Պերճ Պռօշեան
Պերճ Պռօշեան (3 Յունիս 1837[1], Աշտարակ, Էջմիածին - 23 Նոյեմբեր 1907, Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն), հայ գրող։
| Պերճ Պռօշեան | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | հայ.՝ Հովհաննես Ստեփանի Տեր–Առաքելյան |
| Ծնած է | 3 Յունիս 1837[1] |
| Ծննդավայր | Աշտարակ, Էջմիածին |
| Մահացած է | 23 Նոյեմբեր 1907 (70 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Պաքու, Ռուսական Կայսրութիւն |
| Մայրենի լեզու | հայերէն[1] |
| Ուսումնավայր |
Թիֆլիսի Հոգեւոր Ճեմարան Ներսիսեան դպրոց Թիֆլիսի Գիմնազիոն |
| Երկեր/Գլխաւոր գործ | Սօս եւ Վարդիթեր |
| Մասնագիտութիւն | գրագէտ, վիպասան, բանաստեղծ, արձակագիր |
| Աշխատավայր |
Ներսիսեան դպրոց Հայ Առաքելական Եկեղեցի Մշակ Փորձ (ամսագիր) |
| Երեխաներ | Պռօշ Պռօշեան, Պերճանուշ Պռօշեան, Աշխէն Պռօշեան, Շուշանիկ Պռօշեան եւ Էաչի Պռօշեան |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Ծնած է Աշտարակ: Համեստ, գրեթէ չքաւոր ընտանիքի զաւակ։ 1851-ին, աւարտելէն ետք գիւղական վարժատան ընթացքը, Ներսէս Աշտարակեցի կաթողիկոսը միջնորդութեամբ որդեգիր ուսանող (անվճար) կ'արձանագրուի Թիֆլիզի Ներսիսեան վարժարանին։ 1855-ին՝ յաջողութեամբ կը լրացնէ ուսման ընթացքը եւ կը նուիրուի ուսուցչութեան, Աշտարակի մէջ։ Պաշտօնի բերումով՝ շրջած է գիւղէ գիւղ, դիտած է մեր ժողովուրդի կեանքը՝ իր արտին մէջ, իր տան, իր աւանդութիւններուն եւ սովորութեանց։ 1858-ին կը հրաւիրուի Թիֆլիզ, ուսուցչական պաշտօնով, 1859-ին՝ իր առաջին բանաստեղծական փորձը կջերեւի «Մեղու Հայաստանի»ի մէջ։ 1860-ին մաս կը կազմէ «Կռունք» խմբագրութեան։ Քարասունեւհինգ տարիներու իր ուսուցչական գործունէութեան ընթացքին, պաշտօնավարած է նաեւ Շուշիի եւ Ագուլիսի մէջ։ Այս վերջին քաղաքին մէջ՝ հիմնած է աղջկանց վարժարան մը, 1876-ին։ 1876-ին Ասրախարն է, ուր եւս ծխական վարժարան մը կը հիմնէ։ Երեք տարի ետք, կը նշանակուի Երեւանեան թեմի եւ Կարսի շրջանի կրթական քննիչ։ 1885-ին, երբ հայկական վարջարանները կը փակուին, անձկութեանց կը մատնուի։ Պաշտօնի կը հրաւիրուի Ներսիսեան վարժարանի մէջ։ 1898-ին հանգստեան կը կոչուի։ 1907-ին կը վերադառնայ Աշտարակ, ուրկե կ'անցնի Պաքու։ Կը մեռնի նոյն տարին, Պաքուի մէջ։
Գործերը Խմբագրել
Պռօշեանի գործերը վիպական բնոյթ ունին առավելապէս։ «Սօս եւ Վարդիթեր»էն ետք, 1877-ին, Աբգար Յովհաննէսեանի «Փորձ» ամսագրին մէջ հրատարակութեան կու տայ «Կռուածաղիկը»ը, 1879-ին՝ «Հացին Խնդիր» եւ 1883-ին՝ «Շահէն»: Գրած է «ցեցեր»ը, «Բղղէ» (1890), «Սկիզբն Երկանց» (1892) եւ վերջին գործը՝ «Յունոն» (1900)[2]:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը գրականութիւն, հ. հատոր (Բ. հրատարակութիւն), Հալէպ։