Ուիքիփետիա

Մելինա Մերքուրի

Մելինա Մերքուրի յուն.՝ Μαρία Αμαλία Μερκούρη, (18 Հոկտեմբեր, 1920 Աթէնք - 6 Մարտ 1994, Նիու Եորք), յոյն դերասանուհի, մեկնաբանող եւ քաղաքական գործիչ, Յունաստանի խորհրդարանի անդամ։ Ծանօթ՝ Յունաստանի զինուորական վարչակարգին դէմ տուած պայքարներով եւ Աքրոփոլիին «Փարթենոնասի մարմարներ»ուն Յունաստան վերադարձնելու տարած ջանքերուն։ Առաջին կինը, որ դարձած է Յունաստանի Մշակոյթի Նախարար (1981-1989, 1993-1994)։ Դաբնեկիր զանազան պարգեւներու՝ շատերը յետ մահու։

Մելինա Մերքուրի
յուն․՝ Μελίνα Μερκούρη
Մելինա Մերքուրի, Մայիս 1968
Ծննդեան անուն յուն․՝ Αμαλία Μαρία Μερκούρη
ֆրանսերէն՝ Amalía María Merkoúri
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Melina Mercouri
Ծնած է 18 Հոկտեմբեր 1920
Ծննդավայր Աթէնք,Յունաստան
Մահացած է 6 Մարտ 1994
Մահուան վայր Վերին Իսթ Սայդ, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ[1]
Քաղաքացիութիւն յունական
Ազգութիւն Յոյն
Ուսումնավայր Հունաստանի ազգային թատրոնի դրամատիկական դպրոց?
Երկեր/Գլխաւոր գործ ինքնակենսագրութիւն՝ «Հելլենուհի ծնայ» Γεννήθηκα Ελληνίδα
Մասնագիտութիւն դերասան, մեկնաբանող եւ քաղաքական գործիչ
Վարած պաշտօններ Յունաստանի Խորհրդարանի երեսփոխայ[2], Յունաստանի Մշակոյթի Նախարար, Յունաստանի Մշակոյթի եւ Գիտութեանց նախարար, Եւրոպայի խորհուրդի խորհրդարանական վեհաժողովի փոխ նախարար[3] եւ Եւրոպայի Խուրհուրդի Խորհրդարանական Վեհաժողովի ներկայացուցիչ[3]
Անդամութիւն Friends of Music Society?
Կուսակցութիւն Համայունական Ընկերվարական Շարժում
Ամուսին Ժիւլ Տասեն եւ Panagis Sp Charokopos?
Ծնողներ հայր՝ Սթամաթիս Մերքուրի, մայր՝ Eirini Lappa?
Ստորագրութիւն

1955-ին, կեանքի ընթացքը բոլորովին կը փոխուի երբ առաջին անգամ ըլլալով մուտք կը գործէ ժապաւէնագրութեան բնագաւառին մէջ․ «Սթելա» Στέλλα ժապաւէնին գլխաւոր դերակատարն է։ [4]

Կենսագրութիւն

Խմբագրել

Առաջին տարիները

Խմբագրել

Մարիա Ամալիա Մերքուրի ծնած է 18 Հոկտեմբեր 1920-ին Աթէնք։ Մեծ հայրը՝ Սփիրիտոն Մերքուրիս, եղած է Աթէնքի քաղաքապետ 1899-1914 եւ 1929-1934 տարիներուն, հայրը՝ Սթամաթիս Մերքուրիս, եղած է անուանի զինուորական, հետագային՝ քաղաքական գործիչ եւ Յունաստանի խորհրդարանի անդամ, իսկ հօրեղբայրը՝ Ղիորղոս Մերքուրիս, Յունաստանի Ազգային ընկերվարական կուսակցութեան հիմնադիրը։ Մայրը, նաւապետ Փերոս Լափասին քոյրն էր։ Ծնողքին ամուսնալուծումէն ետք, Մերքուրի ապրած է մօր հետ։ Կրտսեր եղբայրը՝ Սփիրոս Մերքուրիս, աւելի ուշ, «Մելինա Մերքուրի» հիմնադրամին ղեկավար մարմնոյ մաս կազմած է[5]։

Սեպտեմբեր 1938-ին կ՛ ընդունուի Ազգային Թատրոնի «Թատերական Դպրոց»ին մէջ։ 1939-ին ձմրան, կ՛ ամուսնանայ մեծահարուստ հողատէր Փանաղի Խարոքոփոյին հետ։ [6]

