Սարգիս Խաչատուրեան
Սարգիս Խաչատուրեան (9 Օգոստոս 1886[1], Մալաթիա, Թուրքիա[1] - 4 Մարտ 1947[1], Փարիզ[1]), հայ գեղանկարիչ։
Սարգիս Խաչատուրեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 9 Օգոստոս 1886[1] |
| Ծննդավայր | Մալաթիա, Թուրքիա[1] |
| Մահացած է | 4 Մարտ 1947[1] (60 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Փարիզ[1] |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Կրթութիւն |
Սանասարեան Վարժարան[1] Հռոմի գեղարուեստի կաճառ[1] Զարդարվեստի բարձրագույն ազգային դպրոց?[1] |
| Մասնագիտութնիւն | գեղանկարիչ |
| Sarkis Katchadourian Ուիքիպահեստում | |
Ամուսնացած է գեղանակարիչ Վավա Խաչատուրեանին հետ[2]։
Կեանք եւ գործունէութիւն Խմբագրել
Խաչատուրեան ծնած է Մալաթիա։ Յաճախած է Կարինի Սանասարեան վարժարանը։ Իր երկրորդական ուսումը աւարտելէ ետք մեկնած է Հռոմ։
1908-1911 թուականներուն ան ուսանած է Հռոմի Գեղարուեստի ակադեմիոյ մէջ։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկիզբին վերադարձած է հայրենիք ու ապրած է հայ ժողովուրդի պատմութեան դաժանագոյն շրջանը, հազիւ փրկուելով մահէ։ Այդ շրջանի հայ ժողովուրդի ապրած տառապանքը եւ անոր հետեւանքը կարելի է տեսնել իր արուեստին մէջ։ Յովհաննէս Թումանեան, Անդրանիկ Զօրավար եւ ուրիշներ Սարգիս Խաչատուրեանը անուանած են «Հայոց վշտի երգիչ»։
Եղած է Սովետական Հայաստանի առաջին դրոշմաթուղթերու հեղինակը։ Իր գործերուն մէջ գերակայ եղած են հայ ճարտարապետական յուշարձաններու, հնագիտական արժէքներու, տարազներու եւ կենցաղային դրոյթներու պատկերացումը, ուր շարժումը եւ գոյները գերակայ ներկայութիւն կը կազմեն։ Իր ստեղծագործութիւնները ունին իւրայատուկ ոճ, նկարներուն բնորոշ է լոյսով ողողուած ըլլալը[3]։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի աւարտէն ետք շրջած է Եւրոպայի զանազան երկիրներ ցուցադրելով իր ստեղծագործութիւնները։
1916-1920 թուականներուն ստեղծագործած է աւելի քան հինգ հարիւր բնանկար եւ գաղթականութեան նիւթով գործեր։ Անոնք կը ցուցադրուին եւրոպական զանազան քաղաքներուն մէջ՝ նպատակ ունենալով ներկայացնել հայ ժողովուրդին ճակատագիրը։
1930-1933 թուականներուն նկարիչը ընդօրինակած է մօտաւորապէս 150 որմնանկարներ, որոնք կը վկայեն Սեֆեւեան դարաշրջանի արուեստի մէջ հայ նկարիչներու վրձինի պատուոյ տեղը։
1939-1940 թուականներուն Հնդկաստանի մէջ ընդօրինակած էր հնդկական որմնանկարներէն աւելի քան հարիւր նմոյշներ, Սարգիս Խաչատուրեանի ստեղծագործութիւնները գտած են իրենց արժանի տեղը Եւրոպայի, Ամերիկայի եւ Հնդկաստանի զանազան թանգարաններուն մէջ, զգալի մէկ մասն ալ ի պահ դրուած են Հայաստանի Ազգային պատկերասրահին մօտ։
Սարգիս Խաչատուրեան 1941 թուականին վերջնապէս հաստատուած է Նիւ Եորք[2]։
2016 թուականին Հայաստանի ազգային պատկերասրահին մէջ տեղի ունեցեած է «Սարգիս Խաչատուրեան-130» ցուցահանդէսը[4][5]։
Մահը Խմբագրել
28 Դեկտեմբեր 1977-ին, Սարգիս Խաչատուրեանի աճիւնը տեղափոխուած եւ վերաթաղվուած է Երեւան։
Պատկերասրահ Խմբագրել
-
Ցուցահանդէս, Երեւան, 2016 -
Ցուցահանդէս, Երեւան, 2016 -
Ցուցահանդէս, Երեւան, 2016
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Գրականութիւն Խմբագրել
- Շիշմանեան Ռ., «Բնանկարն ու հայ նկարիչները», Ե., 1958։
- Olan D., Indian Murals and Sarkis Katchadorian, N. Y., 1942։
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 «Մոռցուածները. Նկարիչ Սարգիս Խաչատուրեան»։ https://arevelk.am/։ արտագրուած է՝ 2022-03-07
- ↑ «ԵԶԱԿԻ ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԷՍ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-07
- ↑ «Ցուցահանդէսներ - Միջոցառումներ - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ»։ www.gallery.am
- ↑ «Երեւանում բացուել է Սարգիս Խաչատուրեանի ծննդեան 130-ամեակին նուիրուած ցուցահանդէս»
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|