Տղամարդոց Միջազգային Օր
Տղամարդոց միջազգային օր (անգլ.՝ International Men's Day, IMD), ամէնամեայ միջազգային տօն մը, որ կը նշուի 19 Նոյեմբերին։ Առաջին անգամ անիկա նշուած է 1999-ին Թրինիտատ եւ Թոպաքոյի (Republic of Trinidad and Tobago) մէջ։ Հետագային տօնը աջակցութիւն ստացած է Աւստրալիոյ, Քարիպեան աւազանի երկիրներուն, Հիւսիսային Ամերիկայի, Մերձաւոր Արեւելքի, Եւրոպայի եւ ՄԱԿ-ի մէջ[4][5]։
| Տղամարդոց Միջազգային Օր | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | տօն |
| Ամսաթիւ | 19 Նոյեմբեր[1] |
| սկսած | 1992[2] |
| Հաստատուած | 19 Նոյեմբեր 1999[3] |
| Ի յիշատակ | տղամարդ?[1] |
| Կայք | internationalmensday.com(անգլերէն) |
Տղամարդոց միջազգային օրը նշելու նպատակը տղամարդոց նկատմամբ սեռային խտրակութեան վրայ ուշադրութիւն հրաւիրելն ու սեռային խտրականութեան harxn է։ Տօնիn կազմակերպիչները կը կեդրոնանան տղամարդոց եւ պատանիներու առողջութեան պահպանման վրայ[5][6][7][8][6][9][10]։
ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի անունով կազմակերպութեան հանրութեան հետ կապերու պատասխանատու, ինչպէս նաեւ «Կանայք եւ սեռային անհաւասարութիւն» ծրագիրին նախկին ղեկավար Ինկեպորկ Պրէյնեսն ըսած է, որ այս հիանալի գաղափարը առիթ կ'ընծայէ բարելաւելու սեռային խտրականութիւնը։ Ան կը յայտնէ նաեւ, որ ԵՈՒՆԵՍՔՕ մտադիր է համագործակցիլ տօնին կազմակերպիչներուն հետ[11][5]։
Ներկայիս տօնը կը նշուի աշխարհի աւելի քան 60 երկիրներու մէջ, ինչպէս՝ Մեծ Բրիտանիոյ, Քանատայի, Դանիոյ, Նորվեկիոյ, Ֆրանսայի, Իտալիոյ, Իրլանտայի, Աւստրալիոյ, Հնդկաստանի, Չինաստանի, Թրինիտատ եւ Թոպաքոյի, Ճամայքայքի, Ռումանիոյ, ՀԱՀ-ի, Թանզանիոյ, Զիմպապուէի, Պոթսուանայի, Սեյշելեան կղզիներու, Պուրունտիի, Մէն կղզիի, Աւստրիոյ, Պոսնիա եւ Հերցեկովինայի, Ուքրանիոյ, Փաքիստանի, Քուպայի, Անդիկուա եւ Պարպուտայի, Սեն Քիթս եւ Նեւիսի, Սեն Լիւվսիոյ, Քայմանեան կղզիներու, Հունգարիոյ, Պելառուսիոյ, Կանայի, Սինկափուրի, Մալթայի եւ այլ երկիրներու մէջ[12]։
Պատմութիւն
Խմբագրել
Տղամարդոց միջազգային օրը նշելու հետ կապուած առաջին յիշատակումը հասած է 1960-ականներէն, երբ կ'առաջարկուի 23 Փետրուարը նշել իբրեւ տղամարդոց միջազգային օր, կանանց միջազգային օրուան՝ 8 Մարտի օրինակով։
1990-ականներուն Միսսուրի-Քանզաս համալսարանի «Տղամարդոց հետազօտութեան կեդրոնի» ղեկավար Թոմաս Օասթերի նախաձեռնութեամբ ԱՄՆ-ի մէջ տեղի կ'ունեան փոքրիկ միջոցառումներ։ Օասթերի կը յաջողի տօնին նշումը ապահովել մինչեւ 1994, սակայն 1995-ին կը ձախողի անոր փորձը եւ վերջինս կը հրաժարի հետագայ տարիներու ծրագիրներէն։
23 Փետրուարը իբրեւ տօն նշելէն կը հրաժարի նաեւ Աւստրալիան: Մալթա կը մնայ միակ երկիրը, ուր տօնը ամէն տարուան Փետրուարին կը նշուի մինչեւ 2009, ապա կը տեղափոխուի 19 Նոյեմբերին[13]։
Թրինիտատ եւ Թոպաքօ