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներ

Խմբագրել

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներուն Մելինա Մերքուրի կը յարաբերուի գործատէր Ֆիտիա Եատիքիարողլուին հետ, սակայն կը շարունակէ ամուսինին հետ ապրիլ։ Անոնք կը բնակին Աթէնքի կեդրոնը, 400 ք․մ․ շքեղ առանձնատան մը մէջ, որուն մէկ մասը գերմանական գերիշխանութեան կեդրոնատեղին կը վերածուի։ Այդ օրերուն համար Մելինա կը քննադատուի, որովհետեւ մինչ ինք կ՛ ապրէր հարուստ կեանք մը, յոյն ժողովուրդը սովի մէջ էր։ Մելինա Մերքուրի անկեղծութեամբ պատասխանած է վերոնշեալ ամբաստանութիւններուն եւ ստանցնած է յունական դիմադրութեան մաս չկազմելու իր պատասխանատւութիւնը։

Իր ծանօթներն ու բարեկամները կը վկայեն թէ ան մաս չկազմելով յանդերձ յունական դիմադրութեան, տունը պատսպարած է բազմաթիւ հոգիներ, սոված ընտանիքներուն օգնած է եւ երբեք չէ ընդառաջացած գերմանացիներու որեւէ պահանջին։ Անոնք Մելինային կը վերագրեն «ազատ կամքի» տէր անձնաւորութիւն մը․ անոր ոեւէ մէկը բանտել չի կրնար։ Մելինա, կ՛ այցելէր «Ասֆալիա» Ασφάλεια (Աթէնքի կեդրոնական բանտը, ուր քաղաքական անհամախոհները կը բանտարկէին ու չարչարանքներու կ՛ ենթարկէին)․ անոնցմէ շատերը իր ընկերները, բարեկամներն ու գործընկերներն են։

1940-ի տասնամեակի վերջաւորութեան կը ծանօթանայ Փիրօ Սփիրոմիլոյին, որուն հետ եօթը տարի սէրային կապ կը պահէ։

Մելինային խոստովանութիւնը

Խմբագրել

Ան, յոյն հանրութեան պարզած է ամենայն անկեղծութեամբ գերութեան եւ սովի տարիներուն իր կեցուածքը․ իր ինքնակենսագրութեան մէջ «Հելլենուհի ծնայ» Γεννήθηκα Ελληνίδα եւ նաեւ յունական հեռատեսիլէն լրագրող Ղիորղօ Տուածիին տուած հարցազրոյցին ընթացքին, երբ Մշակոյթի Նախարար էր։ [6] [7]

Յետ պատերազմեան տարիներ

Խմբագրել

Մերքուրին թատրոնի եւ ժապաւէնագրութեան մէջ հարուստ եւ երկար ճամբայ մը կտրէ։ Սակայն միաժամանակ քաղաքական աշխուժ գործունէութիւն կը տանի։ [8], [7] [9] [10]

Արուեստագէտի ասպարէզը

Խմբագրել

Թատրոն

Խմբագրել

Մելինա Մերքուրի առաջին անգամ թատերաբեմէն հանդէս կու գայ «Ազատութեան արահետը» Το μονοπάτι της Λευτεριάς Ալեքսիս Սոլոմոսի թատերախաղին մէջ։ Կը յաջորդեն դերեր «Կոմսուհին եւ սպասաւորը», «Օրիորդ Պա», «Հրէշ, հետդ պիտի ամուսնանամ», «Սուգը Իլեքթրային կը վայլէ», «Քէֆ կը վաճառուի», «Վտանգաւոր դարձուածք», «Մարդն ու զէնքերը», «Բարեկամ մը այսօր պիտի գայ», «Սուեզէն արեւելք», «Հարսանեկան», «Թագաւորականը», «Օրօրոցին երգը» թատերախաղերուն մէջ (1944-1947)։

1949-ին, Քարոլոս Քունի Κάρολος Κουν «Արուեստի Թատրոն»ին բեմէն Թենեսի Ուիլիամսի «Տռփանք հանրակառքը» Λεωφορείον ο Πόθος (A Streetcar named Desire) թատերախաղին մէջ մեծ յաջողութեամբ կը մեկնաբանէ Պլանշ Տիւպուայի դերը։ Յատկապէս այս թատերախաղին համար, Մանոս Խածիտաքիս կը յօրինէ «Թուղթէ Լուսնակը» երգը։

Կը յաջորդեն շարք մը թատերախաղեր, ուր Մերքուրի գլխաւոր դերակատարն է։

1951-էն յունական թատերախաղերուն զուգահեռ կը դերակատարէ նաեւ ֆրանսական թատերաբեմէն, նամանաւանդ Մարսել Աշարի Marcel Achard թատերախաղերուն մէջ։ «Էթնոս» լրագրին մէջ, Մելինան յաճախ կ՛ անուանուի «Յունա-Փարիզեան դերակատարը» Ελληνο-Παρισινή πρωταγωνίστρια։ 1953-ին իրեն կը շնորհուի «Մարիքա Քոթոփուլի» Μαρίκα Κοτοπούλη թատերական մրցանակը։

