Գրիգոր Աղաթոն (4 Յուլիս 1825(1825-07-04)[1], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1][2] - 27 Ապրիլ 1867(1867-04-27)[1][2], Փարիզ[1][2]), հանրային գործիչ, ազգային երեսփոխան, «Հայոց Բարեգործական Ընկերութեան» հիմնադիրներէն մին։

Գրիգոր Աղաթոն
Ծննդեան անուն Գրիգոր Աղաթոնեան
Ծնած է 4 Յուլիս 1825(1825-07-04)[1]
Ծննդավայր Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1][2]
Մահացած է 27 Ապրիլ 1867(1867-04-27)[1][2] (41 տարեկանին)
Մահուան վայր Փարիզ[1][2]
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն Հայ[1][2]
Ուսումնավայր Ներսէսեան վարժարան[1]
Ազգային ագրոնոմիական ինստիտուտ Փարիզ-Գրինյոն?[1]
Մասնագիտութիւն քաղաքական գործիչ, հասարակական գործիչ
Վարած պաշտօններ public works minister?[3]
Անդամութիւն National Horticultural Society of France?[2] եւ Società Agraria di Torino?[2]
Երեխաներ Երուանդ Աղաթոն

Ծնած է Պոլիս (Խասգիւղի մէջ)։ Յաճախած է Կ․ Պոլսոյ ներսէսեան վարժարանը։ Ներսէսեան վարժարանի փայլուն ժամանակին մէջ՝ Գրիգոր, ուսանած է Հայերէնեւ թուրքերէն, իտալերէն ու ֆրանսերէն լեզուներ։ Ան հմուտ եղած է նաեւ թուաբանութեան եւ այլ գիտութիւններու մէջ, հակում ունեցած՝ յատկապէս երկրագործութեան եւ թուաբանութեան հանդէպ։ 1840–ին գացած է Փարիզ հետեւելու երկրագործութեան բարձրագոյն ուսման։ 1843–ին կը մտնէ համալսարան ու մեծ յաջողութեամբ կ՛աւարտէ համալսարանը։

1848-էն Կ. Պոլսոյ մէջ զբաղած է մանկավարժութեամբ, եղած՝ Ներսէսեան վարժարանի հոգաբարձու, ազգային երեսփոխան, «Հայոց Բարեգործական Ընկերութեան» (1860 Սեպտեմբեր) հիմնադիրներէն։

Մասնակցած է արեւմտահայերու Ազգային սահմանադրութեան (1860) մշակման, ղեկավարած՝ Թուրքիոյ փոստահեռագրական վարչութիւնը, 1867-ին նշանակուած՝ հասարակական շինութիւններու նախարար։

Հեղինակ է երկրագործութեան եւ տնտեսագիտութեան վերաբերող աշխատութիւններու։ Եղած է Ֆրանսայի «Պարտիզպանութեան Կայսերական Ընկերութեան» (1853) եւ Թուրինի (Իտալիա) երկրագործական ակադեմիաներու թղթակից (1859) անդամ։

Վախճանած է Փարիզի մէջ՝ 27 Ապրիլ 1867-ին։

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Հայկական համառոտ հանրագիտարանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
  3. https://turksandarmenians.marmara.edu.tr/fr/le-tout-premier-misnistre-non-musulman-de-lempire-ottoman-krikor-agaton-efendi-1823-1868/

Աղբիւրներ Խմբագրել