Երանուհի Գարագաշեան
ԵրաՆուհի Գարագաշեան (1848, Սկիւտար, Թուրքիա - 16 Ապրիլ 1924, Թիֆլիս, Խորհրդային Միութիւն[2]) հայ դերասանուհի:
| Երանուհի Գարագաշեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 1848 |
| Ծննդավայր | Սկիւտար, Թուրքիա |
| Մահացած է | 16 Ապրիլ 1924 |
| Մահուան վայր | Թիֆլիս, Խորհրդային Միութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն Ռուսական Կայսրութիւն.svg){kind=small} Վրաստանի Դեմոկրատական Հանրապետութիւն.svg){kind=small} Խորհրդային Միութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Մասնագիտութիւն | թատրոնի դերասանուհի |
| Աշխատավայր | Վարդովեան թատրօն[1] |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Ծնած է Կոստանդնուպոլիս, Ուսկուդար թաղամասոը, որտեղ ստացած է իր նախնական կրթութիւնը եւ աւարտած 1861 թուականին[3]։ Բեմական ասպարէզ մտած է 1865 թուականին՝ Ս.Թղլեանի «Մեծն Տրդատ»-ի դերակատարութեան մէջ կատարելով Աշխենի դերը։ Առաջին մէկ-երկու թատրոններուն ժամանակ գերազանցապէս խաղցած է արական դերեր, Ինչպէս Պողի դերը Բ. դը Սէն-Պյերի «Պող եւ Վերգինէ» թատրոնին մէջ եւ այլն։ Անոր բեմական գործունէութեան ամենափայլուն շրջանը սկսած է 1867 թուականէն, երբ դարձած է Հ.Վարդովեանի թատրոնի խումբին դերասանուհիներէն մէկը եւ բոլոր ներկայացումներուն արժանացած է առաջնակարգ դերերով, ինչպէս Սանդուխտ (Թ. Թերզեանի «Սանդուխտ կոյս»), Անժելիք («Նեղսիրտ բարեգործը»), Հայկանուշ («Կործանումն Ռուբինեան թագաւորութեան»), Թեոդորա («Վենետիկուհին») եւ այլն։ 1878 թուականին միացած է Ս.Պենկլեանի օփերային խումբին, շրջած է շարք մը քաղաքներ, եղած է Ադրիանապոլս, Ատանայ, Սելանիկ եւ Կաւալա, արժանացած է նաեւ Տիգրան Չուխաճեանի եւ թարգմանական քանի մը տեղերուն մէջ։ 1880 թուականին իր քրոջ՝ Վերգինէ Գարագաշեանի հետ ճամբորդած է Թիֆլիս, մէկ թատրոն մը կատարած է Թիֆլիսի հայկական խումբերուն, Պետրոս Ադամեանի, Սիրանոյշի եւ այլ պոլսահայ դերասաններու հետ։ Յաջորդ թատրոններուն ընթացքին նորէն վերադարձած է Պոլիս, Ս.Պենկլեանի խումբի հետ մեկնած է Եգիպտոս, այնտեղէն անցած է Պալկանեան երկրներ։ 1887 թուականին վերադարձած է Պոլիս, եւ այն ժամանակ թողած է բեմը, ապա մասնակցած է Գահիրէի մէջ կազմակերպուած շարք մը ներկայացումներուն, մեծ յաջողութեամբ կատարելով Մարգարիտ Գոթիէի (Ա.Դիւմա (որդու) «Կամելիազարդ տիկինը»), Մեդեայի (Եւրիպիդեսի «Մեդեա») եւ Կատարին Հովարդի դերերը, արժանանալով եգիպտական մամուլի բարձր գնահատմանը։ 1900-ականներու սկզբներուն եկած է Թիֆլիս, ամուսնացած է եւ մինչեւ կեանքի վերջը ապրած այնտեղ[4]: Անոր դերերէն են՝
- Աշխէն (Ս.Հեքիմեանի «Յարմակ եւ Աշխէն»)
- Քեթեւան (Գ.Սունդուկեանի «Խաթաբալայ»)
- Հեղինէ (Ժ.Օֆենպախի «Գեղեցկուհի Հեղինէ»)
- Թերեզա (Մ.Կամոլետտիի «Քոյր Թերեզա»)[5]:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Երանուհի Գարագաշյանը «Անուններ» կայքում
- ↑ Պարոնեան Յ., Ազգային ջոչեր, Բեյրութ, 1993
- ↑ Ստեփանյան Գ., Կենսագրական բառարան, հատոր Ա, Երեւան, 1973, էջ 234-235
- ↑ Ով ով է.Հայեր, հատոր Ա., Երեւան, 2005