  • «Մարիքա Քոթոփուլի» մրցանակ․ յոյն դերասանուհի Մարիքա Քոթոփուլի այս մրցանակը կը հաստատէ երիտասարդ խոստումնալից եւ արժանաւոր դերասաններու համար։

1960-ին «Երիտասարդութեան անուշ թռչունը» Γλυκό Πουλί της Νιότης թատերախաղին մէջ, իր դերակատարութիւնը բացառիկ է։ Թատերական էջերուն մէջ, իր դերակատարութեան մասին միայն գնահատանքի խօսքեր կը գրուին․-«Մելինան չէր մեկնաբաներ Ալեքսանտրա տել Լակոյին դերը, այլ Ալեքսանտրան ի՛նքն էր։»։

1967-ն Մելինային թատերական ասպարէզին մէջ կարեւոր անկիւնադարձ մըն է։ Պրոտուէյի Broadway theatre բեմէն (Ա․Մ․Ն․) «Իլիա Սիրելիս» Illya Darling երաժշտական ներկայացման musical («Երբեք Կիրակի Օրը» Never on Sunday ժապաւէնի վերածումը երաժշտական ներկայացման) գլխաւոր դերակատարն է․ երաժշտութեան յօրինողն է՝ Մանոս Խածիտաքիս։ Շնորհիւ այս դերակատութեան, Մելինան կ՛ արժանանայ «Թոնի մրցանակ»ին Tony Awards։

1972-ին, կրկին Պրոտուէյի բեմէն կը մեկնաբանէ «Լիսիսթրաթի»ին դերը համանուն թատերախաղին մէջ (բեմադրիչ՝ Միխալիս Քաքոյեանիս)։

1975-ին Յունաստան կը վերադառնայ ու կը շարունակէ յաջողութիւնները․ «Երեք ղրուշնոց Օփերա» (1975), «Միտիա» (1976), «Պրեխթին հետ» (1978) ուր կը մեկնաբանէ «Աննա մի լար» երգը՝ հեղինակ Թանոս Միքրուցիքոս, «Երիտասարդութեան անուշ թռչունը» (1980) եւ «Օրեստիա» (1980) Էփիտաւրոսի հին թատրոնին մէջ։ Իսկ 1992-ին, «Աթէնքի Նուագահանդէսի Դահլիճ»ի Μέγαρον Μουσικής Αθηνών բեմէն, արտակարգ ներկայութիւն կ՛ ունենայ «Փիլատիս» օփերային մէջ, կատարելով Քլիթեմնիսթրային դերը։ [11], [7]

Շարժապատկեր

Խմբագրել

Մերքուրի շարժապատկերի բնագաւառէն ներս յաջող մուտք կը գործէ «Սթելա» ժապաւէնով (1955)։ Սթելային իր դերակատարութեան համար, «Քան Փառատօն»ին լաւագոյն դերասանուհիի մրցանակին կ՛ առաջարկուի եւ կը պարգեւատրուի «Իսա Միրանտա» մրցանակով։ Փառատօնին ընթացքին կը ծանօթանայ Ժիւլ Տասեն բեմադրիչին Jules Dassin․ կը սիրահարուին ու մինչեւ իր կեանքին վերջը հետը կ՛ ապրի։

  • «Սթելա» ժապաւէն Στέλλα[12] հեղինակ՝ Իաքովոս Քապանելիս (թատերախաղի համար գրուած կտոր), բեմադրիչ՝ Միխալիս Քաքոյեանիս, երաժշտութիւն՝ Մանոս Խածիտաքիս։ Ժապաւէնին մէջ, Մերքուրի կը մեկնաբանէ նաեւ «Սէր, որ երկսայր դանակի վերածուեցար» երգը [13]։

1957-ին, առաջին անգամ ըլլալով կը մասնակցի օտարալեզու «Celui qui doit mourir» արտադրութեան, որ յենուած է Նիքոս Քազանծաքիսին «Յիսուսը կրկին կը խաչուի» Ο Χριστός ξανασταυρώνεται վէպին։

1960-ին միջազգային ճանաչում կը ստանայ «Երբեք Կիրակի Օրը» Ποτέ την Κυριακή, Never on Sunday ժապաւէնի մէջ [14] իր դերակատարութեամբ, մանաւանդ «Փիրէային Տղաքը» երգին մեկնաբանութեամբ։ Ժապաւէնին բեմադիրչն է Ժիւլ Տասեն, երաժշտութեան եւ երգերուն յօրինողը՝ Մանոս Խածիտաքիս․ 1961-ին Մանոս Խածիտաքիս «Փիրէային Տղաքը» Τα παιδιά του Πειραιά երգին համար Օսքար մրցանակին դափնիկիր կը հանդիսանայ։

