Զատիկ Խանզատեան
Զատիկ Խանզատեան (3 Ապրիլ 1886, Մանիսա - 25 Յունուար 1980, Փարիզ), ֆրանսահայ քարտէսագէտ:
Զատիկ Խանզատեան | |
---|---|
| |
Ծննդեան անուն | Զատիկ Խանզատեան |
Ծնած է | 3 (15) Ապրիլ 1886[1] |
Ծննդավայր | Մանիսա, Օսմանեան Կայսրութիւն |
Մահացած է | 23 Յունուար 1980[1] (93 տարեկանին) |
Մահուան վայր | Փարիզ, Ֆրանսա[1] |
Քաղաքացիութիւն |
Օսմանեան Կայսրութիւն Ֆրանսա |
Ազգութիւն | Հայ[2][3] |
Ուսումնավայր | Մեսրոպեան Վարժարան[3] |
Կոչում | թղթակից անդամ |
Մասնագիտութիւն | քարտեզագիր |
Աշխատավայր |
Ֆրանսիայի ռազմածովային ուժեր?[3] Ազգերի լիգա? Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան[3] |
Անդամութիւն | Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա[3] |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՆախնական կրթութիւնը ծննդավայրին մէջ ստանալէ ետք կ'անցնի Զմիւռնիա, ուր իր ուսումը կը շարունակէ տեղւոյն Մեսրոպեան Վարժարանին մէջ։ 1903-ին կը մեկնի Ֆրանսա, ուր, նախ կ'ընդունի Պրեսթի ծովային վարժարանը, եւ ապա կ'անցնի Փարիզ[4], ուր իր մասնագիտութեան գծով կը հետեւի նաւագնացութեան բարձրագոյն եւ Ֆրանսայի ռազմածովային ուժերու գլխաւոր անձնակազմի կրթական հաստատութիւններու դասընթացքներուն, ու կը վկայուի իբրեւ ճարտարագէտ ջրագիտութեան, միաժամանակ ստանալով հրամանատարի կոչում: 1911-ին, թրքական կառավարութեան կողմէ կը հրաւիրուի Կ. Պոլիս, եւ պաշտօնի կը կոչուի Թուրքիոյ ռազմածովային ուժերու վարչութեան մէջ։ Համաշխարհային Ա. Պատերազմի սկիզբին, պուլկար բարձրաստիճան սպաներու օգնութեամբ կ'ապաստանի Պուլկարիա: Զինադադարին կ'անցնի Սալոնիկ, ապա՝ Փարիզ, ուր 1919-ին կը մասնակցի հաշտութեան խորհրդաժողովի նախապատրաստական աշխատանքներուն: Փարիզի մէջ, իր նախկին ուսուցիչներուն աջակցութեամբ ան լայն ասպարէզ կը գտնէ Ֆրանսայի ծովային նախարարութեան մէջ, աշխատելով որպէս քարտէսագէտ: Ազգերու լիկային մէջ կը վարէ աշխարհագրագէտ-քարտէսագէտի պաշտօնը: 1920-1930 թուականներուն, իր պատրաստութեամբ կը հրատարակուին թուրքիոյ տնտեսական աշխարհագրութեան, Ալճերիոյ պատմական աշխարհագրութեան, Պաղեստինի տնտեսական աշխարհագրութեան եւ այլ ատլասներ: Համաշխարհային Բ. Պատերազմին տարիներու կը մասնակցի Ֆրանսայի դիմադրական շարժումներուն:
Հակառակ ասպարէզին պահանջած բազմազբաղ ժամանակացոյցին, Զատիկ Խանզատեան մինչեւ իր յառաջացեալ տարիքը գործօն մասնակցութիւն կը բերէ Ֆրանսահայ ազգային եւ հասարակական կեանքին: Իր հիմնադրութենէն (1928) մինչեւ 1952, ան կը վարէ նաեւ Սեւրի Սամուէլ-Մուրատեան Վարժարանի քաղաքային տեսուչի պաշտօնը:
Զատիկ Խանզատեան գլխաւոր նպաստը հայագիտութեան կը հանդիսանայ Պատմական Հայաստանի քարտէսագրութեան մէջ ունեցած իր վաստակը:1920-ին կը հրատարակէ 25 քարտէսներէ բաղկացած ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ՄԻԱՍՆՈՒԹԵԱՆ ԱՏԼԱՍը, իսկ 1960-ին՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՔԱՐՏԷՍԱԳՐՈՒԹԵԱՆ ԱՏԼԱՍԸ:
1967-ին ան կ'ընտրուի հայկական ՍՍ Հանրապետութեան գիտութիւններու Ակադեմիայի արտասահմանեան անդամ:
Զատիկ Խանզատեան կը մահանայ 25 Յունուար 1980-ին:
Աղբիւրներ
Խմբագրել- Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Պէյրութ 1980 ,էջ (345-346)։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 492.
- ↑ Krikorian A., Heratchian H. Le dictionnaire biographique: Arméniens d'hier et d'aujourd'hui — Maisons-Alfort: 2021. — P. 313–314. — ISBN 978-2-905686-93-0
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ ՔԱՐՏԷՍՆԵՐՈՒ ՀԱՄԲԱՒԱՒՈՐ ՄԱՍՆԱԳԷՏԸ[permanent dead link]