Ինտոնեզիա

Ինտոնեզիա
Ինդոնեզիայի դրոշ?	Զինանշանը
;	;
Կը ներառնէ	Պալի, Պանկքա Պելիթանկ Կղզիներ, Պենթըն, Պենկքուլու, Արեւմտեան Ճաւա, Կեդրոնական Ճաւա, Արեւելեան Ճաւա, Ռիաու Կղզիներ, Ճամպի, Կեդրոնական Քալիմանթան, Հարաւային Քալիմանթան, Արեւմտեան Քալիմանթան, Արեւելեան Քալիմանթան, Լամփունկ, Արեւմտեան Նուսա Թենկարա, East Nusa Tenggara?, Կորոնթալօ, Մալուքու, Հիւսիսային Մալուքու, Փափուա, Արեւմտեան Փափուա, Կեդրոնական Սուլաուեսի, Արեւմտեան Սուլաուեսի, Հարաւային Սուլաուեսի, North Sulawesi?, Հարաւ Արեւելեան Սուլաուեսի, Հարաւային Սումաթրա, Արեւմտեան Սումաթրա, Հիւսիսային Սումաթրա, Աչեհ Նահանգ, Եոճիաքարթա, Ճաքարթա, Հիւսիսային Քալիմանթան, Ռիաու, Highland Papua?, South Papua?, Central Papua? եւ Southwest Papua?
Պետական լեզու	Ինտոնեզերէն
Մայրաքաղաք	Ճաքարթա
Օրէնսդիր մարմին	People's Consultative Assembly?
Երկրի ղեկավար	Prabowo Subianto?
Կառավարութեան ղեկավար	Ճոքօ Ուիտոտօ
Ազգաբնակչութիւն	275 439 000 մարդ (2021)
Կրօնք	Իսլամութիւն, Բողոքականութիւն, Կաթոլիկութիւն, Հինտուիզմ, Պուտտայականութիւն եւ Կոնֆուցիականություն?
Օրհներգ	Indonesia Raya?
Կարգախօս	Bhinneka Tunggal Ika, Wonderful Indonesia եւ Yr Hyfryd Indonesia
Հիմնադրուած է	17 Օգոստոս 1945 թ.
Արժոյթ	Ինդոնեզական ռուփի?
Ազգային տօն	Independence Day?, Eid al-Fitr?, Կուրբան Բայրամ?, Mawlid?, Isra and Mi'raj?, Մուսուլմանական Ամանոր?, Ամանոր, Նոր Տարի եւ Մայիս Մէկ
Ժամային համակարգ	Ինտոնեզիան Արեւմտեան ժամային գօտի, Կեդրոնական Ինտոնեզիոյ Ժամային Գօտի, Indonesia Eastern Standard Time?, Ասիա/ Ճաքարթա, Ասիա/ Փոնթիանաք, Ասիա/ Մաքասար եւ Asia/Jayapura?
Հեռաձայնային համակարգ	+62
Համացանցի յղում	.id?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ	0,705
	Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-id" does not exist։

Ինտոնեզիա, պաշտօնական անուանումը՝ Ինտոնեզիայի Հանրապետութիւն, պետութիւն Հարաւ- Արեւելեան Ասիոյ մէջ՝ Հնդկական եւ Խաղաղական ովկիանոսներուն միջեւ։ Կղզիներուն վրայ գտնուող ամէնէն մեծ պետութիւնն է աշխարհի վրայ, որ ունի աւելի քան 17 հազար կղզի^[8] եւ 1904569 քմ² տարածութիւն, 14-րդ երկիրն է աշխարհի տարածքին ցամաքային տարածքի մեծութեամբ եւ եոթներորդը՝ ցամաքային ու ջրային տարածքներու ընդհանուր մակերեսով^[9]։

Ունի աւելի քան 261 մլն բնակչութիւն:

Ճաւայի մէջ, որ ամենամեծ բնակչութիւն ունեցող կղզին է աշխարհի տարածքին^[10], կը բնակի երկիրին բնակչութեան կէսէն աւելին։

Ինտոնեզիան ինքնիշխան պետութիւն մըն է, նախագահական, սահմանադրական հանրապետութիւն մը՝ ընտրովի խորհրդարանով։ Անիկա բաժնուած է 34 ծայրագաւառներու, որոնցմէ հինգը ունին յատուկ կարգավիճակ։

Ճաքարթան՝ երկիրին մայրաքաղաքը, երկրորդ ամէնէն շատ բնակչութիւն ունեցող քաղաքային տարածքն է։