 
Մելինա Մերքուրի

Կը յաջորդեն ժապաւէններու շարք մը, ուր Մերքուրի գլխաւոր դերակատարներէն է․ «Ֆետրա» Phaedra (1962) որ մեծ յաջողութիւն կ՛ ունենայ Եւրոպայի մէջ [15], «Թոփ Քափի» Topkapi (1964), միջազգային գետնի վրայ բացառիկ յաջողութիւն կ՛ արձանագրէ։

1965-ին, ամերիկեան հեռատեսիլի «ABC» կայանին համար, Յունաստանի մասին գովերգ-ժապաւէն մը կը պատրաստէ «Մելինային Յունաստանը» Η Ελλάδα της Μελίνας խորագրով։ Նոյն տարուան ընթացքին «A Man Could Get Killed» ժապաւէնին գլխաւոր դերակատարներէն է Ճէյմս Կարնըրի հետ։

1970-ին, երրորդ անգամ ըլլալով «Ոսկեայ գունդեր»ու մրցանակին Մելինային թեկնածութիւնը կ՛ առաջարկուի «Promise at Dawn» ժապաւէնին մէջ անոր դերակատարութեան համար։

1974-ին կը մասնակցի «Փորձը»The Rehearsal ժապաւէնին մէջ, ուրիշ համբաւաւոր անձնաւորութիւններու հետ․ Միքիս Թէոտորաքիս, Լորենս Օլիվիէ, Արթուր Միլըր, Լիլիան Հելման, եւայլն։ Ժապաւէնին նիւթը ազդուած է Աթէնքի Բազմարուեստի Համալսարանի եղելութիւններէն։

1977-ին «Կիներուն ճիչը» Κραυγή γυναικών ժապաւէնով Մերքուրին կը վերջացնէ ասպարէզը ժապաւէնագրութեան բնագաւառէն ներս։ [11] [16]

Մելինա մեկնաբանողը

Խմբագրել

Մելինա Մերքուրի փոքր տարիքէն երգել կը սիրէր։ Թատրոնի եւ շարժապատկերի բնագաւառներուն մէջ իր գործունէութեան զուգահեռ, կը ձայնագրէ բազմաթիւ երգեր (կը մեկնաբանէ յունարէն եւ ֆրանսերէն լեզուներով) գործակցելով համբաւաւոր յոյն երաժիշտներու հետ՝ Մանոս Խածիտաքիս (որուն հետ բարեկամական սերտ կապեր ունէր), Միքիս Թէոտորաքիս, Սթաւրոս Քսարխաքոս, Վանկելիս Փափաթանասիու, Եանիս Մարքոփուլոս, Վասիլիս Ցիցանիս, ինչպէս նաեւ կը մեկնաբանէ Քուրթ Վայլի եւ Պերթոլթ Պրեխթի գործեր։ [17] [18] [19] [20][21][22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [39] [40]

Յունական, ֆրանսական եւ գերմանական հեռատեսիլի կայաններէն ներկայութիւններ կ՛ ունենայ։ Անգլիական BBC կայանէն կը ներկայացնէ «Մելինային Յունաստանը» վաւերագրական ժապաւէնը․ նոյն խորագրով Սթաւրոս Քսարխաքոս ձայնապնակ մը կ՛ արտադրէ [41]։ [7] [9] [10] [42]


Քաղաքականութիւն

Խմբագրել

Քաղաքական գործիչ

Խմբագրել
 
Մելինա Մերքուրի եւ Ժիւլ Տասեն, ինքնաաքսորման ժամանակաշրջանին, 1971
 
Մելինա Մերքուրի աքսորէն կը պայքարի Յունաստանի բռնատէր վարչակարգին դէմ․ նկարին շուետացի դերասան եւ հեղինակ Erland Josephson-ին հետ, 1968 Gröna Lund, Շուետ

Մերքուրի, երբ Յունաստանի մէջ զինուորական յեղաշրջումը տեղի կ՛ունենայ, Ա․Մ․Ն․ կը գտնուի։ Պրոտուէյի Broadway theatre բեմէն «Իլիա Սիրելիս» Illya Darling երաժշտական թատերակը կը ներկայացնէ։ Յունաստան չի վերադառնար, սակայն իր համբաւը կ՛օգտագործէ եւ կը սկսի պայքար մը բռնատիրական վարչակարգին դէմ։ Հետեւանքներն են՝ իրմէ կը խլեն յունական հպատակութիւնը, Յունաստանի մէջ իր սեփականութիւնը կը պետականացուի եւ իր ժապաւէններն ու ձայնապնակները կ՛ արգիլուին։

