Փեթարի Մանուկ

Փեթարի կամ Փեթարայ Մանուկ (յիշատակուած է 1887, Մուշ, Թուրքիա - 20 Սեպտեմբեր 1920(1920-09-20), Կողբ, Հայաստան), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, ֆետայի, ՀՅԴ կուսակցութեան անդամ:

Փեթարի Մանուկ
Ծննդավայր	Մուշ, Թուրքիա
Մահացած է	20 Սեպտեմբեր 1920(1920-09-20)
Մահուան վայր	Կողբ, Հայաստան
Մասնագիտութիւն	ֆետայի
Կուսակցութիւն	Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն

Կեանք եւ գործունէութիւն

Ծնած է Մշոյ դաշտի Փեթար գիւղը, ծննդեան թուականը 1887 յիշատակուած է: Փեթարի Մանուկի մասին տեղեկութիւններ կը պակսին. ազգային-յեղափոխական իր կազմաւորումը ստացած է Ս. Յովհաննու եւ Ս. Կարապետի վանքերուն մէջ:

1903-1904 թուականներուն Սասնոյ Բ. ապստամբութեան շրջանին Գէորգ Չաւուշի հաւատարիմ զինուորը եղած է:

Փեթարի Մանուկի անուան եւ գործունէութեան վերաբերող յիշատակութիւնները անբաժան են Գէորգ Չաւուշի մղած կռիւներէն եւ հերոսական քայլերէն մինչեւ Մայիս 1907` Գէորգ Չաւուշի նահատակութիւնը:

1907-էն ետք Փեթարայ Մանուկ փախստական մնացած է։ Մշոյ դաշտի ու Սասնոյ լեռներուն վրայ ստանձնած է պահապան հրեշտակի պատասխանատուութիւնը: 1908-ին, օսմանեան սահմանադրութեան հռչակումէն ետք, Փեթարայ Մանուկ իբրեւ շրջուն գործիչ աշխատանքի կոչուած է Սիմոն Զաւարեանի կողմէ:

Փեթարի Մանուկ 1915-ին ղեկավար դերակատարութիւն ունեցած է Սասնոյ եւ Մշոյ դաշտի հայութեան ինքնապաշտպանութեան հերոսամարտերու կազմակերպման մէջ, մինչեւ որ սասունցիներու եւ մշեցիներու զանգուածային գաղթը առաջնորդած է դէպի Արեւելեան Հայաստան՝ Արագածի փէշերուն հանգրուանելով:

Կամաւորական գունդերուն մէջ սասունցիներու հեծեալ զօրքին գլխաւոր առաջնորդներէն հանդիսացած է, իբրեւ այդպիսին` մասնակցած է 1918-ին Հայաստանի անկախութեան կերտման հերոսամարտերուն, կարեւոր ներդրում հայոց բանակի կազմութեան եւ ռազմական-կազմակերպական հզօրացման մէջ, գլխաւոր կերտիչներէն մէկը եղած է Հայաստանի հայացման պատմակշիռ գործին:

Մանուկի վերջին ճակատումը եղած է Սեպտեմբեր 1920-ին, Կողբի կռիւներուն։

Ծանօթագրութիւններ

Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։