Յովհաննէս Բաղրամեան

Յովհաննէս Բաղրամեան
20 Նոյեմբեր (2 Դեկտեմբեր) 1897 կամ 2 Դեկտեմբեր 1897 - 21 Սեպտեմբեր 1982[…] (84 տարեկանին)
Ծննդավայր	Չարտախլու, Ելիզավետպոլի գավառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահուան վայր	Մոսկուա, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն
Գերեզման	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն
Զօրատեսակ	հետևազոր? եւ հրետանի?
Կոչում	Խորհրդային Միության մարշալ?
Հրամանատարն էր	1st Baltic Front?, 16th Army?, 11-րդ գվարդիական բանակ?, 3rd Belorussian Front? եւ Baltic Military District?
Մարտեր/; պատերազմներ	Համաշխարհային Առաջին Պատերազմ, Գերմանիոյ Խորհրդային Պատերազմ, Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ? եւ Սարդարապատի Հերոսամարտ
Պարգեւներ	Խորհրդային Միութեան Հերոսի, ԽՍՀՄ Ոսկէ Աստղ Մետալ
Ստորագրութիւն

Յովհաննէս Բաղրամեան (20 Նոյեմբեր (2 Դեկտեմբեր) 1897^[1] կամ 2 Դեկտեմբեր 1897(1897-12-02), Չարտախլու, Ելիզավետպոլի գավառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն - 21 Սեպտեմբեր 1982(1982-09-21)^[1]^[2]^[3]^[…], Մոսկուա, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն), Խորհրդային Միութեան նշանաւոր զօրահրամանատար, Խորհրդային Միութեան մարաջախտ, ԽՍՀՄ պաշտպանութեան փոխնախարար:

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է Արցախի Չարդախլու գիւղը (Գանձակի նահանգի տարածք): Նախնական կրթութիւնը ստացած է տեղւոյն երկաթուղային երկդասեան դպրոցին, ապա Թիֆլիսի երկաթուղային ուսումնարանին մէջ:

Յովհաննէս Բաղրամեանը զինուորական ծառայութեան սկսած է 1915-ին, ռուսական բանակին մէջ, իբրեւ կամաւոր-շարքային զինուոր կովկասեան 2-րդ սահմանապահ գունդին մէջ, կռուելով կովկասեան ռազմաճակատին վրայ` Օսմանեան կայսրութեան դէմ:

1917 յունիսին, աւարտելով Թիֆլիսի փրոպորշչիկներու դպրոցը, դարձեալ մեկնած է ռազմաճակատ`, ծառայելու համար հայկական 3-րդ հրաձգային գունդին մէջ:

Ռազմական գործունէութիւն Խմբագրել

1918 փետրուար-ապրիլին հայկական առաջին հեծեալ գունդի շարքերուն մէջ կռուած է թրքական բանակին դէմ` Քարաուրկանի, Սարիղամիշի եւ Կարսի ճակատներուն վրայ: Նոյն գունդի կազմին մէջ 1918-ին մասնակցած է Սարդարապատի ճակատամարտին:

Հայաստանի խորհրդայնացումէն ետք Կարմիր բանակի մէջ ծառայած է իբրեւ հայկական գունդի բաժնի հրամանատար^[4]:

1923-ին նշանակուած է հայկական հրաձիգային բաժանմունքի Ալեքսանդրապոլի (այժմ` Գիւմրի) հեծեալ գունդի հրամանատար (մինչեւ 1931):

1925-ին աւարտած է հեծելազօրային հրամանատարական կազմի կատարելագործման, 1931-ին բարձրագոյն հրամանատարական կազմի դասընթացքները, 1934-ին` Մ. Ֆրունզէի անուան ռազմական ակադեմիան, 1938-ին` գլխաւոր սպայակոյտի ռազմական ակադեմիան:

1940-ին եղած է Քիեւի ռազմական շրջանի յատուկ գործողութիւններու բաժնի պետ եւ սպայակոյտի պետի տեղակալ:

Նացիական Գերմանիոյ ԽՍՀՄ ներխուժելէն ետք 1941 Յունիսին նշանակուած է սպայակոյտի պետի տեղակալ` հարաւարեւմտեան ռազմաճակատին վրայ: Մասնակցած է Քիեւի պաշտպանութեան, Տոնի Ռոստովի ազատագրման, Մոսկուայի մօտ խորհրդային զօրքերու հակայարձակումին:

1943 նոյեմբերին զօրավար-գնդապետի կոչումով կը նշանակուի 1-ին Մերձպալթեան ռազմաճակատի հրամանատար եւ 1944-ին կը մասնակցի խորհրդային մեծ յարձակումին Պիլոռուսական եւ Լիթվայի գործողութեան: Անոր բանակները ճեղքելով հասած են Պալթիկ ծով: Այս ռազմական սխրագործութեան համար Բաղրամեանը կ՛արժանանայ Խորհրդային Միութեան հերոսի կոչման:

1945-ին սկիզբը անոր բանակը մասնակցած է արեւելեան Պրուսիոյ գրաւումին: Բաղրամեան ղեկավարած է Քէօնիկսպերկի (այժմ` Քալինինկրատ) գրաւումին. 1945 Ապրիլին եւ 1945-ի վերջը ստիպուած է Մերձպալթիկայի մէջ շրջափակուած գերմանական հզօր զօրախմբաւորումին յանձնուիլ:

Բ. Աշխարհամարտէն ետք, մինչեւ 1954, Բաղրամեան եղած է Մերձպալթեան ռազմական զօրաբանակի հրամանատար^[5]:

1954-ին նշանակուած է պաշտպանութեան նախարարութեան գլխաւոր տեսուչ:

1955-ին նշանակուած է ԽՍՀՄ պաշտպանութեան փոխնախարար եւ ստացաւ Խորհրդային Միութեան մարաջախտի կոչում: Ան նաեւ եղած է ԽՍՀՄ Զինուած ուժերու Գլխաւոր սպայակոյտի ռազմական ակադեմիայի եւ ԽՍՀՄ պահեստային ուժերու հրամանատարը: 1968 Ապրիլին նշանակուած է խորհրդային պաշտպանութեան նախարարութեան գլխաւոր տեսուչ եւ տեսուչներու խումբին ղեկավար: Պարգեւատրուած է ԽՍՀՄ բարձրագոյն շքանշաններով:

Հեղինակ է շատ մը ռազմավարական մտածողութեան նուիրուած երկերու:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 TracesOfWar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98839586"></a>
↑ «Զօր. Յովհաննէս Բաղրամեան զօրաբանակի հրամանատար եւ անդամ Խ. Միութեան գերագոյն խորհուրդի»։ greenstone.flib.sci.am։ արտագրուած է՝ 2020-10-09
↑ «Ivan Bagramyan»։ Google Arts & Culture (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2020-10-09

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb15046257n_data.bnf.fr]:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q2352616_citetype_Q43229_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q98839586">TracesOfWar<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98839586"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 TracesOfWar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98839586"></a>

[4] «Զօր. Յովհաննէս Բաղրամեան զօրաբանակի հրամանատար եւ անդամ Խ. Միութեան գերագոյն խորհուրդի»։ greenstone.flib.sci.am։ արտագրուած է՝ 2020-10-09

[5] «Ivan Bagramyan»։ Google Arts & Culture (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2020-10-09

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Յովհաննէս Բաղրամեան

20 Նոյեմբեր (2 Դեկտեմբեր) 1897^[1] կամ 2 Դեկտեմբեր 1897(1897-12-02) - 21 Սեպտեմբեր 1982(1982-09-21)^[1]^[2]^[3]^[…] (84 տարեկանին)
Ծննդավայր	Չարտախլու, Ելիզավետպոլի գավառ, Ելիզավետպոլ Նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահուան վայր	Մոսկուա, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն
Գերեզման	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն
Զօրատեսակ	հետևազոր? եւ հրետանի?
Կոչում	Խորհրդային Միության մարշալ?
Հրամանատարն էր	1st Baltic Front?, 16th Army?, 11-րդ գվարդիական բանակ?, 3rd Belorussian Front? եւ Baltic Military District?
Մարտեր/ պատերազմներ	Համաշխարհային Առաջին Պատերազմ, Գերմանիոյ Խորհրդային Պատերազմ, Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ? եւ Սարդարապատի Հերոսամարտ
Պարգեւներ	Խորհրդային Միութեան Հերոսի, ԽՍՀՄ Ոսկէ Աստղ Մետալ
Ստորագրութիւն