Մելինա չի վխատիր, նոյնիսկ երբ քանիցս իր կեանքը սպառնալիքի տակ է։ Երբ դեռ Նիու Եորք էր, «FBI» զայն կը զգուշացնէ թէ իր դէմ ահաբեկչութիւն մը կը պատրաստուի։ Այնուհետեւ, ոստիկանները անոր կ՛ ընկերացին։ Իտալիոյ մէջ երկու անգամ անոր դէմ մահափորձ կ՛ ըլլայ։ Առաջինը՝ 7 Մարտ 1969-ին երբ Ճենովայի թատրոնը կը գտնուէր ու բեմէն ներկաներուն խօսքը պիտի ուղղէր, պատահմամբ ռումբը կը գտնուի եւ կը փրկուի։ Իսկ երկրորդը՝ Թորինօ, երբ բացօթիայ հաւաքուած հանրութեան Յունաստանի բռնատիրական վարչակարգը կ՛ ամբաստանէր, զայրացած ֆաշիստներ կը փորձեն վրան յարձակիլ։ Անմիջապէս Մելինան կը շրջապատեն Իտալիոյ Համայնավար կուսակցութեան անդամներ եւ կ՛երգեն Բ․ Համաշխարհային Պատերազմի ընթացքին իտալական հակաֆաշիստական «Bella Ciao» երգը։

Բռնատէր վարչակարգին անկումով, Մելինա Մերքուրի Յունաստան կը վերադառնայ։ Կը գործակցի դիմադրական «Π.Α.Κ.» կազմակերպութեան եւ Անտրէաս Փափանտրէուին հետ ու կը հիմնեն «Համայունական Ընկերվարական Շարժում»ը որ յետագային կուսակցութիւն կը դառնայ՝ «ΠΑ.ΣΟ.Κ.»։ 1977-ի ընտրութիւններուն «ΠΑ.ΣΟ.Κ.» կուսակցութեան երեսփոխայ կ՛ընտրուի։ Յունաստանի խորհրդարանին կը ծառայէ մինչեւ իր մահը։

[43] [44] [11] [7]

Յունաստանի Մշակոյթի Նախարար

Խմբագրել

1981-1989 եւ 1993-1994 թուականներուն կը գտնուի Յունաստանի Մշակոյթի Նախարարի պաշտօնին վրայ։

 
Մելինա Մերքուրի, 1985

Այս դիրքէն, կը սկսի համաշխարհային արշաւ մը, որպէսզի Աքրոփոլիի Փարթենոնաս տաճարի գողցուած քանդակ-մարմարները վերադարձուին իրենց տիրոջ՝ Յունաստանին (տե՛ս Աքրոփոլի «Հռոմէական շրջանէն մինչեւ Յունաստանի 1821 թ․ ապստամբութիւնը» բաժինը[45])։ Անոնք, մինչեւ այսօր կը գտնուին Լոնտոնի Բրիտանական թանգարանին մէջ։

«Աքրոփոլիին մարմարները»․ 19-րդ դարասկիզբին, յունական ապստամբութենէն ճիշդ առաջ, Կոստանդնուպոլսոյ Մեծն Բրիտանիոյ դեսպան Թոմաս Պրիւսի (ծանօթ իբրեւ Լորտ Էլղին) գործակալները իր անունով լուրջ վնասներ կը պատճառեն երբ Աքրոթոլիէն կը կողոպտեն քանդակներ, արձաններ, սիւներ եւ Անգլիա կը տանին։

Մելինա գլխաւոր դերակատարներէն է «Եւրոպայի մշակութային մայրաքաղաք» European Capital of Culture կարգի հաստատութեան։ Աթէնքը առաջին մշակոյթի մայրաքաղաք կ՛ընտրուի 1985-ին։ Շնորհիւ Մերքուրիին ջանքերուն, Աքրոփոլիին յուշակոթողները կը վերականգնուին։

Ջատագովն է «Էգէական Արշիպեղագոս» Αιγαίο Αρχιπέλαγος ծրագրին․ նպատակն է եւ Էգէական Ծովուն մշակոյթի պահպանումն եւ բնապահպանումը։

Նախարարութեան 1993-1994 տարիներուն մեծ կարեւորութիւն կու տայ յունական վարժարաններէն ներս հիմնուին մշակոյթի եւ թատերական կրթութեան դաասանիւթերը։ Մահը կը հասնի, սակայն ծրագիրը՝ ծանօթ իբրեւ «Մելինային Ծրագիրը․ Կրթութիւն եւ մշակոյթ», յետ մահու կ՛իրականանայ։ [46] [11] [7] [10] [42]

