Պետրոս Հաճեան

Պետրոս Հաճեան (Ճարապլուս, Սուրիա 24 Յունուար, 1933- 4 Սեպտեմբեր, 2012 Պուէնոս Այրէս, Արժանթին), սփիւռքահայ մանկավարժ, ուսուցիչ, մտաւորական, արձակագիր, կուսակցական ազգային գործիչ եւ հրապարակագիր։

Պետրոս Հաճեան
Ծնած է	Յունուար 24, 1933
Ծննդավայր	Ճարապլուս, Սուրիա
Մահացած է	4 Սեպտեմբեր, 2012
Մահուան վայր	Պուէնոս Այրես, Արժանթին
Քաղաքացիութիւն	Արժանթին  Հայաստան
Ազգութիւն	Արժանթինահայեր եւ Հայերը Սիրիայում?
Մասնագիտութիւն	Մանկավարժ, արձակագիր, կուսակցական եւ ազգային գործի
Ամուսին	Սօսի Հաճեան
Երեխաներ	Աւետիս (Աւօ), Արազ, Ալինա, Արի, Ալեքսիս եւ Անիա-Քարէն.

Կենսագրութիւն

Ծնած է Ճարապլուս, Սուրիա։ Նախակրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին Մեսրոպեան Վարժարանին մէջ։

Տասնհինգ տարեկանին կը կորսնցնէ հայրը եւ կը հարկադրուի նետուիլ գործի ասպարէզ՝ մօր եւ իրմէ փոքր եղբօր ապրուստը հոգալու համար։

1954-1970 տեսչական եւ ուսուցչական պաշտօններ կը վարէ Տէր-Զօրի եւ Հալէպի մէջ: Հալէպի «Հայկազեան» ազգային վարժարանին մէջ կը դասաւանդէ հայոց պատմութիւն եւ գրականութիւն:

1968-1970 կը վարէ «Քարեն Եփփէ» Ազգային ճեմարանին տնօրէնութիւնը։ Եղած է Հալէպի «Արեւելք» օրաթերթին փոխ-խմբագիրը։ Ունեցած է ազգային եւ կուսակցական բեղուն գործունէութիւն Հ. Յ. Դաշնակցութեան շարքերէն ներս։

1970-ին կը փոխադրուի Պուէնոս Այրէս, ուր կը ստանձնէ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Կրթ. Հաստատութեան տնօրէնութիւնը՝ 35 տարի։

1971-1986 կը վարէ «Արմենիա» երբեմնի օրաթերթին (1989-էն ի վեր՝ շաբաթաթերթ) խմբագրութիւնը։

1986-էն ետք, կը նուիրուի գրական աշխատանքներու։ Հակառակ անոր որ պատանեկութենէն սկսած է ունենալ սկսնակ մտաւորականի անխուսափելի բանաստեղծական նկրտումներ, Պետրոս Հաճեան իբրեւ գեղարուեստական գրող կը յայտնուի շատ ուշ, երբ 62 տարեկան է:

Եղած է սփիւռքահայ մամուլի մնայուն աշխատակից, ինչպէս՝ «Յառաջ»ին ու «Նոր Յառաջ»ին։

Պարգեւներ Եւ Գնահատակներ

Պետրոս Հաճեանի գրական, հրապարակագրական, հանրային եւ ուսուցչական ասպարէզներու գրական վաստակը Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինի կողմէ կը գնահատուի:

1984-ին, «Ս. Մեսրոպ» շքանշանին կ'արժանանայ՝ Ամե­նայն Հա­յոց Կա­թո­ղի­կոս Վազ­գէն Ա.-ի Արժանթին վեր­ջին այցե­լու­թեան առի­թով, իսկ 2011-ին «Սահակ-Մեսրոպ» շքանշանով կը պարգեւատրուի։ Հայաստանի Հանրապետութեան կողմէ կ'արժանանայ «Մովսէս Խորենացի» շքանշանին (2010)։

Կազ­մա­կեր­պու­թեամբ Ս. Լու­սա­ւո­րիչ Մայր եկե­ղեց­ւոյ եւ Նիւ Եոր­քի Հա­մազ­գա­յի­նի մաս­նա­ճիւ­ղին, 29 Սեպտեմբեր 2013-ին Ս. Լու­սա­ւո­րիչ եկե­ղեց­ւոյ հան­դի­սաս­րա­հին մէջ տե­ղի կ'ու­նե­նայ յուշ երե­կոյ մը՝ նուիր­ուած Պետ­րոս Հաճ­եա­նին յի­շա­տա­կին:

Ազգային Եւ Կուսակցական Գործունէութիւն

Պետրոս Հաճեան իր ազգային եւ կուսակցական (Հ.Յ.Դ.) գործունէութիւնը կը սկսի կանուխ հասակէն, գրաւելով ղեկավարի դիրքեր: Կուսակցական իր «կրակի մկրտութիւնը» կը ստանայ վաթսունականներուն: Կը մնայ հաւատաւոր (նոյնիսկ կուսակցական շարքերէն դուրս մնալէն ետք) մինչեւ վերջ. երբ կը պնդէի, թէ պէտք է որ այս տիպի փորձառութիւններուն մասին իր յուշերը գրէր, կը պատասխանէր՝ «չէ՜, չ՛ըլլար. երդո՛ւմ տուած եմ»: - ՅԱԿՈԲ ԿԻՒԼԼԻՒՃԵԱՆ

Պետրոսին դերը շատ մեծ եղած է կուսակցական երիտասարդներ դաստիարակելու մէջ: - Սօսի Հաճեան

