Ցրօնքցի Մուրատ (Մուրատ Պետրոսեան, 1884, Ցրոնք, Մուշ - 1927), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, ֆետայի, ՀՅԴ կուսակցութեան անդամ:

Ցրօնքցի Մուրատ
Ծնած է 1884
Ծննդավայր Ցրոնք, Մուշ
Մահացած է 1927
Քաղաքացիութիւն  Թուրքիա
Մասնագիտութիւն ֆետայի, քաղաքական գործիչ
Կուսակցութիւն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն

Կենսագրութիւն

Խմբագրել

Մուրատ ծնած է 7 ապրիլ 1884-ին, Մշոյ հիւսիսարեւելեան կողմը` Քոսուր լերան արեւմուտքը:

Սասունի 1894-ի դէպքերէն ետք մինչեւ 1896, երբ քիւրտերը սկսած են կողոպտել հայկական գիւղերը, Ցրօնք ունեցած է իր կազմակերպական խումբը: Հայ յեղափոխական դաշնակցութիւնը այդ շրջանին մեծ աշխատանքի լծուած էր, Ցրօնք ուղարկած է զինական խումբեր:

1900-ին Մուրատ ընտրուած է գիւղի խումբի խմբապետ[1]․ 1901-ին մասնակցած է Առաքելոց վանքի պատմական մեծ կռիւին` Անդրանիկի, Գէորգ Չաւուշի, Կայծակ Վաղարշակի կողքին:

1902-ին Մուրատ ընտրուած է ենթակոմիտէի անդամ, իսկ 1903-ի Մայիսին Կեդրոնական կոմիտէի կողմէ նշանակուած է թռուցիկ խումբի խմբապետ: 1904-ի Սասնոյ ապստամբութեան ատեն Մուրատ իր շուրջը հաւաքելով մօտ 20-25 կտրիճներ մեկնած է Սասուն` Գէորգ Չաւուշին օգնելու:

1909-ին մասնակցած է Սուրբ Կարապետի Ռայոնական ժողովին, ապա անցած՝ Կարին, Կովկաս, Փարիզ, Լոնտոն ու Միացեալ Նահանգներ:

Համաշխարհային Ա. պատերազմի ատեն Մուրատ դիմած է տեղւոյն ՀՅԴ Կեդրոնական կոմիտէին` զինք Կովկաս ուղարկելու: 1915 Օգոստոսին շուրջ 300 հոգիով հասած են Կովկաս, ուր մասնակցած են զանազան կռիւներու: Վիրաւորուելով` փոխադրուած է Երեւան:

Մասնակցած է Մայիսեան կռիւներուն` զօրավար Սեպուհի կողքին: 1920-ին` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան անկախութեան 2-րդ տարեդարձին առիթով կայացած հանդիսութեան ան իր զօրամասով տողանցած է:

Խորհրդային կարգերու հաստատումէն ետք Մուրատ եւ իր զինակիցները ստոյգ մահէ ազատած են, վիրաւոր Մուրատ 12 հազար տարագիրներու հետ հասած է Թաւրիզ, ապա` Հալէպ, ուր լծուած է որբահաւաքի աշխատանքին:

Պետրոսեան վարակուած է թոքախտէ եւ, ապա փոխադրուած՝ Պէյրութ, ուր մահացած է 16 Յունիս 1927-ին: Անոր մարմինը ամփոփուախ է Ֆըրն Շըպպեքի Ազգային գերեզմանատան մէջ[2][3]:

Ծանօթագրութիւներ

Խմբագրել
  1. admina (2018-11-16)։ «Հ. Յ. Դ. Բիւրոն, Հայաստանի կառավարութիւնը եւ խորհրդարանը. 1918-1920»։ Aniarc (en-US)։ արտագրուած է՝ 2021-11-09 
  2. «Ֆրըն Շըպպեքի Եւ Պուրճ Համուտի Ազգային Գերեզմանատուներուն Մէջ . Հոգեհանգստեան Արարողութիւն Եւ Յարգանքի Տուրք` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան Կերտիչներու Յիշատակին»։ Hayern Aysor։ 2014-06-02։ արտագրուած է՝ 2021-11-09 
  3. «Հարիւր Դէմք` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան Հիմնադրութեան Հարիւրամեակին»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2018-11-30։ արտագրուած է՝ 2021-11-09 
Այս յօդուածի կամ անոր մէջ որոշակի յատուածի սկզբանական տարբերակը վերցուած է «Հայկական Հարց» Հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։