Արշաւիր Շահխաթունի
Արշաւիր Շահխաթունի (բուն անունով՝ Արշաւիր Շահխաթունեան, 19 Փետրուար 1885[1], Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1] - 4 Ապրիլ 1957[1], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ), դերասան, բեմադրիչ եւ համր ժապաւէնի դիմայարդար։ Շահխաթունի եղած է համր ժապաւէնի հայ առաջին դերասանը:
| Արշաւիր Շահխաթունի | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 19 Փետրուար 1885[1] |
| Ծննդավայր | Գիւմրի, Երեւանի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1] |
| Մահացած է | 4 Ապրիլ 1957[1] (72 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն Ֆրանսա |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Ուսումնավայր | Թիֆլիսի զինվորական ուսումնարան?[1] |
| Մասնագիտութիւն | դերասան, ժապաւէնի բեմադրիչ |
| Ծնողներ | հայր՝ Վաղարշակ Շահխաթունեան |
Արշաւիր զաւակն է դերասան եւ թատերական գործիչ Վաղարշակ Շահխաթունեանի:
Կենսագրայան գիծեր
ԽմբագրելԾանծ է Կիւմրի։ Ան իր նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին մէջ եւ ապա մեկնած է Թիֆլիս, ուսումը շարունակելու տեղի զինուորական ուսումնարանէն ներս, ուրկէ շրջանաւարտ ըլլալէ ետք անցած է Պաքու, կատարելու համար իր զինուորական ծառայութիւնը:
Թատերական գործունէութիւն
ԽմբագրելՇահխաթունիի թատերական գործունէութիւնը սկիզբ առած է 1905 թուականին, Պաքուի մէջ, ուր ստանձնած է փոքր դերեր: Ապա անցած է ծննդավայր Կիւմրի, ուր փայլած է դերասանական շնորհը։
1908-1909 թուականներուն եղած է Թիֆլիսի Հայոց թատերական ընկերութեան եւ ապա Պաքուի Մշակութային միութեան թատերախումբի անդամ: Մինչեւ 1913 թուականը զանազան թատերախումբերու հետ ելոյթներ ունեցած է:
Շահխաթունի 1913 թուականին ընդունուած է Մոսկուայի Գեղարուեստական թատրոն, ուր ստանձնած է դերեր. նոյն ընթացքին սկսած է դերեր ստանձնել ժապաւէններու մէջ։
Նկարահանումներ
Խմբագրել1913-1914 թուականներուն նկարահանուած է՝
- «Բելա»,
- «Մեր ժամանակներու հերոսները»,
- «Կովկասի նուաճումը»,
- «Խանդ»,
- «Փոթորիկ»,
- «Իսմայիլ պէյ» եւ տարբեր ժապաւէններու մէջ:
Համաշխարհային Ա. պատերազմէն ետք
ԽմբագրելՀամաշխարհային Ա. պատերազմի ընթացքին Շահխաթունի ձգելով բեմական կեանքը վերադարձած է բանակ եւ որպէս սպայ մասնակցած է կովկասեան ճակատումներուն: Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան հաստատումէն ետք նշանակուած է Երեւանի զինուորական հրամանատար եւ պաշտօնավարած է մինչեւ 1920 թուականը՝ մինչեւ խորհրդային կարգերու հաստատում:
Խորհրդային կարգերու հաստատումէն ետք Շահխաթունի որոշ ժամանակ ապրած է Պոլսոյ մէջ եւ մասնակցած է թատերական ներկայացումներու, ապա տեղափոխուած է Պուլկարիա, ուրկէ անցած է Փարիզ:
Փարիզի մէջ դերեր ստանձնած է՝
- «Միշել Ստրոկով»,
- «Նափոլէոն»,
- «Մարդը Սպանիոյ նաւից» եւ այլ ժապաւէններու մէջ:
Ֆրանսահայ թատերախումբերու մաս կազմելով ներկայացուցած է Շիրվանզատէի «Նամուս»ը, Լեւոն Շանթի «Հին աստուածներ»ը եւ այլ թատրերգութիւններ[2]:
Ծանօթագրութիւններ
ԽմբագրելԱյս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|