Խաչատուր Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարան

Խաչատուր Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարան, հիմնադրուած է 7 Նոյեմբեր 1922-ին Երեւանի վաստակաշատ մանկավարժ Արշաւիր Շաւարշեանի ղեկավարութեամբ։

Խաչատուր Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարան
Հիմնադրուած է	1922
Ռեկտոր	Ռուբեն Միրզախանյան?
Անդամակցութիւն	Ֆրանքոֆոնի համալսարանական գործակալութիւն
Երկիր	Հայաստան
Հասցէ	Տիգրան Մեծի 17
Պարգեւներ	Աշխատանքային Կարմիր դրօշի շքանշան
Կայք	aspu.am
Armenian State Pedagogical University Վիքիպահեստում

Նորաստեղծ համալսարանը ունէր միայն մանկավարժական մասնաբաժին՝ նախադպրոցական, դպրոցական եւ արտադպրոցական մասնագիտութիւններով։ Պարապմունքները սկսան 27 Նոյեմբերէն նախկին Հռիփսիմեան գիմնազիայի շէնքին մէջ։

1924-1925 ուսումնական տարին հայկական մանկավարժական ուսումնարանը ունեցաւ իր առաջին շրջանաւարտները։

Համալսարանին մէջ կ՛աշխատէին ականաւոր գիտնականներ ու հմուտ մանկավարժներ Յակոբ Մանանդեանը, Հրաչեայ Աճառեանը, Մանուկ Աբեղեանը, Արսէն Տէրտէրեանը, Աշոտ Տէր-Մկրտիչեանը, Դրաստամատ Տէր-Սիմոնեանը, Հայկ Ազատեանը, Գրիգոր Չուպարը, Աւետիք Տէր-Պօղոսեանը, Արսէն Պէճանեանը, Տիգրան Ռաշմաճեանը, Հովհաննէս Տէր-Միրաքեանը, Գրիգոր Ղափանցեանը, Ստեփան Ներսիսեանը, Վահան Ռշտունին եւ շատ ուրիշներ։

Հայ մեծ լուսաւորիչ Խաչատուր Աբովեանի մահուան 100-ամեայ տարեդարձի առթիւ 1948-ին Մանկավարժական ուսումնարանը կոչուեցաւ անոր անունով ու մինչեւ օրս ալ կը կրէ մեծ մանկավարժի անունը։

Հայաստանի Հանրապետութեան կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութեան որոշմամբ Յունուար 2000-էն մանկավարժական ուսումնարանը վերանուանուեցաւ Խ. Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարան։

Համալսարանը իր 95 ամեայ պատմութեան ընթացքին ունեցած է ականաւոր շրջանաւարտներ, հասարակական եւ պետական գործիչներ, այնպիսիք, ինչպիսին են Հայաստանի կենտգործկոմի նախագահ Գէորգ Հանեսօղլեանն ու Հայաստանի Գերագոյն խորհուրդի նախագահութեան նախագահ Հրանդ Ոսկանեանը, Խորհրդային Միութեան հերոս Աշոտ Ամատունին, Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային հերոս Մովսէս Գորգիսեանն ու Արցախի հերոս Մեխակ Մեխակեանը, ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ Արմէն Խաչատրեանը, նախարարներ Յակոբ Մովսէսն ու ՀՀ արդարադատուրեան պետական խորհրդական Դաւիթ Յարութիւնեանը, կեներալ-լեյտենանտ Ալիկ Սարգսեանը:

Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմին մասնակցած են 200-էն աւելի շրջանաւարտներ եւ ուսանողներ: Արցախեան ազատամարտին մասնակցած են 50-էն աւելի շրջանաւարտներ եւ ուսանողներ: Անոնց մեծագոյն մասը արժանացած են խորհրդային եւ ՀՀ շքանշաններու ու մետալներու:

