Յովհաննէս Աւագեան

Յովհաննէս Աւագեան (12 Հոկտեմբեր 1882(1882-10-12), Բինկեան, Տեւրիկ - 10 Յունիս 1959(1959-06-10), Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ), ամերիկահայ գրագէտ-քննադատ, գրող եւ լրագրող։

Յովհաննէս Աւագեան
Ծնած է	12 Հոկտեմբեր 1882(1882-10-12)
Ծննդավայր	Բինկեան, Տեւրիկ
Մահացած է	10 Յունիս 1959(1959-06-10) (76 տարեկանին)
Մահուան վայր	Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, գրականագէտ, լրագրող
Աշխատավայր	Պօղոս Գուբելեան

Կենսագրական գիծեր

Յովհաննէս ծնած է Ակնայ գիւղերէն Բինկեանի մէջ։ Նախնական կրթութիւնը տեղւոյն վարժարանին մէջ ստանալէ ետք 1897-ին Սեբաստիոյ Զուիցերիական որբանոցը կը ղրկուի, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1902-ին: Երկու տարի նոյն հաստատութեան մէջ ուսուցչութիւն կ’ընէ եւ 1904-ին կը մտնէ Մարզուանի Անաթոլիա Գոլէճը, ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1907-ին B.A. տիտղոսով:

Վարած պաշտօններ

Երկու տարի նոյն քաղաքի Աւետարանական վարժարանին մէջ տնօրէն-ուսուցչի պաշտօն վարելէ յետոյ՝ հրաւէրով մեկնած է Վանի Ամերիկեան վարժարանը, ուր հայ լեզուի եւ գրականութեան, ինչպէս նաեւ մաթեմաթիկայի ուսուցչութիւն ըրած է մինչեւ 1915-ի տեղահանութեան տարին:

Վանի մէջ 1911-1914 զուտ գաւառական գրականութեան նուիրուած «Վանտոսպ» հանդէսը խմբագրած է:

1915-ի վերջերը գացած է Նիւ Եորք, ուր ժամանակ մը գրասենեակային աշխատանք կատարելէ յետոյ մեկնած է Պոսթըն 1917-1919 Ազգ օրաթերթի օգնական խմբագրի պաշտօնով:

1919-ին կը գտնուի Հայաստանի «Կոչնակ» շաբաթաթերթի խմբագրական կազմին մէջ, հոն բացի ազգային բաժինը խմբագրելէ՝ երեւցած է իր լուրջ քննադատական յօդուածներով: Աշխատակցած է զանազան Տարեգիրքերու, թերթերու եւ հանդէսներու, (Թէոդիկի՝ Ամէնուն Տարեցոյցը, Արեւելք, Հայրենիք, Բիւրակն, Պայքար, Փիւնիկ, Նաւասարդ եւ այլն):

Գրական վաստակ

Հատորներ

Աւագեան առանձին հատորներով լոյս ընծայած է․

• «Գոհարներ հայ գրականութեան»,
• «Գրական դէմքեր»,
• «Նշանաւոր օփերաներ»,
• «Աւետիս Ահարոնեան» եւ «Այսպէս ապրեցանք»:

Հայ գրական եւ գեղարուեստական գրեթէ ամէն շարժումի եւ երեւոյթի շուրջ պարզած է իր տեսութիւնները՝ ցրուած հոս ու հոն: Իր ծածկանուններն եղած են Վաղարշ Վաղարշեան, Հրայր, Ասպարունի, Գրասէր, Գեղարուեստասէր, Երաժշտասէր եւ այլն:

Թարգմանութիւններ

Հայերէնի վերածած է բազմաթիւ կարճ պատմուածքներ: Իր թարգմանութեանց կարգին պէտք է յիշել Կոմս Ելիքսի Թոլստոյի հինգ արար թարգմանութիւնը Ցար Ֆիօտօր Իվանովիչ, հրատարակուած 1928-ի Հայաստանի Կոչնակի թիւերուն մէջ:

Աղբիւրներ

• Հայ Հանրագիտակ, Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան, 1938, Պուքրէշ, Հատոր Բ., էջ 320: