Հրայր Մարուխեան
Հրայր Թորգոմ Մարուխեան (19 Դեկտեմբեր 1928, Քերմանշահ, (Իրան) - 21 Դեկտեմբեր 1998, Աթէնք, թաղուած է Երեւանի քաղաքային պանթէոնին մէջ), հասարակական-քաղաքական գործիչ, ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ (1972-1994), ՀՅԴ կուսակցութեան անդամ` 1950 թուականէն, ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ` 1963 թուականէն:
| Հրայր Մարուխեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 19 Դեկտեմբեր 1928 |
| Ծննդավայր | Քերմանշահ, Իրան |
| Մահացած է | 21 Դեկտեմբեր 1998 |
| Մահուան վայր | Աթէնք, Յունաստան[1] |
| Քաղաքացիութիւն |
 Պահլավական Իրան Լիբանան Հայաստան[2] Յունաստան[2] |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Ուսումնավայր | Թեհրանի Համալսարան[3] |
| Մասնագիտութիւն | հանրային գործիչ, քաղաքական գործիչ, Ճարտարագէտ |
| Կուսակցութիւն | Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՀրայր Թորգոմ Մարուխեանը ծնած է 1928 թուական Դեկտեմբեր 19-ին Իրանի Քերմանշահ քաղաքին մէջ։ Աւարտելով Իրանի Պետական Համալսարանը մեքենագիտական ճարտարագիտութեան բաժինը, յետագային ան հիմնեց իր սեփական ճարտարագիտական ձեռնարկութիւնը:
Վաղ տարիքէն անդամակցած է ՀՅԴ Թեհրանի Երիտասարդական միութեանը, այնուհետեւ հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեանը: Եղած է Թեհրանի «Արարատ» մարզամշակութային միութեան հիմնադիրներէն մէկը, յետագային տնօրէնը: Ազգային-հասարակական գործունէութեան առաջին քայլերէն դրսեւորած է կազմակերպական ակնառու ձիրք եւ գաղափարական սկզբունքայնութիւն:
1963 թուականին, որպէս ՀՅԴ Հիւսիսային Իրանի Կենդրոնական Կոմիտէի ներկայացուցիչ` Հրայր Մարուխեանը մասնակցած է ՀՅԴ 18-րդ Ընդհանուր Ժողովին, որը սերնդափոխութեան առումով ՀՅԴ պատմութեան մէջ կարեւոր նշանակութիւն ունեցած է: Հրայր Մարուխեանը ընտրուած է ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ: 1964 թուականի Սեպտեմբերին ընտանիքով տեղափոխուած է Լիբանան, որուն մայրաքաղաքին մէջ կը գտնուէր ՀՅԴ Բիւրոյի նստավայրը:
1967 թուականին` ՀՅԴ Ընդհանուր Ժողովին, ան վերընտրուեց երիտասարդ կազմ ունեցող ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ, իսկ 1972 թուականի ապրիլին` Բիւրոյի ներկայացուցիչ ԱՅ. Քապաքեանի մահէն ետք, ստանձնեց ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցչի պարտականութիւնները: Նոյն տարուայ Դեկտեմբերին կայացաւ ՀՅԴ 20-րդ Ընդհանուր Ժողովը, երբ որդեգրուեց Դաշնակցութեան վերջին քառորդ տարուայ գործունէութիւնը պայմանաւորող քաղաքական ուղեգիծը, Հրայր Մարուխեանը ընտրուեցաւ ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ: Այնուհետեւ, մինչեւ 1994 թուականի Յուլիս 17-ը, ան յաջորդաբար վերընտրուեցաւ այդ պաշտօնին:
Քաղաքական եւ կազմակերպական առումներով Դաշնակցութեան համար նոր հանգրուան սկսեցաւ 1988 թուականին, ՀՅԴ 24-րդ Ընդհանուր Ժողովի ժամանակ, երբ արցախեան շարժումէն ետք Դաշնակցութեան գործունէութեան առանցքը դարձաւ «դէպի Երկիր» նշանաբանի իրագործումը: Անձամբ գլխաւորելով կազմակերպութեան վերընձիւղման աշխատանքները հայրենիքին մէջ` Հրայր Մարուխեանը, որպէս ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ գործուն ներկայութիւն ունեցաւ Հայաստանի քաղաքական թատերաբեմի վրայ` Արցախի ազգային-ազատագրական պայքարին եւ Հայաստանի ազգային զարթօնքի շարժմանը ըստ ամենայնի զօրակցելու առաջադրանքով:
Դաշնակցութեան յարաճուն ժողովրդավարութեանը հարուած հասցնելու նպատակով 1992 թուականի Յուլիս 29-ին, Լեւոն Տէր Պետրոսեանը իր յայտնի ելոյթէն յետոյ արձակեց Հայաստանէն ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրայր Մարուխեանի արտաքսման հրամանագիրը:
Այնուհետեւ, աւելի քան երկու տարի, մինչեւ 1994 թուականի Յուլիս 17-ը, Հրայր Մարուխեանը դարձաւ իշխող վարչախումբի բռնապետական քայլերու դէմ ծաւալուած քաղաքական պայքարի խորհրդանիշը:
Հրայր Մարուխեանը իր մահկանացուն կնքեց 1998 թուական Դեկտեմբեր 21-ին: Անոր փափագն էր ապրիլ Հայաստանի մէջ եւ իր կեանքը նուիրաբերել նորանկախ Հայաստանի ապագայ հզօրացման գործին: Սակայն ճակատագիրը այլ կերպ դրսեւորուեց: Հայաստանի նոր իշխանութիւնները վերանայեցին 1992 թուականի Յուլիս 29-ի որոշումը եւ Հրայր Մարուխեանի աճիւնը տեղեփոխուեցաւ Երեւան: 1998 թուականի Դեկտեմբեր 26-ի թաղման արարողութեանը ներկայ էին նախագահ Ռոպերթ Քոչարեանը, մի շարք նախարարներ եւ բարձրաստիճան պաշտօնատար անձիք աշխարհի տարբեր մասերէ: Զինուորականներով ուղղեկցուող թաղման թափօրը շարժեցաւ Երեւանի Կոմիտասի անուան Կ'ոնսերվատորիայի սրահէն մինչեւ Քաղաքային Պանթէոն, որտեղ կը հանգչի յայտնի հասարակական գործիչներ: Կիրակի օրը, 1998 թուականի Դեկտեմբեր 27-ին Էջմիածնի Մայր Տաճարին մէջ, ինչպէս նաեւ աշխարհի տարբեր եկեղեցիներու, տեղի ունեցաւ հոգեհանգստի արարողութիւն:
Աղբիւրներ
ԽմբագրելԱյս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|