Մահը

Խմբագրել

Երկարատաեւ պայքարէ ետք անողոք հիւանդութեան հետ, Մելինա Մերքուրի վերջնականապէս աչքերը կը փակէ Նիու Եորքի «Memorial» հիւանդանոցին մէջ, 6 Մարտ 1994-ին։ Թաղման արարողութիւնը տեղի կ՛ ունենայ չորս օր ետք Աթէնքի մայր եկեղեցւոյ մէջ։ Ներկայ կը գտնուին Յունաստանի վարչապետը, յունական խորհրդարանի բոլոր կուսակցութիւններու երեսփոխաները, քաղաքական անձնաւորութիւններ, դեսպաններ։ Հարիւր հազարէ աւելի հոծ բազմութիւն մը կ՛ընկերակցի անոր մինչեւ Աթէնքի Ա․ Գերեզմանատունը, ուր կը թաղուի ընտանեկան դամբանին մէջ։ Առաջին հելլենուհին է, որ կը թաղուի «ի զօրու վարչապետ»ի պատիւներով։

Յետ մահու, Եունեսքօն կը հաստատէ «Մելինա Մերքուրի միջազգային Մրցանակ»ը (մշակութային տարածքներու ճարտարարուեստի մաքսապաշտպան եւ տեսչութեան ի նպաստ)։

Մելինային թաղման օրը, ի պատիւ անոր յիշատակին Պրոտուէյի Broadway բոլոր թատրոններն ու վաճառատուները փակ կը մնան։

Մահէն անմիջապէս ետք, Ժիւլ Տասենի նախաձեռնութեամբ եւ մասնակցութեամբ հանրածանօթ անձնաւորութիւններու՝ Օտիսէաս Էլիթիս (Նոպելի դափնեկիր), Ժաք Լանկ (ֆրանսացի քաղաքագէտ) եւ շատ ուրիշներ, կը հիմնուի «Մելինա Մերքուրի Մշակութային Հիմնարկ»ը, որուն նպատակն է Փարթենոնաս տաճարի գողցուած քանդակ-մարմարներու վերադարձը Յունաստան։ [47] [42] [48]

Պատկեր:GR Ateny, popiersie, Melina Merkuri, fot I Nowicka.JPG
Մելինա Մերքուրիին կիսանդրին․«Ողիմպոսի Տիոս» տաճարին սիւներուն դիմացի Տիոնիսիու Աերոփաղիթու փողոցին հրապարակին վրայ (Աթէնք)

Պարգեւներ

Խմբագրել

Կեանքին ընթացքին Մելինա արժանացած է բազմաթիւ պարգեւներու, ինչպէս օրինակ՝

  • «Մարիքա Քոթոփուլի» Μαρίκα Κοτοπούλη թատերական մրցանակ, 1953
  • «Թոնի մրցանակ», 1967
  • «Հելլենուհի Գիտնականներու Միութիւն», «Հիփաթիա» ΥΠΑΤΙΑ մրցանակ
 
Էղիոնի (հիւսիս-արեւմտեան Պեղոպոնեզ) Հնագիտական Թանգարանի «Մելինա Մերքուրի սրահ»ը

Մահէն ետք, Յունաստանի տարածքին, բազմաթիւ փողոցներ, հրապարակներ, հանրային վարժարաններ, թատրոններ, մարզարաններ եւ մշակոյթի վայրեր իր անունով վերանուանուեցան։ Անոր կիսանդրին զետեղուած է Աքրոփոլիին դիմացը, «Ողիմպոսի Տիոս» տաճարին սիւներուն դիմացի հրապարակին վրայ (Աթէնք)։ Պելճիքայի Մոնս քաղաքի նորակառոյց պողոտան կոչուեցաւ «Մելինա Մերքուրի պողոտայ» Avenue Mélina Mercouri։[49]

«Մելինա Մերքուրի» պարգեւներ

Խմբագրել

Եւրոպայի Մշակոյթի մայրաքաղաքներու «Մելինա Մերքուրի» մրցանակ

Խմբագրել

2010-ի «Մելինա Մերքուրի» մրցանակը կը յայտարարուի Եւրոպական Միութեան նախագահէն՝ Ժոզէ Մանուել Պարոզօ։ Մրցանակը՝ 1․500․000 եւրօ, ամէն տարի պիտի տրուի «Եւրոպայի Մշակոյթի մայրաքաղաք» պարգեւին արժանացած քաղաքին։

«Մելինա Մերքուրի թատերական մրցանակ»

Խմբագրել

2007-ին կը հաստատուի «Մելինա Մերքուրի թատերական մրցանակ»ը, նախաձեռնութեամբ «Մելինա Մերքուրի Հիմնարկ»ին։ Այս մրցանակին ամէն տարի կ՛ արժանանայ նախորդած թատերական տարեշրջանի լաւագոյն երիդասարդ դերասանուհիին։ Դրամական պարգեւին հետ, պարգեւատրողին կը յանձնուի Մելինա Մերքուրիին ապիզակը․ պարգեւին արժանացողը ապիզակը կը փոխանցէ յաջորդ տարուան մրցանակակիրին։ [50]

