Մուշեղ Բագրատունի

Մուշեղ Բագրատունի (2 Նոյեմբեր 1870(1870-11-02), Կարբի, Էջմիածին, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն - 15 Նոյեմբեր 1945(1945-11-15), Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն), երգիծաբան, լրագրող, հրապարակախօս եւ հասարակական գործիչ։

Մուշեղ Բագրատունի
Ծննդեան անուն	հայ.՝ Մուշեղ Արսենի Տեր-Հովակիմյան
Ծնած է	2 Նոյեմբեր 1870(1870-11-02)
Ծննդավայր	Կարբի, Էջմիածին, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	15 Նոյեմբեր 1945(1945-11-15) (75 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	երգիծաբան, լրագրող, հանրային գործիչ
Աշխատավայր	Կայծ (թերթ, Թիֆլիս)
Կուսակցութիւն	Սոցեալ Դեմոկրատ Հնչակեան Կուսակցութիւն եւ Պոլշեւիկեան կուսակցութիւն

Կենսագրական գիծեր

Ծնած է Արագածոտնի մարզի Կարբի գիւղը։ Բագրատունի իր նախնական կրթութիւնը սկսած է ստանալ ծննդավայրի ծխական դպրոցին մէջ, սակայն շատ ժամանակ չանցած ընտանիքին հետ տեղափոխուած է Շամախ, ուր իբրեւ աշակերտ ընդունուած է տեղի քառամեայ դպրոցը:

Բագրատունի Շամախի դպրոցը եւս չէ կրցած շարունակել, հօր մահուան պատճառաւ՝ անխնամ ձգելով վեց երեխայ, որոնց աւագն էր Մուշեղ:

Երգիծաբանը դուրս գալով դպրոցէն ստանձնած է անոնց խնամքը՝ սկսելով զբաղուիլ ժամագործութեամբ:

Որոշ ժամանակ ետք Բագրատունի իր ընտանիքի անդամներուն հետ տեղափոխուած է Երեւան, ուր սկսած է զբաղիլ յեղափոխական գործունէութեամբ, մաս կազմելով Հնչակեան կուսակցութեան, որուն պատճառով 1904 թուականին ձերբակալուելով բանտարկուած է մինչեւ 1905 թուականը՝ արգիլուած գրականութիւն տարածելու պատրուակով:

Բագրատունի դուրս գալով Հնչակեան կուսակցութեան շարքերէն, 1905-ին մաս կազմած է Պոլշեւիկեան կուսակցութեան եւ տարի մը ետք՝ 1906 թուականին ընտրուած է Երեւանի կոմիտէի անդամ, միաժամանակ աշխատակցած է Պաքուի եւ Թիֆլիսի մէջ հրատարակուող «Կայծ», «Նոր Խօսք» եւ «Օրեր» թերթերուն:

Աշխատութիւններ

Բազրատունի իր գրութիւնները հրատարակած է «Նար», «Նարեմեան», «Մէ-Բունի», «Մար-Տօ», «Կար-Դան», «Ջաննիկ», «Փալադուզ Մկօ», «Անցւորական» եւ «Լուկուլլոս» գրչանուններով:

Բագրատունի 1911 թուականի Նոյեմբերին Երեւանի մէջ հրատարակած է «Կռան» հասարակական, տնտեսական, գրական եւ գեղարուեստական շաբաթաթերթը, որ իր տեսակին մէջ Երեւանի առաջին երգիծական թերթը եղած է (հրատարակուած է մինչեւ 1912 թուական):

Տարի մը ետք սկսած է հրատարակել «Նոր Մամուլ»ը, որ շարունակութիւնն էր առաջին «Կռան» թերթին: Զանազան յօդուածներով աշխատակցած է նաեւ «Պայքար», «Խօսք» եւ «Պահակ», «Մոծակ», «Աշխատանք», «Մաճկալ» եւ «Խորհրդային Հայաստան» պարբերականներուն:

Հրապարակախօսը 1920 թուականին դարձեալ ձերբակալուելով աքսորուած է Բաշ-Գառնի, ուրկէ անցած է Պարսկաստան եւ խորհրդային կարգերու հաստատումէն ետք վերադարձած է Հայաստան:

Բագրատունիի երգիծական պատմուածքներու ժողովածուն՝ «Կրօնի թոյնը» հրատարակուած է 1930 թուականին. հրատարակած է նաեւ «Շնագայլերը» անունով վէպ մը: Համօ Բեկնազարեանը, 1926 թուականին նկարահանած է Բագրատունիի «Շորն ու շորշորը» գրութեան ժապաւէնը:

Մահ

Մուշեղ Բագրատունիի մահուան թուականը անյայտ է. 15 նոյեմբեր 1937-ին ձերբակալուած է եւ մինչեւ անյայտ թուականի մը գնդակահարուած. զաւակները մահուան ծանուցագիրը ստացած են 1945-ին։