Եդուարդ Պօղոսեան

Եդուարդ Պօղոսեան Պօղոսեան Թատերախումբի հիմնադիր եւ ղեկավար: ԱՄՆ-ի մէջ գործեր է մօտ 40 տարի: Ներկայացումները խաղցեր են բացառապէս արեւմտահայերէնով, գլխաւորապէս` պոլսահայ բարբառով:

Եդուարդ Պօղոսեան
Ծնած է	1900 կամ 1897
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս
Մահացած է	1977
Մահուան վայր	Քալիֆորնիա
Քաղաքացիութիւն	Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Ուսումնավայր	Ազգային Կեդրոնական Վարժարան
Մասնագիտութիւն	Պօղոսեան Թատերախումբի հիմնադիր եւ ղեկավար
Աշխատավայր	Պողոսյան թատերախումբ?
Ամուսին	Անժէլ
Ծնողներ	Նազարէթ էֆէնտի Պօղոսեան
Երեխաներ	Լէրի Larry

Կենսագրութիւն

Եդուարդ Պօղոսեան ծնած է 1900 կամ 1897 թուականին, Կոստանդնուպոլիս, Պեզճեան վարժարանի ուսուցիչ Նազարէթ էֆէնտիի ընտանիքին մէջ: Կրթութիւն ստացեր է Կեդրոնական վարժարանի մէջ: Այդ տարիներէն հետաքրքրուեր է թատրոնով, փոքր դերեր ստացեր է հայերէն ներկայացումներուն մէջ:

1918 թուականին խումբ մը ընկերներու հետ Գում Գափու թաղամասի մէջ ստեղծեր է «Արեւելեան թատերախումբ», որ հանդէս եկեր է ներկայացումներով: Թատերախումբի երիտասարդ դերասաններու հետ աշխատեր է Միհրդատ Հայկազը: Ժամանակի մամուլն անդրադարձեր է թատերախումբի գործունէութեանը` երիտասարդներուն անուանելով «համեստ տղաք, որ իրենց յանապազօրեան կը շահէին գրաշարութեամբ... անկեղծօրէն կը սիրէին թատրոնը եւ բեմին նուիրուած էին երիտասարդական ամբողջ խանդավառութեամբ» : Այլ հրապարակումներ անդրադարձեր են Պօղոսեանին, նկարագրեր զինք որպէս բարձրահասակ, արտայայտիչ աչքերով: Թատերախումբը, եւ Եդուարդ Պօղոսեանն ալ անոնց հետ, ապագայի մեծ ծրագիրներ ունեցեր են, սակայն 1922 թուականին Իզմիրի մէջ տեղի ունեցած մեծ հրդեհէն յետոյ թատերախումբի բոլոր անդամները ցրուեր են աշխարհով մէկ:

Եդուարդ Պօղոսեան 20 տարեկան էր, երբ Նիւ Եորք հասեր է երկու ընկերներու` Խաչիկ Չուխաճեանի եւ Գէորգ Սիմոնովի հետ: Այստեղ սկզբնական շրջանին մեծ դժուարութիւններ ունեցեր է: ԱՄՆ-ի մէջ ապրելու տարիներուն ալ իր ներկայացումներուն մէջ հիմնականին պատկերած է հայկական իրականութիւն` հանդիսատես ունենալով ամերիկահայ համայնքի ներկայացուցիչներուն:

Եդուարդ Պօղոսեանի յիսնամեայ գործունէութեան յոբելեանը

Նիւ Եորքի թատերասէրները 15 Հոկտեմբեր 1967 թուականին տօնեցին Եդուարդ Պօղոսեանի յիսնամեայ գործունէութեան յոբելեանը, «Հայկ Գավուքճեան» սրահին մէջ:

անշուշտ իր վրայ հիացողները շատ խնդացին, բեմին վրայ նոյն ամսոյն 26-ին տեսնելով իրենցմէ մէկը՝ «Նիւ Եորքի փեսացուն», միսով ու ոսկորով, յանձին տաղանդաւոր կատակերգակին: Ես վստահ եմ, որ ինքն ալ ժողովուրդին չափ խնդաց իր ըրած օյինպազութիւններուն վրայ, որովհետեւ, վարժապետ Նազարէթի տղան թատրոնի խենթն է, արժանի՝ գեղարուեստասէր հասարակութեան մեծարանքին: - Արամ Պետրոսեան

Խաղացանկ

Մշտապէս հաղորդակցութեան մէջ մնալով ամերիկահայ գաղութաբնակներու հետ` Պողոսեանը ձգտեր է ներկայացնել այնպիսի գործեր, որոնք հանդիսատես կ'ունենան, այդ պատճառով Պօղոսեան Թատերախումբի հիմնական խաղացանկը կազմուած է եղեր կատակերգական ելոյթներէ: Թատերախումբի կողմէ բեմադրուած առաւել յայտնի ներկայացումներն են.

1. «Թատրոն եւ թշուառներ»-Պետրոս Դուրեան
2. «Արշակ Երկրորդ»-Մկրտիչ Պեշիկթաշլեան
3. «Արա Գեղեցիկ»-Սրապիոն Թղլեան
4. «Սանդուխտ կոյս»-Թովմաս Թերզեան
5. «Մեծն Ներսէս հայրապետի թունաւորումը»-Գարեգին Երիցեան
6. «Հին աստուածներ»-Լեւոն Շանթ
7. «Վարդանանց պատերազմը»-Սմբատ Բիւրատ
8. «Թալէաթի անկումը», «Քսան կախաղաններ»-Սեդրակ Շահէն
9. «Կոյր նկարիչը», «Տանը պատիւ», «Սէրը կոյր է»-Գէորգ Սիմոնով
10. «Գազազ Արթին ամիրա»-Վահան Քիւչիւկեան
11. «Չար ոգի», «Պատուի համար», «Նամուս», «Եւգինէ»-Շիրվանզադէ
12. «Արքայն զբօսնու»-Վիքթոր Հիւկօ
13. «Աշխարհի դատաստանը»-Ալեքսանդր Տիւմա
14. «Աւազակները»-Ֆրիտրիխ Շիլլեր
15. «Արցունքի հովիտը»-Աւետիս Ահարոնեան
16. «Մեծապատիւ մուրացկաններ», «Պաղտասար աղբար»-Յակոբ Պարոնեան
17. «Չարշըլը Արթին աղա», «Թաղականին կինը»-Երուանդ Օտեան
18. «Ստամպուլցի Տայի Կարապետը», «Ամերիկահայ փեսացուն», «Կնիկ կ'ուզեմ, հիմա կ'ուզեմ»-Գրէմ Սիմոն
19. «Խահուէճի Մկոն»-Գէորգ Սիմոնով
20. «Մոթիաճի Գասպարը», «Փարիզի Կավռօշը»-Ե. Թոլայեան
21. «Թիւ հինգ խելագարը», «Արեւելեան սափրիչը», «Նասրետտին Հոճա»-Հ. Հ. Ամիրենց
22. «Քիթ Կարապետ կամ ամերիկահայ փեսացուն»
23. «Բառնաբաս տղայի ամուսնութիւնը»

Ցանկը ներկայացուցած է Պողոսեանի խաղընկեր եւ կենսագիր Ա. Բագրատունին, մէկ այլ հետազօտող` Գառնիկ Ստեփանեանը, որոշ կասկածներ ունի ներկայացուած ցանկի վերաբերեալ, քանի որ այդ ժամանակի մամուլին մէջ որեւէ յիշատակութիւն չկայ նշուած ներկայացումներու մէկ մասի վերաբերեալ:

Աղբիւրներ

• Edward Boghossian in the 1940 Census
• merch community Everything is Fake: Armenian Folk Music in NYC in the 1940s , "Sood E, Sood E