Յովհաննէս Աւագեան
Յովհաննէս Աւագեան (12 Հոկտեմբեր 1882[1][2], Բինկեան, Տեւրիկ, Սեբաստիոյ նահանգ, Թուրքիա[1][2] - 10 Յունիս 1959[1][2], Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ[1][2]), ամերիկահայ գրագէտ-քննադատ, գրող եւ լրագրող։
| Յովհաննէս Աւագեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 12 Հոկտեմբեր 1882[1][2] |
| Ծննդավայր | Բինկեան, Տեւրիկ, Սեբաստիոյ նահանգ, Թուրքիա[1][2] |
| Մահացած է | 10 Յունիս 1959[1][2] (76 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ[1][2] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն.svg){kind=small} Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Մասնագիտութիւն | գրականագէտ, գրագէտ, լրագրող |
| Աշխատավայր |
Վան-Տոսպ?[1][2] «Հայաստանի կոչնակ»[1][2] |
Կենսագրական գիծեր
ԽմբագրելՅովհաննէս Աւագեան ծնած է Ակնայ գիւղերէն Բինկեանի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը տեղւոյն վարժարանին մէջ ստանալէ ետք 1897-ին Սեբաստիոյ զուիցերիական որբանոցը կը ղրկուի, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1902-ին: Երկու տարի նոյն հաստատութեան մէջ ուսուցչութիւն կ’ընէ եւ 1904-ին կը մտնէ Մարզուանի Անաթոլիա Գոլէճը, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1907-ին B.A. տիտղոսով:
Վարած պաշտօններ
ԽմբագրելԵրկու տարի նոյն քաղաքի Աւետարանական վարժարանին մէջ տնօրէն-ուսուցչի պաշտօն վարելէ յետոյ՝ հրաւէրով մեկնած է Վանի Ամերիկեան վարժարանը, ուր հայ լեզուի եւ գրականութեան, ինչպէս նաեւ մաթեմաթիկայի ուսուցչութիւն ըրած է մինչեւ 1915-ի տեղահանութեան տարին:
Վանի մէջ 1911-1914 զուտ գաւառական գրականութեան նուիրուած «Վանտոսպ» հանդէսը խմբագրած է:
1915-ի վերջերը գացած է Նիւ Եորք, ուր ժամանակ մը գրասենեակային աշխատանք կատարելէ ետք մեկնած է Պոսթըն, ուր 1917-1919-ին վարած է «Ազգ» օրաթերթի օգնական խմբագրի պաշտօնը:
1919-ին մտած է Նիւ Եորքի «Կոչնակ», ապա՝ «Հայաստանի Կոչնակ» շաբաթաթերթի խմբագրական կազմին մէջ։ Հոն, բացի ազգային բաժինը խմբագրելէ, երեւցած է լուրջ քննադատական յօդուածներով: Աշխատակցած է զանազան տարեգիրքերու, թերթերու եւ հանդէսներու, (Թէոդիկի «Ամէնուն Տարեցոյցը», «Արեւելք», «Հայրենիք», «Բիւրակն», «Պայքար», «Փիւնիկ», «Նաւասարդ» եւ այլն):
Գրական վաստակ
ԽմբագրելՀատորներ
ԽմբագրելԱւագեան առանձին հատորներով լոյս ընծայած է․
- «Գոհարներ հայ գրականութեան»,
- «Գրական դէմքեր»,
- «Նշանաւոր օփերաներ»,
- «Աւետիս Ահարոնեան» եւ «Այսպէս ապրեցանք»:
Հայ գրական եւ գեղարուեստական գրեթէ ամէն շարժումի եւ երեւոյթի շուրջ պարզած է իր տեսութիւնները՝ ցրուած հոս ու հոն: Իր ծածկանուններն եղած են Վաղարշ Վաղարշեան, Հրայր, Ասպարունի, Գրասէր, Գեղարուեստասէր, Երաժշտասէր եւ այլն:
Թարգմանութիւններ
ԽմբագրելՀայերէնի վերածած է բազմաթիւ կարճ պատմուածքներ: Իր թարգմանութեանց կարգին պէտք է յիշել Կոմս Ալեքսէյ Թոլստոյի հինգ արար թարգմանութիւնը՝ «Ցար Ֆիօտօր Իվանովիչ» գործին, հրատարակուած 1928-ին «Հայաստանի Կոչնակ»ի մէջ:
Աղբիւրներ
Խմբագրել- Հայ Հանրագիտակ, Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան, 1938, Պուքրէշ, Հատոր Բ., էջ 320:
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.