Մեծ է համալսարանի շրջանաւարտ գիտնականներու աւանդը. Շաքրօ Մհոյեանն ու Մանուէլ Զուլալեանը դարձած են ՀՀ ԳԱԱ ակադէմիկոսներ։ ՀԽՍՀ գիտութիւններու ակադեմիայի եւ ՀՀ գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամներ են համալսարանի շրջանաւարտներ Աշոտ Աբրահամեանը, Գուրգէն Թադէւոսեանը, Սիմոն Կրկեաշարեանը, Աելիտա Տոլուխանեանը, Վիգէն Ղազարեանը։ Մոտ 200 շրջանաւարտ դարձած է գիտութեան դոկտոր-պրոֆեսոր։ Անոնց ջանքերով տպագրած է 2200 անուն գիրք։

Մանկավարժական համալսարանին մեծ պատիւ եւ հռչակ բերած են համալսարանի շրջանաւարտներ Յովհաննէս Շիրազն ու Հրանդ Մաթեւոսեանը, Սերօ Խանզադեանն ու Ռազմիկ Դաւոյեանը։

Համալսարանի շրջանաւարտները լուրջ ներդրում ունին երկրի մշակութային կեանքէն ներս։ Բազմաթիւ գրողներ, լրագրողներ, գրադարանային աշխատողներ, գեղանկարիչներ, ռեժիսորներ, դերասաններ յայտնի են որպէս աբովեանականներ։ Ռեժիսորներ Հենրիկ Մալեան, Ֆրունզէ Տովլաթեան, Գրիգոր Մելիք-Աւագեան, Լաերտ Վաղարշան, Մարատ Վարժապետեան, Ալպերտ Եաւուրեան, Եուրի Երզնկեան, Սերգէյ Իսրայէլեան, Տմիդրի Կեսայանց, դիրիժորներ Էմմա Ծատուրեան, Արամ Քաթանեան, Յակոբ Ոսկանեան, գեղանկարիչ Յովհաննէս Զարդարեան, քանդակագործ Ղուկաս Չուպարեան, պարուսոյցներ Ազատ Ղարիպեան, Վանուշ Խանամիրեան, Ֆրունզէ Ելանեան։ Մտաւորականներու այս սերուցքը կրթած է մեր ուսանողներուն։

Ոչ միայն գիտական ու մշակութային, այլեւ մարզական յաջողութիւններ գրանցած է մանկավարժական համալսարանը։ Հայաստանի մարզական փառքի տարածողներ միջազգային կարգի մարզանքի վարպետներ, թենիսիստներ Էլմիրա Անտոնեանը, Բագրատ Պուռնազեանը մանկավարժականի շրջանաւարտներ են։ Ներկայիս ֆիզիկական կուլտուրայի ամպիոնը վերակազմաւորուած է «Շախմատի եւ սպորտի» ամպիոնի, եւ այն կը ղեկավարէ միջազգային կարգի գրոսմայստէր Սմբատ Լպուտեանը։

Համալսարանէն ներս կը դասաւանդեն իրենց ոլորտներուն կայացած եւ լայն ճանաչում ունեցող բարձրորակ մասնագէտներ, գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի 17 անդամներ։

Մանկավարժական համալսարանը կը գործէ ՀՀ ԳԱԱ «Ֆիզիկական հետազօտութիւններու ինստիտուտ»-ի հետ համատեղ բացուած գիտաուսումնական «Ոչ գծային օպտիկական, լազերային եւ ֆօթօնիկական բիւրեղներու լապորատորա, որտեղ կ՛աճեցուին արհեստական բիւրեղներ։

Այսօր մանկավարժական համալսարանը կը վարէ միջազգային համաւատարմանգրմանը միտուած քաղաքականութիւն, ընդգրկուած է կրթութեան որակի բարձրացման ուղղուած տարածաշրջանային եւ եւրոպական կրթական ծրագիրներուն մէջ։ Մանկավարժականի լաւագոյն ուսանողները այսուհետ հնարաւորութիւն ունին իրենց ուսման որոշակի ժամանակահատուած փոխանակման ծրագրերով անցկացնել ամերիկեան, եւրոպական եւ ռուսական յայտնի համալսարաններէն ներս։

