Համաշխարհային Մաքրութեան Օր
Համաշխարհային մաքրութեան օր (անգլ.՝ World Cleanup Day), համաշխարհային ընկերային գործողութիւններու ծրագիր է, որու նպատակն է պայքարիլ ծովափերուն, գետերուն, անտառներուն եւ փողոցներուն մէջ կուտակուած աղբի եւ թափոններու դէմ: Այն սովորաբար տեղի կ՚ունենայ ամէն տարի Սեպտեմբեր ամսուն։ Կան բազմաթիւ կազմակերպութիւններ, որոնք կ՚օժանդակեն Համաշխարհային մաքրութեան օրուան միջացառումներու իրականացման: Երկրի օրուայ նման Համաշխարհային մաքրման օրը քաղաքական չէ եւ չի հանդիսանար որեւէ ազգային կամ համաշխարհային քաղաքական կուսակցութեան կամ որեւէ անջատ գաղափարախօսութեան մաս:
Պատմութիւն Խմբագրել
Մարդկութեան պատմութեան մէջ համաշխարհային մաքրման աշխատանքներ եղած են բազմաթիւ ձեւերով եւ տարբեր ժամանակներու մէջ, յատկապէս՝ երկրաշարժերու , ջրհեղեղներու, ուժեղ ցունամիներու եւ այլ աղէտներէ ետք[1]: Հետհակամարտային գօտիներուն մէջ մաքրման աշխատանքներ իրականացնող համայնքներուն սովորաբար կ՚աջակցին տարբեր միջազգային կազմակերպութիւններ, ինչպիսին են Միջազգային Կարմիր Խաչը, Օքսֆամը (անգլ.՝ Oxfam) եւ այլն։ Շատ մշակոյթներու մէջ սովորաբար պարբերաբար կը կազմակերպուին համայնքային մաքրման աշխատանքներ, ինչպիսին են `
- Լողափերու մաքրում
- Գարնանային շաբաթօրեակներ
- Այգիներու մաքրում
- Դպրոցներու մաքրում
Շարժման սկիզբ Խմբագրել
Շարժումը ծնած է 2008-ին Էսթոնիայի մէջ, էսթոնացի ձեռնարկատէր Ռայնէր Նիլվակը հրաւիրած է իր չորս ընկերներուն եւ առաջարկած անոնց փորձել երկիրը մաքրել աղբէն։ 3 Մայիսին երկրի փողոցներ դուրս եկած են 50 հազար անձ՝ բնակչութեան 4%-ը։ Շարժումը յետագային վերածուած է կամաւորական շարժման՝ միտուած մէկ օրուայ ընթացքին մաքրելու երկիրը[2]:
Շարժման արդէն միացած է 150 երկիր՝ Ազրպէյճանը, ԱՄՆ-ն, Արժանթինը, Աւստրալիան, Պելճիքան, Պրազիլը, Գերմանիան, Սպանիան, Ինտոնեսիա, Իրլանտան, Իտալիան, Իրանը, Քանատան, Հարաւ Ափրիկեան Հանրապետութիւնը, Յորդանանը, Ղազախստանը, Ճափոնը, Մոզամբիկը, Ռուսաստանը, Վիեթնամը, Թանզանիան, Քենիան, Ֆրանսան եւ այլն[2]։ Ընդհանուր առմամբ 14,5 միլիոն անձ ներգրաւուած է շարժման մէջ։
Շարժումը Հայաստանի մէջ Խմբագրել
2018-էն Հայաստանը միացած է համաշխարհային շարժման։ Կը նախատեսուի, որ 15 Սեպտեմբերին Հայաստանի մէջ՝ ինչպէս ողջ աշխարհին[3][4], տեղի կ՚ունենայ Համաշխարհային մաքրութեան օրը եւ շարժման մասնակցելու է մինչեւ 100 հազար անձ։ Շարժումը տեւելու է երեք ժամ[5]
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ [https://www.theguardian.com/world/2009/dec/23/2004-tsunami-five-years-on After the 2004 tsunami: rebuilding lives, salvaging communities, The Guardian], accessed 05-03-2017
- ↑ 2,0 2,1 «World Cleanup Day»։ worldcleanupday.org։ արտագրուած է՝ 24 Օգոստոս 2018
- ↑ World Cleanup Day 2018 - Organization Information, accessed 05-03-2017]
- ↑ World Cleanup Day 2018 - Let's Do It World, accessed 05-03-2017]
- ↑ «Ինչպէ՞ս մէկ օրուան մէջ մաքրել Հայաստանը աղբէն եւ սկսիլ ապրիլ մաքուր երկրի մէջ»։ cleanuparmenia.org։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2018-08-17-ին։ արտագրուած է՝ 24 Օգոստոս 2018