Հրաչեայ (անձնանուն)
Հրաչեայ, հայկական արական եւ իգական անուն։ Յառաջացած է հայերէն հուր եւ աչք բառերէն։ Կը նշանակէ «հրեղէն աչքեր ունեցող»։ Խորենացիի հնարած անուններէն է, որ սկզբնական շրջանին մէկ անգամ գործածուելէ ետք դուրս եկած է գործածութենէ։ Այնուհետեւ 19-րդ դարուն կրկին սկսած է գործածուիլ Կոստանդնուպոլսոյ մէջ։ Սկզբը հազուադէպ կը կիրառէին, ետքը յաճախ՝ յատկապէս Կովկասի մէջ, ուր կը գործածուէր որպէս իգական անուն՝ շնորհիւ պոլսեցի դերասանուհիի մը, որուն գեղեցիկ աչքերուն համար կոչեցին «տիկին Հրաչեայ»։ Ի հակադրութիւն ասոր՝ յօրինեցին Հրաչիկ ձեւը՝ որպէս արական անուն, իսկ Կոստանդնուպոլսոյ մէջ՝ Հրաչուհի ձեւը (իգական)։ Անուան կարճ ձեւն է Հրաչ։ Այժմ (2015) Հրաչեան միայն արական անուն է[1]:
| Հրաչեայ | |
|---|---|
| Տեսակ | երկսեռ անձնանուն? |
| Սեռ | Արական |
| Նշանակութիւն | հրեղէն աչքերով |
| Ծագում | |
| Ծագման լեզու | Հայերէն |
| Գիր | Հայերէնի Այբուբեն |
| Անուան այլ ձեւեր | |
| Կապուած յօդուածներ | «Հրաչեայ» սկսող էջեր |
Անունը կրող անձնավորութիւններ Խմբագրել
- Հրաչեայ Աճառեան (1876 Կոստանդնուպոլիս-1953 Երեւան), լեզուաբան եւ բառարանագիր
- Հրաչեայ Սուրէն Թովմասեան (1964, Արտաշատ-1992, Լաչին (ներկայիս՝ Բերձոր))՝ ազատամարտիկ
- Հրաչեայ Ներսիսեան (1895 Օսմանեան Կայսրութիւն-1961 Երեւան), դերասան
- Հրաչեայ Քոչար (իսկ. մականունը՝ Գաբրիէլեան, 1910, Օսմանեան Կայսրութիւն-1965, Երեւան), արձակագիր եւ հրապարակախօս
Գործածութիւններ Խմբագրել
- Հրաչեայ, թագաւոր Հայկազն, որդի եւ յաջորդը Պարոյրի։ Բաբելոնի Նաբուգոդոնոսոր թագաւորին հետ միասին արշաւեց Երուսաղէմի վրայ, գրաւեց եւ Հայաստան բերաւ հրեայ Շամբաթ իշխանը, որմէ սերած է Բագրատունեաց տոհմը։[2]