Հնչակ, հասարակական-քաղաքական ամսաթերթ, կիսամսեայ, տասնօրեայ թերթ, սոցիալ դեմոկրատական հնչակեան կուսակցութեան կեդրոնական օրգան։ Լոյս տեսած է Ժընեւի (1887-92), Աթէնքի (1892-94), Լոնտոնի (1894-1904), Փարիզի (1904-15), Փրովիդէնսի (ԱՄՆ, 1935-40)։ Խմբագիրներ՝ Աւետիս Նազարբեկեան (Նազարբեկ), Ռուբէն Խանազատ, Գաբրիէլ Կաֆեան, Ս. Հովեան, Ստեփանոս Սապահ-Գիւլեան եւ ուրիշներ։ Ի սկզբանէ պարբերականի անուանումը կ՜առաջարկուէր «Զանգ» կամ «Ահազանգ», բայց ի վերջոյ ընտրուեցաւ «Հնչակը»[1]։

Հնչակ
Հնչակ, Hentchak եւ Huntchag
Տեսակ պաշտօնական թերթ
Լեզու հայերեն
Խմբագիր Աւետիս Նազարբեկեան
Ռուբէն Խանազատ
Գաբրիէլ Կաֆեան
Ստեփանոս Սապահ-Գիւլեան
Հիմնադրուած է Նոյեմբեր 1887
Հիմնադիր Ավետիս Նազարբեկյան?
Երկիր  Զուիցերիա
 Յունաստան
 Միացեալ Թագաւորութիւն
 Ֆրանսա
 Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Հրատարակման վայր Ժընեւ, Աթէնք, Լոնտոն, Փարիզ եւ Փրովիդենս?

Քաղաքական գաղափարներ

Խմբագրել

Թերթի հիմնադրման նպատակն էր հայ ժողովուրդի ազգային-ազատագրման պայքարի, հնչակեան կուսակցութեան գաղափարներու տարածումը։ Ծաւալուն տեղ յատկացուցած է արեւմտահայութեան տնտեսական եւ քաղաքական կացութեան լուսաբանման, անդրադարձած Օսմանեան կայսրութեան հայաջինջ քաղաքականութեան։ Հաւասար կարեւորութիւն տրուած է ոչ միայն օսմանահպատակ Արեւմտեան Հայաստանի, այլեւ ռուսահպատակ Արեւելեան Հայաստանի ու Ղաջարական Իրանի կազմին մէջ մնացած Պարսկահայքի ազատագրութեան[2]։

«Հնչակի» շնորհիւ միջազգային հասարակայնութիւնը տեղեկացուցած է Կարինի ու Կոստանդնուպոլիսի հակակառաւարական ցոյցերու (Գում Գաբու, 1890), Սասունի (1894), Զէյթունի (1895) ու Վանի (1896) ինքնապաշտպանութեան եւ, ընդհանրապէս, հայդուկային շարժման մասին։

Գործունէութեան երկրորդ շրջանին (1935-40) թերթի հիմնական հարցը կրկին եղած է հայ ժողովուրդի ազգային ազատագրական շարժումը, միաժամանակ քարոզած է բոլոր հայերուն համախմբել Հայաստանի շուրջ։

Ծանօթագրութիւններ

Խմբագրել
  1. Ռուբեն Խուրշուդյան, Հնչակյան պարբերական մամուլը. սկզբնավորման շրջան
  2. Հայկական ուսումնասիրությունների Անի կենտրոն, «Հնչակ»-ի առաջին խմբագրականը. 1887

Արտաքին յղումներ

Խմբագրել

ԵՊՀ իջևանի մասնաճիւղ, Թուայնացուած հայկական պարբերականները համացանցին մէջ Archived 2020-07-28 at the Wayback Machine.

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մասը վերցուած է Հայկական համառօտ հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի մէջ։  
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։