Արփիար Ասլանեան
Արփիար Ասլանեան (ֆր.՝ Arpiar Aslanian, հայ․՝ Արփիար Ասլանեան), ի ծնէ` Արփիար Լեւոն Ասլանեան (16 Դեկտեմբեր 1895, Վաղարշապատ, Էջմիածնի գաւառ, Երեւանի նահանգ, Ռուսական կայսրութիւն - 15 Փետրուար, 1945, Mittelbau-Dora concentration camp, Գերմանիա), ֆրանսահայ հակաֆաշիստ, Երկրորդ համաշխարահային պատերազմի տարիներու ընթացքին եղած է դիմադրութեան շարժման անդամ:
| Արփիար Ասլանեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 16 Դեկտեմբեր 1895 |
| Ծննդավայր | Վաղարշապատ, Էջմիածնի գաւառ, Երեւանի նահանգ, Ռուսական կայսրութիւն |
| Մահացած է | 15 Փետրուար 1945 (45 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Mittelbau-Dora concentration camp, Նորդհաուզեն, Գերմանիա |
| Քաղաքացիութիւն | Ռուսական կայսրութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Մասնագիտութիւն | French Resistance fighter, փաստաբան եւ իրաւաբան |
| Անդամութիւն | Q2450536? |
| Կուսակցութիւն | Ֆրանսայի Համայնավար Կուսակցութիւն եւ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն |
| Ամուսին | Լուիզա Ասլանեան |
Կենսագրութիւն
Խմբագրել
Վաղ տարիներ
ԽմբագրելԱրփիար Լեւոն Ասլանեանը ծնած է 16 Փետրուար 1895-ին Վաղարշապատ քաղաքը՝ Լեւոն եւ Վառովառա Ասլանեաններու ընտանիքին մէջ։ Աւագ եղբայրը Դերենիկն էր, իսկ քոյրը Արփիկն էր։ Հայրը դպրոցի տնօրէն էր եւ կ՛աշխատէր Էջմիածնի վանքի գրադարանին մէջ։ Արփիարը իրաւագիտական կրթութիւն ստացած է ռուսական համալսարաններէն մէկուն մէջ։ Համարուած է «Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն» կուսակցութեան անդամ: Հոկտեմբերեան յեղափոխութենէն ետք տեղափոխուած է Թաւրիզ, ուր1923-ին ամուսնացած է Լուիզա Գրիգորեանի հետ, անորմէ տասը տարի երիտասարդ էր:
Կեանքը Ֆրանսայի մէջ
Խմբագրել1923-ինն Լուիզայի հետ մեկնած են Փարիզ եւ իրենց հետ տարած են նաեւ Լուիզայի մօրը՝ Մարիամին, եւ քրոջը՝ Արշալոյսին: Լուիզան կը ցանկար ստանալ իր երաժշտական կրթութիւնը Ֆրանսայի մէջ՝ քանի որ տարուած էր դաշնամուրի խաղով: Վերջինիս ուսումը ապահովելու համար՝ Արփիարը բանուորական աշխատանք կը կատարէ՝ քանի որ չէր գտած իրաւաբանական աշխատանք:
1940-ին համալրած է «Ֆրանսայի համայնավար կուսակցութեան» շարքերը:
Ֆրանսական դիմադրութիւն
Խմբագրել1940-ին իր հարսնցուին հետ միասին համալրած է Ֆրանսական դիմադրութեան շարքերը: Ասլանեանները ձեռնարկած են ընդյատակեայ արտադրութիւն եւ ֆրանսական պարտիզաններուն մատակարարել են զէնք[1]: Արփիարը ծանօթ եղած է այլ դիմադրութեան հայ մասնակիցներու հետ, ինչպիսին էին Միսաք Մանուկեանը, Մելինէ Մանուկեանը, Արպէն Դաւթեանը, Հայկ Դպիրեանը, Շագ Տատուրեանը եւ ուրիշներ:
Ձերբակալություն, համակեդրոնացման ճամբար եւ մահ
Խմբագրել26 Յուլիս 1944-ին Ասլանյանները ձերբակալուած են Գեստապոյի գործակալներու կողմէն, իսկ Լուիզայի օրագիրները եւ ձեռագիրները, ինչպէս նաեւ՝ «Histoire de la Resistance»-ը («Դիմադրութեան պատմութիւն») եւ «La Chute de Paris»-ը («Փարիզի անկումը»), այրուած են նացիստներու կողմէն[2]: Նոյն թուականի 15 Օգոստոսին անոնց Թուլուզէն տեղափոխած են Պուխենվալտ, որմէ ետք Արփիարին բանտարկած են «Տորա Միթելպաու» համակեդրոնացման ճամբարին մէջ` բաժնելով անոր կնոջմէն: Լուիզային տեղափոխած են Ռաւենսպրիւկ[3]:
30 Յունուար1945-ին անյայտ պատճառով մահացած է Լուիզան: 15 Փետրուարին Արփիարը համակեդրոնացման ճամբարին մէջ մահապատժի ենթարկուած է[4]:
Արտաքին յղումներ
Խմբագրել- Les Arméniens dans la Résistance en France
- Arméniens Morts pour la France Archived 2021-10-26 at the Wayback Machine.
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «Résistance. l’Affiche rouge Henri Karayan: „Notre groupe était l’incarnation d’une Europe“» L’Humanité, 21 Février, 2004 (ֆր.)
- ↑ Vosgerichian D. "Memories of the Armenian franc tireur", Publishing house "G. Donikian & Fils", Beirut, 1974, p. 50-51 (հայ.)
- ↑ «Le LIVRE-MEMORIAL des déportés de France arrêtés par mesure de répression et dans certains cas par mesure de persécution 1940—1945», Tome I, Fondation pour la mémoire de la déportation, «Tirésias», Paris, 2004, p.105-108 Archived 2018-12-02 at the Wayback Machine. (ֆր.)
- ↑ La memoire de deportation. Livre memorial (ֆր.)