Համալսարանը ունի 10 ֆակուլտետ, 50-էն աւելի ամպիոններ, առկայ եւ հեռակայ ուսուցմամբ համալսարանին մէջ կը սորվին աւելի քան 10.000 ուսանող։ 2004-2005 ուսումնական տարուընէ համալսարանը կ՛իրականացնէ եռաստիճան/բակալաւրիատ, մագիստրատուրա, ասպիրանտուրա/ ուսուցում։ Ուսման ժամկէտը բակալաւրիատի մէվ 4 տարի է, մագիստրատուրայի մէջ՝ 2։ Մասնագէտներ կը պատրաստուին 52 մասնագիտութիւններու գծով։ Համալսարանէն ներս սահմանուած է 25 անուանական թոշակ։ Մանկավարժական համալսարանը ունի հիմնական, ինչպէս նաեւ աւագ դպրոց-վարժարան Երեւանի կեդրոնը։

Գիտական առաջընթացին համաքայլ՝ համալսարանը մասնագէտներ կը պատրաստէ ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետութեան, այլեւ Արցախի եւ սփիւռքի հայ կրթօջախներուն համար։

Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարանի շէնք

Մասնաբաժիններ (Ֆակուլտետներ)

1. Բանասիրական,
2. Պատմութեան եւ իրաւագիտութեան,
3. Սկզբնական կրթութեան,
4. Կենսաբանութեան, քիմիայի եւ աշխարհագրութեան,
5. Կրթութեան հոգեբանութեան եւ հասարակագիտութեան
6. Օտար լեզուներու,
7. Մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի եւ ինֆորմատիկայի,
8. Գեղարուեստական կրթութեան,
9. Յատուկ կրթութեան,
10. Գիւղատնտեսութեան:

Ամպիոններ

Հայոց լեզուի եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Հայ հին եւ միջնադարեան գրականութեան եւ անորդասաւանդման մեթոդիկայի, Հայ նոր եւ նորագոյն գրականութեան եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Ռուսաց լեզուի, Արտասահմանեան գրականութեան, Հայոց պատմութեան, Համաշխարհային պատմութեան եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Իրաւագիտութեան եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Քաղաքագիտութեան եւ իրաւունքի պատմութեան, Մաթեմատիկայի եւ տարրական ուսուցման մեթոդիկայի, Աշոտ Տէր-Գրիգորեանի անուան Մայրենիի եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Նախադպրոցական մանկավարժութեան եւ մեթոդիկաներու, Զարգացման եւ կիրառական հոգեբանութեան, Հոգեբանութեան տեսութեան եւ պատմութեան, Տարիքային եւ մանկավարժական հոգեբանութեան, Հասարակագիտութեան եւ ընկերային աշխատանքի, Կենսաբանութեան եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Քիմիայի եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Մարդու եւ կենդանիներու ‎բնախօսութեան, Ընկերա-տնտեսական աշխարհագրութեան եւ աշխարհագրութեան դասաւանդման մեթոդիկայի, Ֆիզիկական աշխարհագրութեան, Անգլերէն լեզուի ուսուցման, Գերմանական լեզուներու, Ռոմանական լեզուներու, Օտար լեզուներու դասաւանդման մեթոդիկայի, Ընդհանուր ֆիզիկայի, Ինֆորմատիկայի եւ անոր դասաւանդման մեթոդիկայի, Տեսական ֆիզիկայի եւ ֆիզիկայի ուսուցման մեթոդիկայի, Մեքենագիտութեան, ընդհանուր տեխնիկական առարկաներու եւ անոնց դասաւանդման մեթոդիկայի, Բարձրագոյն հանրահաշուի եւ երկրաչափութեան, Մաթեմատիկայի դասաւանդման մեթոդիկայի, Մաթեմատիկական անալիզի եւ ֆունկցիաներու տեսութեան, Արուեստի պատմութեան, տեսութեան եւ մշակութաբանութեան, Տիզայնի եւ տեքորատիւ կիրառական արուեստի, Խմբավարութեան եւ ձայնադրման, Երաժշտութեան տեսութեան, դասաւանդման մեթոդիկայի եւ նուագարաններու, Կերպարուեստի, Գրադարանագիտութեան եւ մատենագիտութեան, Թանգարանագիտութեան եւ յուշարձանագիտութեան, Պարարուեստի մանկավարժութեան, Օպերատորութեան, գեղարուեստական լուսանկարչութեան եւ ընկերա-մշակութային գործունէութեան, Հեռուստառատիոլրագրութեան, Երաժշտութեան, Ռեժիսուրայի, Առաջին բուժօգնութեան, արտակարգ իրավիճակներու եւ քաղպաշտպանութեան, Շախմատի եւ մարզանքի Փիլիսոփայութեան եւ տրամաբանութեան, Տնտեսագիտութեան եւ անոր դասաւանդման մեթոդիայի, Մանկավարժութեան տեսութեան եւ պատմութեան, Մասնագիտական կրթութեան եւ կիրառական մանկավարժութեան, Էքոլոկիայի եւ կայուն զարգացման։