Իր 60 տար­ուան պատ­կա­ռե­լի վաս­տա­կով Պետ­րոս Հաճ­եան, ար­ժա­նի էր հա­մա­գա­ղու­թա­յին յար­գան­քի ու յո­բել­եա­նի: Պետ­րոս Հաճ­եա­նը, խո­նարհ, հա­մեստ ու պարզ անձ մըն էր ու այդ պատ­ճա­ռով թե­րեւս Սփիւռ­քի մէջ բա­ւա­րար ճա­նաչ­ուած չէր, թէ­եւ Հա­յաս­տա­նի մէջ գնա­հատ­ուած էր ու ար­ժա­նա­ցած շքան­շա­նի: Ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քին սա­կայն իր դէմ­քը առա­ւել եւս պի­տի պայ­ծա­ռա­նայ ու իր գոր­ծը պի­տի գնա­հատ­ուի ­ըստ ար­ժան­ւոյն: - Ռու­բէն Պար­սում­եա­ն

Գա­ղու­թի մէջ, իր աշա­կերտ­նե­րէն եւ ոչ աշա­կերտ­նե­րէն կը յի­շէ­ին, գրող, խմբա­գիր, ու­սու­ցիչ եւ ճա­ռա­խօս` Պետ­րոս Հաճ­եա­նը, աւե­լի քան 40 տար­ուան վաս­տա­կով, Ար­ժան­թի­նի մէջ եւ մօտ 20 տար­ուան վաս­տա­կով Սուր­իոյ մէջ ար­ժա­նի էր եւ ար­ժա­նի է, տեղ մը գրա­ւե­լու, սփիւռ­քա­հայ իրա­կա­նու­թեան մէջ, ոչ միայն տա­րի­նե­րու աշ­խա­տան­քով, այլ տա­րի­նե­րու բե­րած որա­կով»: - Վ. Մատթէոսեան

Ես ու­սու­ցիչ­ներ ու­նե­ցած եմ, որոնք միայն նա­խակր­թա­րան աւար­տած են, որոնք բախ­տա­ւոր պարա­գա­յին Դպրե­վանք գա­ցած են, մեծ վկա­յա­կան­ներ չու­նէ­ին, բայց հա­յե­րէն սոր­վե­ցու­ցին, պատ­մու­թիւն սոր­վե­ցու­ցին, պատ­մու­թեան խոր­հուր­դը փո­խան­ցե­ցին եւ եթէ Պետ­րո­սը եղաւ ան ինչ որ էր, մենք կը պար­տինք, այ­սօր­ուան ըմբռ­նու­մով, այդ ոչ գրա­գէտ մար­դոց: ։ - Յակոբ Պալեան

Մահ

4 Սեպտեմբեր 2012-ին, յետ կարճատեւ հիւանդութեան, Պուէնոս Այրէսի մէջ իր մահկանացուն կը կնքէ։ Մարմինը կ'ամփոփուի Ազգային Գերեզմանատան մէջ։

Մատենագիտութիւն

• «Պարզ քերականութիւն» (1987, երեք հատորով),
• «Հայ մտքի մշակներ» (1987 եւ 1990, երկու հատորով, միաժամանակ հայերէն եւ սպաներէն՝ Վարդան Մատթէոսեանի թարգմանութեամբ),
• «Հրամմեցէ՛ք պարոններ» (պատմուածքներ, 1995. սպաներէն թարգմանութիւն՝ Պերճ Աճէմեան, 2004),
• «100 տարի, 100 պատմութիւն» (2001, սպաներէն թարգմանութիւն՝ Վ. Մատթէոսեան, 2008, անգլերէն թարգմանութիւն՝ Արիս Սեւակ, 2009),
• «Լռեցուած խօսքը. Հայկական Ցեղասպանութեան մտաւորական զոհերը» (2003, սպաներէն՝ Վ. Մատթէոսեանի թարգմանութեամբ),
• «Կար ու չկար» (պատմուածքներ, 2003),
• «Կարկեմիշ» (վէպ, 2005),
• «Հարաւը Սփիւռքի մէջ» (յօդուածներու ժողովածու 2008)։
• «Հրամմեցէ՛ք պարոններ» եւ «Կարկեմիշ» 2008, լոյս տեսած են միացեալ հատորով ու «Ճանապարհ դէպի Կարկեմիշ» վերնագիրով, Երեւանի մէջ։ Պետրոս Հաճեան պատրաստած է անտիպ մնացած է «Սոնիա, հայերէն գիտես» դասագիրքը նախակրթարանի համար, «Շարահիւսութիւն»՝ երկու հատորով, երկրորդական վարժարաններու յատուկ ընթերցարան մը եւ գրականութեան դասագիրքերու շարք մը :

Արտաքին յղումներ

• Պետրոս Հաճեան (1933-2012) ARMENIACA - ՀԱՅԿԱԿԱՆՔ
• Պետրոս Հաճեան՝Միջին Սփիւռքի Արձակագիր ՅԱԿՈԲ ԿԻՒԼԼԻՒՃԵԱՆ Archived 2019-04-07 at the Wayback Machine.
• Պետրոս Հաճեանի շուրջ, Մեշալէ պարտէզ-ճաշարանին մէջ, Հալէպ, 1967:
• ՀՐԱՄՄԵՑԷՔ, ՊԱՐՈՆՆԵՐ . Պատմուածքներ
• Ճանապարհ Դէպի Կարկեմիշ
• Bibliothèque de l'Église apostolique arménienne - Paris Պետրոս Հաճեան
• ԳՐԱ­ԳԷՏ, ՄԱՆ­ԿԱ­ՎԱՐԺ ՊԵՏ­ՐՈՍ ՀԱՃ­ԵԱ­ՆԻՆ ՆՈՒԻՐ­ՈՒԱԾ ՅՈՒՇ ԵՐԵ­ԿՈՅ