Երկիրը ցամաքային սահմաններ ունի Փափուա Նիու Կինիոյ (Papua New Guinea), Արեւելեան Թիմորի (East Timor) եւ Մալեզիոյ (Malaysia) հետ (Քալիմանթան/ Kalimantan կղզիին մէջ)։ Անիկա սահմանակից է նաեւ Սինկափուրին (Singapore), Վիեթնամին (Vietnam), Ֆիլիփփինի (Philippines), Աւստրալիոյ, Փալաուին (Palau) եւ Հնդկաստանին պատկանող Անտաման կղզիներուն (Andaman Islands) ու Նիքոպար կղզիներուն (Nicobar Islands)։ Հակառակ մեծ թիւով բնակչութեան եւ խիտ բնակուած տարածքներուն՝ Ինտոնեզիան ունի վայրի բնութեան լայնածաւալ տարածքներ, ուր առկայ է կենսաբազմազանութեան մեծ մակարդակ^[11]։

Երկիրը ունի հարուստ բնական պաշարներ, ինչպիսիք են նաւթը, բնական կազը, անագը, պղինձը եւ ոսկին։

Գիւղատնտեսութիւնը գլխաւորաբար կ'արտադրէ բրինձ, արմաւի իւղ, թէյ, սուրճ, քաքաօ, դեղաբոյսեր, համեմունքներ եւ ռետին^[12]։

Ինտոնեզիոյ գլխաւոր առեւտրային գործընկերներն են՝ Չինաստանը, Միացեալ Նահանգները, Ճափոնը, Սինկափուրն ու Հնդկաստանը^[13]։

Ինտոնեզական կղզեխումբը իր պատմութեան ընթացքին բազմիցս ենթարկուած է օտար ուժերու ազդեցութեան, որոնք գրաւած են երկիրին բնական պաշարները։ Անիկա եղած է առեւտրային կարեւոր շրջան մը առնուազն Է. դարէն սկսեալ։

Տեղի կառավարիչները աստիճանաբար ընդունած են օտար մշակութային, կրօնական ու քաղաքական մշակոյթները՝ վաղ դարերէն սկսեալ, եւ տարածում գտած են Հինտուիզմն ու Պուտտիզմը։ Իսլամ առեւտրականները եւ Սուֆիզմի հետեւորդները տարածած են իսլամութիւնը^[14]^[15], իսկ եւրոպական երկիրները՝ քրիստոնէութիւնը։

Երկար ատեն Ինտոնեզիան եղած է Հոլանտայի գաղութ։

Հոլանտայի տիրակալութիւնը ժամանակ առ ժամանակ ընդհատուած է փորթուկալական, ֆրանսական եւ բրիտանական տիրապետութեամբ։ Բ. համաշխարհային պատերազմէն ետք Ասիոյ ապագաղութացման ընթացքին Ինտոնեզիան անկախութիւն ձեռք բերած 1949-ին՝ Նիտըրլենտի հետ զինուած եւ դիւանագիտական բախումէն ետք։

Ինտոնեզիայի բնակչութեան կազմին մէջ կան հարիւրաւոր ազգային եւ լեզուային խումբերու ներկայացուցիչներ, ընդ որում՝ ամենամեծ եւ քաղաքական տեսանկիւնէն գերակշռող դիրք ունեցողը ճաւացիներն են։

Երկրին մէջ առկայ է ընդհանուր ազգային ինքնութիւն, ազգային լեզու, ցեղային բազմազանութիւն, կրօնական բազմազանութիւն իսլամներու գերակշռութեամբ։

Պատկերասրահ

Բնակչութիւն

Բնակչութեան 1960-2021 թուականների վիճակագրություն

Տարի	Բնակչութիւն
1960	88 692 697 մարդ	^[16]
1961	90 860 197 մարդ	^[16]
1962	93 101 152 մարդ	^[16]
1963	95 420 835 մարդ	^[16]
1964	97 828 538 մարդ	^[16]
1965	100 329 810 մարդ	^[16]
1966	102 924 506 մարդ	^[16]
1967	105 605 766 մարդ	^[16]
1968	108 364 330 մարդ	^[16]
1969	111 187 930 մարդ	^[16]
1970	114 066 887 մարդ	^[16]
1971	116 996 006 մարդ	^[16]
1972	119 974 444 մարդ	^[16]
1973	123 002 081 մարդ	^[16]
1974	126 080 548 մարդ	^[16]

Տարի	Բնակչութիւն
1975	129 210 098 մարդ	^[16]
1976	132 385 413 մարդ	^[16]
1977	135 601 258 մարդ	^[16]
1978	138 857 752 մարդ	^[16]
1979	142 156 086 մարդ	^[16]
1980	145 494 452 մարդ	^[16]
1981	148 872 395 մարդ	^[16]
1982	152 280 731 մարդ	^[16]
1983	155 698 247 մարդ	^[16]
1984	159 097 735 մարդ	^[16]
1985	162 458 871 մարդ	^[16]
1986	165 772 077 մարդ	^[16]
1987	169 039 084 մարդ	^[16]
1988	172 265 107 մարդ	^[16]
1989	175 460 614 մարդ	^[16]