Մասնագիտութիւններու ցանկ

1. Հայոց լեզու եւ գրականութիւն,
2. Մաթեմատիկա,
3. Ֆիզիկա,
4. Ինֆորմատիկա,
5. Բնագիտութիւն,
6. Տեխնոլոգիա եւ ձեռնարկչութիւն,
7. Քիմիա,
8. Կենսաբանութիւն,
9. Շրջակայ միջավայրի գիտութիւններ,
10. Լանտշաֆտային փլանաւորում,
11. Աշխարհագրութիւն,
12. Պատմութիւն,
13. Իրաւագիտութիւն,
14. Հասարակագիտութիւն,
15. Մշակութաբանութիւն,
16. Երաժշտական կրթութիւն,
17. Կերպարուեստ,
18. Հագուստի մոտելաւորում,
19. Տէքորատիւ կիրառական արուեստ,
20. Արուեստի տեսութիւն, պատմութիւն եւ կառավարում,
21. Ընկերային աշխատանք,
22. Հոգեբանութիւն,
23. Զինուորական հոգեբանութիւն,
24. Քլինիկական հոգեբանութիւն եւ հոգեթերապիա,
25. Անձի հոգեբանութիւն եւ հոգեբանական խորհրդատուութիւն,
26. Գործնական հոգեբանութիւն,
27. Իրաւաբանական հոգեբանութիւն,
28. Ընկերային եւ քաղաքական հոգեբանութիւն,
29. Ընտանիքի հոգեբանութիւն,
30. Հասարակական մանկավարժութիւն,
31. Հասարակագիտութիւն,
32. Լրագրութիւն,
33. Ռեժիսուրա,
34. Գործիքային կատարողականութիւն,
35. Պարարուեստ,
36. Գրադարանային-տեղեկատուական աղբիւրներ,
37. Թանգարանային գործ եւ պատմամշակութային կառոյցներու պահպանութիւն,
38. Գեղարուեստական լուսանկարչութիւն,
39. Օպերատորութիւն,
40. Կառավարում /ըստ ոլորտի/,
41. Փրոտիւսերական գործ,
42. Մանկավարժական հոգեբանութիւն,
43. Տարրական մանկավարժութիւն եւ մեթոդիկա,
44. Տարրական մանկավարժութիւն եւ մեթոդիկա ռուսաց լեզուի ուսուցմամբ,
45. Նախադպրոցական մանկավարժութիւն եւ մեթոդիկա,
46. Շախմատ,
47. Տիֆլոմանկավարժութիւն,
48. Սուրտոմանկավարժութիւն,
49. Օլիգոֆրենոմանկավարժութիւն,
50. Լոգոփետիա,
51. էրգոթերապիա,
52. Յատուկ հոգեբանութիւն,
53. Արտ-թերապիա,
54. Յատուկ մանկավարժութիւն,
55. Անգլերէն լեզու եւ գրականութիւն,
56. Գերմաներէն լեզու եւ գրականութիւն,
57. Ֆրանսերէն լեզու եւ գրականութիւն,
58. Սպաներէն լեզու եւ գրականութիւն,
59. Ռուսաց լեզու եւ գրականութիւն,
60. Կրթութեան կառավարում:

Ուսուցման ձեւերը՝ Առկայ, հեռակայ

Ուսուցման տեւողութիւնը՝ 4 տարի /բակալաւրիատ/ +2 տարի /մագիստրատուրա/

Ուսման վարձը (ՀՀ դրամով)՝ 260.000-էն 585.000 /պայմանաւորուած մասնաբաժինի ընտրութեամբ։

Թանգարան

ՀՊՄՀ թանգարան

ՀՊՄՀ թանգարան

Խաչատուր Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարանի թանգարանը հիմնադրուած է 2004-ին՝ որպէս հնագիտութեան աշխատասենեակ, որտեղ ազգագրական եւ հնագիտական նիւթեր կը հավաքուէին ՀՊՄՀ Պատմութեան մասնաբաժինի ուսանողներու եւ դասախօսներու հաւաքչական աշխատանքներու եւ հնագիտական պեղումներու արդիւնք։

Առաջին տնօրէն նշանակուած է պատմութեան փաժնի դասախօս, պատմաբան, հնագէտ Վարշամ Աւէտեանը։

2008-ին թանգարանի տնօրէն նշանակուեցաւ Կուլտուրայի բաժնի թանգարանային գործ եւ յուշարձաններու պահպանութիւն բաժնի դասախօս Ալվարդ Գրիգորեանը։

Թանգարանի ներկայիս ցուցադրութիւնը բացուած է 19 Նոյեմբեր 2012-ին՝ համալսարանի հիմնադրման 90 ամեակի առթիվ։ Թանգարանին մէջ ներկայացուած է համալսարանի պատմութիւնը՝ սկսած անոր հիմնադրումէն մինչեւ մեր օրերը։ Այն աշխոյժ գործող կրթամշակութային կեդրոն է, որ կ՛իրականացնէ տարաբնոյթ ծրագրեր ու միջոցառումներ տարբեր տարիքի լսարաններու համար եւ աշխուժօրէն կը համագործակցի նման գործունէութիւն ծակալող շարք մը հաստատութիւններու հետ։

ՀՊՄՀ հենակէտային վարժարան

1994-ին հիմնադրուած է Խաչատուր Աբովեանի Անուան Հայկական Պետական Մանկավարժական Համալսարանի հենակէտային աւագ դպրոց/վարժարանը։ 1994-1999 թթ. վարժարանը ղեկավարած է վաստակաւոր մանկավարժ, պրոֆեսոր Ալեքսանտր Խաչատուրի Ղուշչեանը։ 1999-էն մինչ օրս վարժարանի տնօրէնն է մանկավարժական գիտութիւններու թեկնածու, դոցենտ Նաիրա Աւետիսի Սաֆարեանը։ Վարժարանէն ներս այժմ կը գործեն մշակութային (ռեժիսուրա-օպերատրութիւն, գեղարուեստական լուսանկարչութիւն, նկարչութիւն-տիզայն) եւ հումանիտար (հոգեբանութիւն, լրագրութիւն), բնագիտամաթեմատիկական (ֆիզիկա, մաթեմատիկա, քիմիա, կենսաբանութիւն) հոսքերը։

Արտաքին յղումներ

• Համալսարանի կայք