Ա­զա­տա­մարտ (թեր­թ)

Ա­զա­տա­մարտ, քաղաքական եւ հասարակական օրաթերթ։

Ա­զա­տա­մարտ Ազատամարտ
Տեսակ	թերթ
Լեզու	հայերէն
Հիմնադրուած է	10 Յունիս 1909
Հիմնադիր	Ռուբէն Զարդարեան
Երկիր	Օսմանեան Կայսրութիւն
Հրատարակման վայր	Կոստանդնուպոլիս
Գրասենեակ	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն

Թերթի ծնունդ

10 Յունիս 1909-ին. ­Պոլ­սոյ մէջ լոյս տե­սաւ Ա­զա­տա­մարտ թեր­թը:

Ա­զա­տա­մարտ թեր­թի անդ­րա­նիկ թի­ւի խմբագ­րա­կա­նէն չէ մէջ­բե­րո­ւած ան­մահն պատ­գա­մի հնչե­ղու­թիւն ու­նե­ցող հրա­պա­րա­կագ­րա­կան այդ դա­ւա­նան­քը։ Այլ՝ առ­նո­ւած է «Ա­զա­տա­մարտ»ի նոյն­քան ար­ժա­նա­ւոր խմբագ­րա­պետ ­Ռու­բէն ­Զար­դա­րեա­նի «­Բա­գի­նի փա­ռա­բա­նու­թիւ­նը» գոր­ծէն։

Ռուբէն Զարդարեանի վստա­հո­ւե­ցաւ Ա­զա­տա­մարտ թեր­թի ար­տօ­նա­տէր-խմբագ­րա­պե­տի պա­տաս­խա­նա­տո­ւու­թիւ­նը։

1913-1914 Յակոբ Սիրունի Յակոբ Ճ․ (Ճօլօլեան) Սիրունի կը վարէ «Ազատամարտ» օրաթերթի պատասխանատու տնօրէնին պաշտօնը։

Թէեւ հա­զիւ վեց տա­րի ապ­րե­ցաւ Ա­զա­տա­մարտ թեր­թը եւ փա­կո­ւե­ցաւ 24 Ապ­րիլ 1915-ին, այ­սու­հան­դերձ՝ ա­նոր հրա­տա­րա­կու­թեան կար­ճա­տեւ շրջանն իսկ բա­ւա­րար եղաւ, որ­պէս­զի «Ա­զա­տա­մարտ»ը նոր հո­րի­զոն­ներ բա­նայ ընդ­հան­րա­պէս հայ մա­մու­լին եւ յատ­կա­պէս դաշ­նակ­ցա­կան պաշ­տօ­նա­թեր­թե­րու ար­դէն բազ­ման­դամ ընտանիքին առ­ջեւ։ Բայց Ա­ռա­ջին Աշ­խար­հա­մար­տի ա­ւար­տէն ետք, 1918-ին, ան վե­րահ­րա­տա­րա­կո­ւե­ցաւ նախ «Ար­դա­րա­մարտ», ա­պա՝ «Ա­րիա­մարտ» եւ հուսկ ­«Ճակատա­մարտ» ա­նուն­նե­րով, թրքա­կան գրաքն­նու­թեան կաշ­կան­դում­նե­րէն խու­սա­փե­լով, մին­չեւ որ ­Հան­րա­պե­տա­կան ­Թուր­քիոյ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը վերջ­նա­կա­նա­պէս ար­գի­լե­ցին ա­նոր հրա­տա­րա­կու­թիւ­նը։

Խմ­բագ­րա­կան մարմ­ին

Խմ­բագ­րա­կան մարմ­նին մաս կազ­մե­ցին Շաւարշ Միսաքեան, Էտկար Ակնունի (­Խա­չա­տուր ­Մա­լու­մեան), ­Յա­կոբ Ճ. ­Սի­րու­նի (­Ճօ­լօ­լեան), Արշակ Վռամեան (Օն­նիկ Դերձակեան), Յարութիւն Շահրիկեան (Ա­տոմ), Գեղամ Բարսեղեան, Համբարձում Համբարձումեան, ­Ռու­բէն ­Դար­բի­նեան, ­Ներսէս Փափազեան, ­Լի­պա­րիտ ­Նա­զա­րեանց (­Լեռ­նեան), ­Լե­ւոն Ա­ղա­պա­պեան, ­Լե­ւոն ­Մո­զեան եւ ու­րիշ­ներ։

­Շատ ա­ւե­լի ընդգր­կուն ե­ղաւ «Ա­զա­տա­մարտ»ի մնա­յուն աշ­խա­տա­կից­նե­րուն շրջա­նա­կը, ո­րոնց շար­քին ի­րենց կա­րե­ւոր տե­ղը ու­նե­ցան ­Սիմոն Զաւարեանի եւ ­Դանիէլ Վարուժանի, ­Սիամանթոյի ու ­Յակոբ Օշականի, ­Գա­րե­գին ­Խա­ժա­կի եւ ­Ռուբէն Սեւակի, Աւետիք Իսահակեանի եւ Կոստան Զարեանի, Աւետիս Ահարոնեանի եւ ­Զապէլ Եսայեանի, ­Լեւոն Շանթի եւ ­Վազգէն Շուշանեանի, Վրթանէս Փափազեանի եւ Ար­տա­շէս ­Յա­րու­թիւ­նեա­նի տա­րո­ղու­թեամբ վա­ւե­րա­կան ու մե­ծա­նուն դէմ­քեր։

Ազատամարտի աշխատակից

Վռամշապուհ Արապեան Օսմանեան բանտին մէջ, իբր զինագործ-մեքենագէտ, կը ղրկուի Սանաա՝ հոնկէ աշխատակցելով «Ազատամարտ»ի Վռամ ստորագրութեամբ։

Գեղամ Վրդ. Թէվէքէլեան աշխատակցած է Ազատամարտին:

Աղբիւրներ

• 10 ­Յու­նիս 1909. ­Պոլ­սոյ մէջ լոյս տե­սաւ «Ա­զա­տա­մարտ» թեր­թը