի ճամբայ մը անցած է Գալէմքեարեաններու ընտանիքը: Մեր սիրելի Հրազդան Թոքմաճեանը անոնց պատմութիւնը գիրքի վերածած է եւ իր աշխատութիւնը Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին նուիրուած է:[2] - ՀՀ Սփիւռքի Նախարար Հրանոյշ Յակոբեան
|
|
|
|
Այո՛, նախարար Հրանուշ Յակոբեան շատ ճիշդ նշեց, որ Միջին Արեւելքի հայ գաղութներուն մէջ ապրող հայ արհեստաւորները իրենց տաղանդը պէտք է փոխանցեն յատկապէս Հայաստանի նորահաս սերունդին: Համայն հայութեան ապագան Հայաստանի մէջ է: - գեղանկարիչ, ազգագրագէտ Հրազդան Թոքմաճեան
|
|
|
|
Ես կ՛առաջարկեմ հայ գիտնականներուն եւ արուեստաբաններուն` ուսումնասիրութեան նիւթ դարձնել պատկերագիրքի վերջին էջերուն մէջ հրապարակուած հայ հռչակաւոր արհեստաւոր գերդաստաններու կեանքը եւ գործերը», - գեղանկարիչ, ազգագրագէտ Հրազդան Թոքմաճեան
|
|
10 Յունիս, 2015-ին, մատենադարանի երդիքին տակ «Այնթապի ասեղնագործութիւնը» գիրքին շնորհանդէսը կազմակերպուեցաւ Հայաստանի Առաջին տիկին Ռիթա Սարգսեանի բարձր հովանաւորութեան ներքեւ։ Ներկայ գտնուեցաւ Հայաստանի Սփիւռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեան։
Գինեձօնին ներկայ էր նաեւ հեղինակը՝Հրազդան Թոքմաճեան, Դամասկոսի մօտ Հայաստանի դեսպան Լեւոն Սարգսեան, «Փիւնիկ» հիմնարկի նախագահ Գաբրիէլ Չէմպէրճեան, Տ. Մարկոս Եպսկ. Ժամկոչեան եւ այլ բազմաթիւ հիւրեր։
Ցուցահանդէսներ Խմբագրել
1993-2015 թթ. Հրազդան Թոքմաճեան ունեցած է անհատական ցուցահանդէսներ՝ Հալէպ, Պէյրութ, Երեւան եւ Գիւմրի մէջ:
Հայաստանի Նկարիչներու Միութեան անդամ Խմբագրել
1988-էն իվեր Հրազդան Թոքմաճեան Հայաստանի նկարիչների Միութեան անդամ է:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Երեւանի Մէջ Լոյս Տեսաւ Արուեստագէտ Հրազդան Թոքմաճեանի Գալէմքեարեան Գերդաստանին Նուիրուած «Գալէմքեարեաններ» Գիրքը[permanent dead link]
- Հրազդան Թոքմաճեան . «Ես միտքով եւ սիրտով կապուած եմ Սուրիոյ հետ եւ կը կարծեմ, սուրիահայերու համար, դեռ շատ բան ունիմ ընելիք» (Լուսանկարներ)
- ԵՐԵՒԱՆԻ ՄԷՋ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՒ ՆԿԱՐԻՉ ՀՐԱԶԴԱՆ ԹՈՔՄԱՃԵԱՆԻ՝ ԱՅՆԹԱՊԻ ԱՍՏԵՂՆԱԳՆՈՐԾՈՒԹԵԱՆ ՁՕՆՈՒԱԾ ԳՐՔԻՆ ՇՆՈՐՀԱՆԴԷՍԸ
- Ստացուած Գիրքեր. Գալէմքեարեաններ – Այնթապ, Դամասկոս, Հալէպ (Հեղինակ-Կազմող` Հրազդան Թոքմաճեան)
- Պղնձագործութեան վարպետներու 200-ամեայ պատմութիւնը ԳԱԼԷՄՔԵԱՐԵԱՆՆԵՐԸ
- ԼՈՒՅՍ ԵՆ ՏԵՍԵԼ «ՅՈՒՇԱՄԱՏԵԱՆ ԻՐԱՔԻ Հ.Բ.Ը.Մ.Ի» ԵՒ «ԱՆԱՊԱՏԻ ՏԽՈՒՐ ՄԵՂԵԴԻՆ. ԲԵԴՎԻՆ ՀԱՅԵՐԸ ՆՈՒՐՀԱՆ ՊԱԼԵԱՆԻ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐՈՒՄ» ԳՐՔԵՐԸ[permanent dead link]
- The Kalemkiarians 2016 by Hrazdan Tokmajyan
- Needllework2014 by Haykouhi Mouradian and Hrazdan Tokmajyan
- ԳԵՂԱՆԿԱՐԻՉ ՀՐԱԶԴԱՆ ԹՈՔՄԱՃԵԱՆԻ «ԳԱԼԷՄՔԵԱՐԵԱՆՆԵՐԸ» ԳԱԼԷՄՔԵԱՐԵԱՆՆԵՐԸ ¬ ԱՅՆԹԱՊ ¬ ԴԱՄԱՍԿՈՍ ¬ ՀԱԼԷՊ[permanent dead link]
- ԳԱԼԷՄՔԵԱՐԵԱՆՆԵՐԸ