«Մելինա Մերքուրի միջազգային Մրցանակ»

Խմբագրել

1997-ին, Եունեսքօն կը հաստատէ «Մելինա Մերքուրի միջազգային Մրցանակ»ը։ Մրցանակը կը տրուի Յունաստանի Մշակոյթի Նախարարութեան օժանդակութեամբ երկու տարի անգամ մը, անձերու եւ կամ կազմակերպութիւններու, որոնք կարեւոր ներդրում ունեցած են մարդկութեան մշակութային տարածքներու պահպանման եւ կամ փրկութեան։ [51]

[52] [53] [54] [55] [10] [56] [57] [58] [59]

Տե՛ս նաեւ

Խմբագրել

Աքրոփոլի

Աքրոփոլիի թանգարանը

Մանոս Խածիտաքիս

Միքիս Թէոտորաքիս

Հիփաթիա

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. ↑ The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1851. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  2. ↑ (unspecified title) — Յունաստանի Խորհրդարան.
  3. ↑ 3,0 3,1 (unspecified title)
  4. ↑ «Մելինա Մերքուրիին կենսագրականը․ «Մելինա Մերքուրի Հիմնարկ» (յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-04-17-ին։ արտագրուած է՝ 2021-04-05 
  5. ↑ «Spyros Mercouris»։ // productivityofculture.org։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-03-14-ին։ արտագրուած է՝ 2012-7-26 (անգլերէն)
  6. ↑ 6,0 6,1 Μηχανή του Χρόνου - Մելինա Մերքուր, կեանքը․ ամուսնութիւնը, յարաբերութիւնները, գիրքը(յունարէն)
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «Մելինա Մերքուրիին հարցազրոյցը, Յունիս 1990 Ղիորղօ Տուածի (յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-05-22-ին։ արտագրուած է՝ 2021-04-06 
  8. ↑ Մելինա Մերքուրիին մութ տարիները 6-3-2015(յունարէն)
  9. ↑ 9,0 9,1 CNN Մելինա Մերքուրի, 22 տարի ետք, Լուքաս Քարնիս, 6-3-2016 (յունարէն)
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 independent․ մահագուժ՝ Մելինա Մերքուրի(անգլերէն)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «Մելինա․ աստուածուհի մը որուն մէջ սատանան կայ» գիրքը․ Ֆրիտա Պիուպի, հրատ․՝ Terzo Books, Աթէնք, 1996[permanent dead link]
  12. ↑ «Սթելա» (անգլերէն)
  13. ↑ «Սէր, որ երկսայր դանակի վերածուեցար» Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι
  14. ↑ «Երբեք Կիրակի Օրը»(անգլերէն)
  15. ↑ Ֆետրա, 1962(անգլերէն)
  16. ↑ Մելինան «Քան Փառատօն»ի լուագոյն դերասանուհին 20-5-2015 (յունարէն)
  17. ↑ Կը մեկնաբանեն Մելինա Մերքուրի եւ Մանոս Խածիտաքիս Κyr Αntonis * Μelina - Ηadjidakis
  18. ↑ Մելինա Մերքուրի, Թէոտորաքիս եւ երգչախումբը՝ «Նամակը» I epistoli
  19. ↑ Մելինա Մերքուրի, Միքիս Թէոտորաքիս, Օլիմպիա Տուքաքիս կը մեկնաբանեն Me to lihno tou astrou
  20. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Միջերկրականը» Μεσόγειος
  21. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Փիրէայի տղաքը»
  22. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Յիշէ զիս» Na Me Thimase
  23. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Je suis Greque»
  24. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Athina»
  25. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Je suis grecque»
  26. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Athènes ma ville (Athina)
  27. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Par dix, par cent, par mille
  28. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ "Synnefiasmeni Kyriaki
  29. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ O Metoikos (Le Meteque)
  30. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ.«Դատաւորը» Ο δικαστης
  31. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ L' oeillet rouge
  32. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Melina Melinaki
