Վահէ Հայկ
Վահէ Հայկ (Վահէ Տինճեան), (1896[1], Մեզիրէ, Օսմանեան Կայսրութիւն - 18 Յունիս 1983 կամ 1983[1], Ֆրէզնօ, Քալիֆորնիա, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ), ամերիկահայ արձակագիր, խմբագիր։ Բուն անունով Վահէ Տինճեան։
| Վահէ Հայկ | |
|---|---|
| Ծննդեան անուն | Վահէ Տինճեան |
| Ծնած է | 1896[1] |
| Ծննդավայր | Մեզիրէ, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 18 Յունիս 1983 կամ 1983[1] |
| Մահուան վայր | Ֆրէզնօ, Քալիֆորնիա, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ |
| Ուսումնավայր |
Եփրատ Գոլէճ Պոսթընի համալսարան |
| Ազդուած է | Միքայէլ Նալբանդեան |
| Մասնագիտութիւն | գրագէտ, Խմբագիր, գրականագէտ, պատմաբան |
| Աշխատավայր | «Նոր Օր» |
| Կուսակցութիւն | Ռամկավար ազատական կուսակցութիւն |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելԾնած է Խարբերդ։ Ուսումը ստացած է Եփրատ գոլէճի մէջ, գրական առանձին դասընթացքի հետեւելով գաւառական գրականութեան յայտնի դէմքերէն Յովհաննէս Յարութիւնեանի (Թլկատինցին) մօտ։ Առաջին աշխարհամարտի օրերուն, 1915-ի աղետալի տարին, Խարբերդէն կ'անցնի Կ.Պոլիս։
Եղեռնէն փրկուելով անցած է Յունաստան, 1920-ի սկիզբը Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ, ուր հետեւած է Պոսթըն համալսարանի պատմութեան եւ գրականութեան դասընթացքին։
Գրական վաստակ
ԽմբագրելԱռաջին աշխարհամարտի օրերուն՝ Զինադադարի հռչակումէն ետք, շրջան մը կ՛աշխատակցի «Նոր Կեանք» եւ «ճակատամարտ» թերթերուն։
Ուսումը աւարտելէ ետք, հինգ տարի կը վարէ Ֆրէզնոյի «Նոր Օր»ի խմբագրութիւնը, ապա կը ձեռնարկէ անհատական աշխատանքի, շարունակելով իր գրական աշխատակցութիւնը «Նոր Օր»ի, «Պայքար»ի, «Անահիտ»ի, «Նոր Գիր»ի, «Արեւ»ի, «Զարթօնք »ի, Թէոդիկի «Ամէնուն Տարեցոյցը»ին եւ այլ թերթերու։
Վահէ Հայկ գրած է պատմուածքներ եւ նորավէպեր, որոնք ամփոփուած են «Հայրենի ծխան» վերնագիրը կրող հինգ հատորներու մէջ։ Խմբագրած է նաեւ իր ծննդավայրին նուիրուած մեծածաւալ յուշամատեանը՝ «Խարբերդ եւ անոր ոսկէղէն դաշտը»։
Ունի նաեւ պատմական, յուշագրական եւ ագգագրական բնոյթով աշխատասիրութիւններ՝ «Վարդանանց պատերագմի 1500-ամեակը», «Յուշարձան Եոզկատցիներու», «Պատմութիւն Ֆրեզնոյի հայ գաղութին», «Հայաստանի մանկական աշխարհը», «Լուսաւոր դէմքեր» եւ անտիպ գործեր։
Երկեր
Խմբագրել- Հայրենի ծխան, հատ. Ա. Արձակներ, Հէքիաթներ, Պատմուածքներ, Ֆրէզնօ, 1930, 128 էջ:
- Հայրենի ծխան, հատ. Բ. Պատմուածքներ եւ պատկերներ, Նիւ Եորք, 1941, 176 էջ:
- Հայրենի ծխան, հատ. Գ. Պատմուածքներ եւ պատկերներ, Պոսթըն, 1946, 256 էջ:
- Հազար հինգ հարիւր ամեակ Վարդանանց պատերազմին (451–1951), Ֆրէզնօ, 1952, 116 էջ:
- Հայրենի ծխան, հատ. Դ. Պատմուածքներ եւ պատկերներ, Նիւ Եորք, 1954, 244 էջ:
- Յուշարձան եօզղատցիներու, Ֆրէզնօ, 1955, 448 էջ:
- Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը (յուշամատեան ազգային, պատմական, մշակութային եւ ազգագրական), Նիւ Եորք, 1959, 1500 էջ:
- Հայրենի ծխան (պատմվածքներ), Երեւան, 1960, 340 էջ:
- Հայրենի ծխան, հատ. Ե. Պատմուածքներ եւ պատկերներ, Պէյրութ, 1970, 244 էջ:
- Լուսաւոր դէմքեր մեր օրերուն վրայ (տպաւորութիւններ, ուսումնասիրութիւններ եւ անձնական հանդիպումներ), Պէյրութ, 1972, 388 էջ:
- Հայաստանի մանկական աշխարհը եւ անոր գրականութիւնը, Ֆրէզնօ, 1974, 184 էջ:
Աղբիւրներ
ԽմբագրելԱրտաքին յղումներ
Խմբագրել- HAIRENI DZEKHAN Vahe Haig Stories ՀԱՅՐԵՆԻ ԾԽԱՆ Վահէ Հայկ Hayk ARMENIAN: Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.
- «ՀՀ սփիւռքի նախարարութոան «ելեկտրոնային Գրադարան»:[permanent dead link]