Տարի	Բնակչութիւն
1990	178 633 239 մարդ	^[16]
1991	181 786 329 մարդ	^[16]
1992	184 916 848 մարդ	^[16]
1993	188 019 278 մարդ	^[16]
1994	191 085 673 մարդ	^[16]
1995	194 112 556 մարդ	^[16]
1996	197 097 887 մարդ	^[16]
1997	200 050 444 մարդ	^[16]
1998	202 990 922 մարդ	^[16]
1999	205 946 831 մարդ	^[16]
2000	208 938 698 մարդ	^[16]
2001	211 970 371 մարդ	^[16]
2002	215 038 285 մարդ	^[16]
2003	218 145 617 մարդ	^[16]
2004	221 293 797 մարդ	^[16]

Տարի	Բնակչութիւն
2005	224 480 901 մարդ	^[16]
2006	227 709 821 մարդ	^[16]
2007	230 972 808 մարդ	^[16]
2008	234 243 489 մարդ	^[16]
2009	237 486 894 մարդ	^[16]
2010	240 676 485 մարդ	^[16]
2011	243 801 639 մարդ	^[16]
2012	246 864 191 մարդ	^[16]
2013	249 865 631 մարդ	^[16]
2016	261 115 456 մարդ	^[17]
2017	263 991 379 մարդ	^[18]
2019	270 625 568 մարդ	^[18]
2020	270 203 917 մարդ
2021	275 439 000 մարդ	^[3]

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 http://badanbahasa.kemdikbud.go.id/lamanbahasa/sites/default/files/UU_2009_24.pdf
↑ 36 // (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q49373"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 https://www.worldometers.info/world-population/indonesia-population/
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 https://indonesia.go.id/profil/agama
↑ https://www.nb.no/items/dc7ddab3ba31dba9711806792fe1c3d6?page=17&searchText=Uavhengighet
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
↑ Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>
↑ «16,000 Indonesian islands registered at UN»։ The Jakarta Post։ օգոստոսի 21, 2017։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ նոյեմբերի 30-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ դեկտեմբերի 3
↑ «Indonesia – The Next Major Oil Importer?»։ Seeking Alpha։ հունվարի 10, 2017։ արխիւացուած բնօրինակէն 2017 թ․ փետրվարի 6-ին։ արտագրուած է՝ 2017 թ․ փետրվարի 6
↑ «Highest population, island»։ Guinness World Records։ արխիւացուած բնօրինակէն 2017 թ․ հունիսի 6-ին։ արտագրուած է՝ 2017 թ․ հունիսի 6
↑ Salikha, Adelaida (հունվարի 29, 2018)։ «Meet The 10 Megadiverse Countries In The World»։ SEAsia։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ փետրվարի 8-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ փետրվարի 8
↑ «Indonesia»։ The Observatory of Economic Complexity։ 2016։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017 թ․ ապրիլի 1-ին։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 19
↑ Workman, Daniel (դեկտեմբերի 26, 2017)։ «Indonesia's Top Trading Partners»։ World's Top Exports։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ փետրվարի 25-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ փետրվարի 25
↑ Burhanudin Jajat, van Dijk Kees (հունվարի 31, 2013)։ «Islam in Indonesia: Contrasting Images and Interpretations»։ Amsterdam University Press։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 17 – via Google Books
↑ Lamoureux, Florence (2003)։ «Indonesia: A Global Studies Handbook»։ ABC-CLIO Corporate։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 17 – via Google Books
↑ ^16,00 ^16,01 ^16,02 ^16,03 ^16,04 ^16,05 ^16,06 ^16,07 ^16,08 ^16,09 ^16,10 ^16,11 ^16,12 ^16,13 ^16,14 ^16,15 ^16,16 ^16,17 ^16,18 ^16,19 ^16,20 ^16,21 ^16,22 ^16,23 ^16,24 ^16,25 ^16,26 ^16,27 ^16,28 ^16,29 ^16,30 ^16,31 ^16,32 ^16,33 ^16,34 ^16,35 ^16,36 ^16,37 ^16,38 ^16,39 ^16,40 ^16,41 ^16,42 ^16,43 ^16,44 ^16,45 ^16,46 ^16,47 ^16,48 ^16,49 ^16,50 ^16,51 ^16,52 ^16,53 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>
↑ https://population.un.org/wpp/DataQuery/
↑ ^18,0 ^18,1 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[[http://badanbahasa.kemdikbud.go.id/lamanbahasa/sites/default/files/UU_2009_24.pdf_http://badanbahasa.kemdikbud.go.id/lamanbahasa/sites/default/files/UU_2009_24.pdf]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 http://badanbahasa.kemdikbud.go.id/lamanbahasa/sites/default/files/UU_2009_24.pdf