  33. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Attendre,attendre
  34. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Mes amis d'hier
  35. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ"l'etrangere"
  36. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Le soleil dans nos coeurs
  37. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ Entre les lignes, entre les mots
  38. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ․ «Գաղթականը» Metanastis
  39. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Գացին տղաքը» Φύγαν τα παιδιά
  40. ↑ Մելինա Մերքուրի կը մեկնաբանէ «Ի՞նչ ունի եւ երեխան կու լայ» τι έχει και κλαίει το παιδί
  41. ↑ Քսարխաքոս․ «Մելինային Յունաստանը»․ երաժշտութիւններու եւ երգերու շարք մը
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 New York Times Մելինա Մերքուրի․ դերասանուհի, մեկնաբանող, քաղաքական գործիչ, մահացաւ,Peter B. Flint 7-3-1994
  43. ↑ ΤΟ ΒΗΜΑ - Մելինան կը բաւէ՞ 500 էջերու մէջ․ 24-11-2004
  44. ↑ «Էփենտիթիս» թերթ․ կը ներկայացնէ «Մելինա․ աստուածուհի մը որուն մէջ սատանան կայ» գիրքը․ Ֆրիտա Պիուպի, հրատ․՝ Terzo Books, Աթէնք, 1996
  45. ↑ Աքրոփոլի (Աթէնք), 2020-04-01, https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B1%D6%84%D6%80%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AC%D5%AB_(%D4%B1%D5%A9%D5%A7%D5%B6%D6%84)&oldid=172694, վերցված է 2021-04-05 
  46. ↑ ««Մելինային Ծրագիրը․ Կրթութիւն եւ մշակոյթ» «Πρόγραμμα Μελίνα - Εκπαίδευση και Πολιτισμός»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-05-17-ին։ արտագրուած է՝ 2021-04-05 
  47. ↑ ΑΝΤ1, ΣΚΑΙ, MEGA, ΕΡΤ/ΕΤ-1 Մելինա, վերջին իրիկունը 5-3-1994, տեսերիզ(յունարէն)
  48. ↑ տեսերիզ․ Մելինային Աթէնք վերջին վերադարձը, 8-3-1994
  49. ↑ naftemporiki - «Մելինա Մերքուրի պողոտայ», Պելճիքա, 3-3-2015
  50. ↑ naftemporiki - «Մելինա Մերքուրի թատերական մրցանակ»ի 2015-ի բաշխումներ
  51. ↑ unesco - «Մելինա Մերքուրի միջազգային մրցանակ մշակութային տարածքներու ճարտարարուեստի մաքսապաշտպան եւ տեսչութեան ի նպաստ» (անգլերէն)
  52. ↑ «Մելինա Մերքուրի հիմնարկ․ Մելինա Մերքուրիին կենսագրութիւնը(անգլերէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-04-17-ին։ արտագրուած է՝ 2021-04-05 
  53. ↑ Մելինա Մերքուրի՝ Իսա Միրանտա մրցանակ
  54. ↑ ΤΟ ΒΗΜΑ - «Մելինային կեանքը», Ասթրափելու Մարիլենա, 21-2-2014(յունարէն)
  55. ↑ Էլինես - Կարեւոր յոյն անձնաւորութիւններ․ «Մելինա․ կինը որ իր դրօշմը ձգեց»(յունարէն)
  56. ↑ «Սան սիմերա» - Մելինա, կեանքը
  57. ↑ MEGA - Մելինա․ «իրականութեան ժամը» լրագրող Ֆրետի Ղերմանոսին հարցազրոյցը Մելինային հետ 16/5/1991(յունարէն)
  58. ↑ kathimerini - Յունաստանի Նախագահը Աթէնքի մէջ կը հանդիպի Ֆրանսային նախկին մշակոյթի նախարար Ժաք Լանկին հետ, ու կը խօսին Մելինա Մերքուրիին մասին,Ελενη Μπιστικα, 24-2-2012 (յունարէն)
  59. ↑ tvxs - Մելինա Մերքուրի․ Ծնայ հելլենուհի ու այդպէս ալ պիտի մեռնիմ(յունարէն)

Արտաքին յղումներ

Խմբագրել
  1. Ժիւլ Տասեն (ֆր.)
  2. «Հելլենուհի Գիտնականներու Միութիւն», «Հիփաթիա» ΥΠΑΤΙΑ մրցանակ(յունարէն)
  3. Մելինա Մերքուրի մրցանակներ(յունարէն)
  4. «Մելինա Մերքուրի միջազգային Մրցանակ» (յունարէն)
  5. «Մելինա Մերքուրի թատերական մրցանակ»(յունարէն)
  6. Սփիրիտոն Մերքուրիս(յունարէն)
  7. Սթամաոիս Մերքուրիս (յունարէն)
  8. Փիրոս Լափաս, Մելինա Մերքուրիին մօրեղբայրը(յունարէն)
  9. Յունաստանի Ազգային Թատրոն(ֆր.)
  10. Նիքոս Քազանծաքիս(յունարէն)
  11. Սթաւրոս Քսարխաքոս(յունարէն)
  12. Օտիսէաս Էլիթիս(ֆր.)
  13. Ժաք Լանկ(անգլերէն)
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Մելինա_Մերքուրի&oldid=220704» էջէն