Մահմուտ Տարուիշ

; արաբերէն՝ محمود درويش‎
Ծննդեան անուն	արաբերէն՝ محمود درويش‎
Ծնած է	13 Մարտ 1941
Ծննդավայր	Պաղեստին
Մահացած է	9 Օգոստոս 2008
Մահուան վայր	Հիւսթըն, Թեքսաս, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Քաղաքացիութիւն	Պաղեստինցի
Ազգութիւն	Արաբ
Մայրենի լեզու	Արաբերէն
Կրօնք	Իսլամ
Ուսումնավայր	Ծննդավայրի մէջ
Ազդուած է	Աբու Սալմա? եւ Ziyad Abd al-Fattah?
Մասնագիտութիւն	Լեզու
Աշխատավայր	Հրապարակագիր, յօդուածագիր, բանաստեղծ եւ արձակագիր:
Ամուսին	Rana Kabbani?
Կայքէջ	darwish.ps

Մահմուտ Տարուիշ (արաբերէն՝ محمود درويش‎, անգլերէն՝ Mahmoud Darwish, 13 Մարտ 1941 - 9 Օգոստոս 2008), պաղեստինցի արաբ բանաստեղծ եւ արձակագիր:

Կենսագրական Տեղեկութիւններ

Պաղեստինցի բանաստեղծ^[3], Պաղեստինի Ազատագրման Կազմակերպութեան Ազգային Խորհուրդի անդամ՝ Մահմուտ Տարուիշ ծնած է 1941-ին, Պաղեստինի Ալ Ճալիլ քաղաքի շրջակայ Ալ Պարուա գիւղը, Աքքայի ծովափին, ուր ընտանիքին հետ կը բնակէր մինչեւ 1948, երբ պատերազմի պատճառով կը տեղահանուի դէպի Լիբանան, ուրկէ կը վերադառնայ տարի մը անց՝ 1949-ին, հաշտութեան պայմանագրին ստորագրութենէն ետք, ականատես ըլլալով ծննդավայրին աւերման, եւ բնակութիւն կը հաստատէ Ալ Ճատիտէ գիւղին մէջ։ Տեղւոյն երկրորդական վարժարանը աւարտելէ ետք Մահմուտ Տարուիշ խմբագրական աշխատանք կը սկսի ծաւալել կարգ մը կուսակցական հրատարակութիւններու համար, անդամակցելով պաղեստինեան կուսակցական շարքերուն: Գրել սկսած է ուսանողական գրասեղանէն եւ իր բազմաբեղուն ստեղծագործական վաստակին հրատարակութիւնը սկսած է 1960-ին:

Թափառումներ, Պատերազմ Ու Գրական Աշխատանքներ

Իր հրապարակած յանդուգն յօդուածներուն պատճառով եւ մանաւանդ կուսակցական գործունէութեան համար, 1961էն սկսեալ բազմիցս կը ձերբակալուի հրեայ ղեկավարներու որոշումով, մինչեւ 1972, երբ ուսման միտումով կ’ուղղուի Ռուսաստան, ապա նոյն տարուան ընթացքին կուսակցութեան որոշման ենթարկուելով, որպէս գաղթական, կ’անցնի Գահիրէ, ապա Լիբանան, ուր կը շարունակէ խմբագրական աշխատանքը եւ 1981-ին կը հիմնէ «Ալ Քարմէլ» թերթը:

1973-1983 ժամանակամիջոցին կը բնակի Պէյրութի մէջ, ուր կը ծաւալէ բազմաթիւ խմբագրական աշխատանքներ, որոնց զուգահեռ նաեւ կը ստեղծագործէ։ 1977-ին իր բանաստեղծական հատորներու միլիոնաւոր օրինակներ արդէն իսկ կը վաճառուին, սակայն Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմին (1975-1991) պատճառով, 1982-ին կը հեռանայ Պէյրութէն եւ ինքզինք կը զգայ «աքսորուած, կորսուած», կը շրջի Սուրիա, Կիպրոս, Գահիրէ, Թունուզ եւ կը հաստատուի Փարիզ:

Փարիզի մէջ զինք կը յայտնաբերէ եւ կը հռչակէ լիբանանցի փիլիսոփայ, բանաստեղծ՝ Րոպէր Ղանէմ, որ կը խմբագրէր «Ալ Թահրիր» թերթը, ուր ան լոյս ընծայեց Մահմուտ Տարուիշի քերթուածներէն մէկ քանին: Մահմուտ Տարուիշի հռչակաւոր դառնալով, անուանի արաբ գրողներու ստեղծագործութիւնները եւս հռչակաւոր դարձան, նոյն թերթին մէջ լոյս տեսնելով, որոնք մտերիմ բարեկամներն էին Մ. Տարուիշին, որոնցմէ յիշենք՝ Սուտանէն Մուհամմատ Ալ Ֆէյթուրին, Սուրիայէն Նիզար Գապպանին եւ արաբական աշխարհին մէջ սփռուած բազմաթիւ այլ տաղանդաւոր գրիչներ:

Մահացած է 2008-ին, Մ. Նահանգներու Հիւսթըն նահանգի մէկ հիւանդանոցին մէջ^[4], բաց սրտի վիրահատութենէն ետք^[5]: Թաղման ներկայ գտնուող հազարաւոր մարդոց մէջ ներկայ էր նաեւ Պաղեստինի ղեկավար՝ Մահմուտ Ապպաս, որ մահուան գոյժը ստանալուն պէս Պաղեստինի մէջ եռօրեայ սուգ յայտարարեց, ի պատիւ հանգուցեալին^[6], զայն որակելով՝ «Պաղեստինի սիրահար» եւ «Նոր ոճի զարգացման առաջնորդ», «Ազգի անուանի ու նուիրեալ հրամանատար»^[7]: Մարմինը հողին յանձնուեցաւ Պաղեստինի Ռամ Ալլահ քաղաքի պալատին մէջ, որմէ ետք պալատը կոչուեցաւ «Մահմուտ Տարուիշի պալատ»:

Գիրքեր

«Թռչուններ Առանց Թեւերու» բանաստեղծութիւն, 1960.
«Ձիթենեաց Տերեւներ» բանաստեղծութիւն, 1964.
«Հայրենիքէն բան մը» բանաստեղծութիւն.
«Անցեալի ներկայութեան մէջ» արձակ, 2006.
«Ինչո՞ւ ձին առանձին ձգեցիր», 1995.
«Դուն այսուհետեւ ուրիշ մըն ես» բանաստեղծութիւն, 17 Յունիս, 2008.
«Թիթեռնիկին հետքը» բանաստեղծութիւն, 2008.

Տարուիշի ստեղծագործութիւնները թարգմանուած են բազմաթիւ լեզուներու:

Մտորումներ Մահմուտ Տարուիշէն

Արդեօք կարելի՞ է ընտրութիւն կատարել երազներուս մէջ, որպէսզի կարենամ երազել այն ինչի մասին, որ չ'իրականանար:
Տարի մը կ'անցնի եւ ուրիշ մը կու գայ եւ ամէն ինչ հետզհետէ կը վատանայ, ով հայրենի՛ք:
Սէր մը կրնայ մեզ այցելել, երբ ո՛չ սէրը կը զգայ, ո՛չ ալ մենք՝ այդ այցելութեան մասին:
Որքան գեղեցիկ է պատահականութիւնը, քանի որ սպասումէ զուրկ է:
Անցեալին ազատութեան բացակայութենէ կը տառապէինք... այժմ՝ սիրոյ... կը սոսկամ վաղուընէ, քանի որ պիտի տառապինք մարդկայնութեան բացակայութենէն^[8]:

Ծանօթագրութիւններ

Արտաքին յղումներ

Մահմուտ Տարուիշի հռչակաւոր բանաստեղծութիւններէն մին, որպէս մօր նուիրուած երգ
Մահմուտ Տարուիշի նշանաւոր բանաստեղծութիւններէն մին՝ Ո՛Վ ԱՆՑՈՐԴՆԵՐ՝ ԱՆՑՆՈՂ ԲԱՌԵՐՈՒՆ ՄԷՋԷՆ (թարգմանութիւն՝ ԱՆԻ ԲՐԴՈՅԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ)։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q561068"_data-entity-id="Q4704414">[https://web.archive.org/web/20220403214605/https://www.almayadeen.net/investigation/1435786/%D8%B5%D8%A7%D9%82%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D8%B4%D8%AA-%D9%8A%D9%83%D8%B4%D9%81--%D8%A3%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1--%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%8A%D8%B4_صاقل_الماس_يكشف_"أسرار"_محمود_درويش]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:ar:قناة_الميادين|قناة_الميادين]],_2020.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4704414"></a></div>-1] صاقل الماس يكشف "أسرار" محمود درويش — قناة الميادين, 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4704414"></a>

[[https://archive.vn/bAwK3_"صاقل_الماس".._كتاب_يكشف_جوانب_خفية_من_حياة_محمود_درويش]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2019.</span><div_style="display:none"></div>-2] "صاقل الماس".. كتاب يكشف جوانب خفية من حياة محمود درويش — 2019.

[3] "Palestinian 'national poet' dies", BBC News, 9 August 2008.

[4] الموسوعة الشعرية^{[permanent dead link]}

[5] ԱՄՆ սրտաբանական վիրահատութեան կեդրոն

[6] Նախագահ Մահմուտ Ապպասի յայտարարութիւնը Մահմուտ Տէրուիշի թաղման մասին

[7] [1]^{[permanent dead link]}

[8] մտորումներ Մահմուտ Տէրուիշէն

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]