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7755"_data-entity-id="Q49373">[[:id:s:Undang-Undang_Dasar_Negara_Republik_Indonesia_Tahun_1945|36]]_//_''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q49373"></a></div>-2] 36 // (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q49373"></a>

[[https://www.worldometers.info/world-population/indonesia-population/_https://www.worldometers.info/world-population/indonesia-population/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-3] 3,0 ^3,1 https://www.worldometers.info/world-population/indonesia-population/

[[https://indonesia.go.id/profil/agama_https://indonesia.go.id/profil/agama]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 https://indonesia.go.id/profil/agama

[[https://www.nb.no/items/dc7ddab3ba31dba9711806792fe1c3d6?page=17&searchText=Uavhengighet_https://www.nb.no/items/dc7ddab3ba31dba9711806792fe1c3d6?page=17&searchText=Uavhengighet]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-5] ttps://www.nb.no/items/dc7ddab3ba31dba9711806792fe1c3d6?page=17&searchText=Uavhengighet

[[https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia_https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q10870555"_data-entity-id="Q1185686">[https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI_Human_Development_Report]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q161718|Միավորված_ազգերի_կազմակերպության_զարգացման_ծրագիր]],_2022.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a></div>-7] Human Development Report — Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q161718"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1185686"></a>

[islands-8] «16,000 Indonesian islands registered at UN»։ The Jakarta Post։ օգոստոսի 21, 2017։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ նոյեմբերի 30-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ դեկտեմբերի 3

[9] «Indonesia – The Next Major Oil Importer?»։ Seeking Alpha։ հունվարի 10, 2017։ արխիւացուած բնօրինակէն 2017 թ․ փետրվարի 6-ին։ արտագրուած է՝ 2017 թ․ փետրվարի 6

[IslandPop-10] «Highest population, island»։ Guinness World Records։ արխիւացուած բնօրինակէն 2017 թ․ հունիսի 6-ին։ արտագրուած է՝ 2017 թ․ հունիսի 6

[Megadiverse-11] Salikha, Adelaida (հունվարի 29, 2018)։ «Meet The 10 Megadiverse Countries In The World»։ SEAsia։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ փետրվարի 8-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ փետրվարի 8

[OEC-12] «Indonesia»։ The Observatory of Economic Complexity։ 2016։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017 թ․ ապրիլի 1-ին։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 19

[13] Workman, Daniel (դեկտեմբերի 26, 2017)։ «Indonesia's Top Trading Partners»։ World's Top Exports։ արխիւացուած բնօրինակէն 2018 թ․ փետրվարի 25-ին։ արտագրուած է՝ 2018 թ․ փետրվարի 25

[14] Burhanudin Jajat, van Dijk Kees (հունվարի 31, 2013)։ «Islam in Indonesia: Contrasting Images and Interpretations»։ Amsterdam University Press։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 17 – via Google Books

[15] Lamoureux, Florence (2003)։ «Indonesia: A Global Studies Handbook»։ ABC-CLIO Corporate։ արտագրուած է՝ 2016 թ․ նոյեմբերի 17 – via Google Books

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q21540096">Համաշխարհային_բանկի_տվյալների_բազա<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q7164|Համաշխարհային_Դրամատուն]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a></div>-16] 16,00 ^16,01 ^16,02 ^16,03 ^16,04 ^16,05 ^16,06 ^16,07 ^16,08 ^16,09 ^16,10 ^16,11 ^16,12 ^16,13 ^16,14 ^16,15 ^16,16 ^16,17 ^16,18 ^16,19 ^16,20 ^16,21 ^16,22 ^16,23 ^16,24 ^16,25 ^16,26 ^16,27 ^16,28 ^16,29 ^16,30 ^16,31 ^16,32 ^16,33 ^16,34 ^16,35 ^16,36 ^16,37 ^16,38 ^16,39 ^16,40 ^16,41 ^16,42 ^16,43 ^16,44 ^16,45 ^16,46 ^16,47 ^16,48 ^16,49 ^16,50 ^16,51 ^16,52 ^16,53 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[[https://population.un.org/wpp/DataQuery/_https://population.un.org/wpp/DataQuery/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-17] ttps://population.un.org/wpp/DataQuery/

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q21540096">[https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL_Համաշխարհային_բանկի_տվյալների_բազա]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q7164|Համաշխարհային_Դրամատուն]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a></div>-18] 18,0 ^18,1 Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[8]

[9]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]