ԽմբագրելԹրինիտատ եւ Թոպաքոյի բնակիչները առաջիններն էին, որոնք տղամարդոց միջազգային օրը նշած են 19 Նոյեմբերին։ Այդ մտայղացման հեղինակը եւ կազմակերպիչը եղած է Ուեսթ Ինտիզ համալսարանի Դոկտ. Ժերոմ Թիլուքսինկը։ Տօնին ստեղծման շարժառիթը Թիլուքսինկ հիմնաւորած է հետեւեալ ձեւով. «Ես նկատեցի, որ ոչ մէկ օր տղամարդոց համար է... Ոմանք կ'ըսեն, թէ «Հայրերու օր» կայ, իսկ ի՞նչ տօն կայ տղաներու, դեռահասներու եւ այն տղամարդոց համար, որոնք հայրեր չեն»։ Դոկտ. Թիլուքսինկ բարձր գնահատելով տղամարդոց դերը հանրութեան մէջ, գիտակցելով, որ իր հայրը հիանալի օրինակ է իրեն համար, ընտրած է 19 Նոյեմբերը, որ վերջինիս ծննդեան օրն է[5]։ Հետագայ տարիներուն Թիլուքսինկին տօնը կազմակերպելու հարցով օգնած է «Citizens for a Better Trinidad and Tobago» կազմակերպութեան նախագահ Հարաք Պալրամսինկը։
Տղամարդոց միջազգային օրը նշելու գաղափարը աջակցութիւն ստացած է ՄԱԿ-ի, ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի եւ այլ երկիրներու կողմէ[14][15][16]։
Տե՛ս նաեւ
ԽմբագրելԾանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 https://internationalmensday.com/
- ↑ https://web.archive.org/web/20141129041647/http://internationalmensday.co/kansas-stream-1991-92/
- ↑ https://web.archive.org/web/20141207173213/http://internationalmensday.co/caribbean-stream-99-00/
- ↑ UNESCO comes out in Support of International Men’s Day // The Trinidad Guardian. — 2001.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Интервью с доктором Джероме Тилуксингхом Archived 2011-01-09 at the Wayback Machine.
- ↑ 6,0 6,1 International Men’s Day — Do we care? // Пресс-релиз Men’s Health & Wellbeing Association (MHWA) ACT — 2004.
- ↑ Join in Celebrating International Men’s Day, by Harrack Balramsingh — письмо в редакцию Cayman Net News от 13 ноября 2001 года
- ↑ International Men’s Day Global Website: Trinidad and Tobago Archived 2010-10-27 at the Wayback Machine. (записи доктора Тилуксингха о целях IMD)
- ↑ International Men’s Day on 19 of November to highlight plight of men, (2007) Outlook India Archived 2008-03-17 at the Wayback Machine.
- ↑ International Men’s Day Global Website Archive 2003—2006 Archived 2011-01-09 at the Wayback Machine., 2005-2006 Archived 2010-11-10 at the Wayback Machine.
- ↑ «International-Mens-Day.com domain is for sale | Buy with Epik.com»։ international-mens-day.com։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-10-23-ին։ արտագրուած է՝ 2019-10-23
- ↑ International Men’s Day Global Website Archive Archived 2010-10-27 at the Wayback Machine.
- ↑ «International Men’s Day: Мальта»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2011-05-12-ին։ արտագրուած է՝ 2011-05-06
- ↑ Tomorrow is International Men's Day // Newsday. — 2000.
- ↑ «CBTT - Citizens For A Better Trinidad and Tobago»։ cbtt.tripod.com։ արտագրուած է՝ 2019-10-23
- ↑ «CBTT - Citizens For A Better Trinidad and Tobago»։ cbtt.tripod.com։ արտագրուած է՝ 2019-10-23