Ուիքիփետիա

Զինետին Զիտան

Զինետին Եազիտ Զիտան (ֆր.՝ Zinédine Yazid Zidane, արաբերէն՝ زين الدين زيدان‎‎‎, ծնած՝ 23 Յունիս 1972 Մարսէյլ (Ֆրանսա)), զինք կը կոչեն՝ Զիզու (ֆրանսերէն՝ Zizou), ֆրանսացի ֆութպոլիստ։

Զինետին Եազիտ Զիտան
ֆր.՝ Zinedine Zidane
Zidane Zizu.jpg
Ծննդեան անուն ֆր.՝ Zinedine Yazid Zidane
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Zizou
Ծնած է 23 Յունիս 1972
Ծննդավայր Մարսէյ, Ֆրանսա
Քաղաքացիութիւն Կաղապար:Դրօշաւորում/Ֆրանսիա Ֆրանսա
Ազգութիւն Ֆրանսացի
Կրօնք Իսլամ
Ուսումնավայր University of Limoges
Կարողութիւն մարզիկ
Մասնագիտութիւն Փորձառու Ֆութպոլիստ
Աշխատավայր ՅՈՒՆԻՍԵՖ
Վարած պաշտօններ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի բարի կամքի դեսպան
Պարգեւներ եւ
մրցանակներ		 Պատվավոր լեգիոնի շքանշանի սպա World Cup Golden Ball Ոսկե գնդակ FIFA World Player of the Year FIFA World Player of the Year FIFA World Player of the Year L'Équipe չեմպիոնների չեմպիոն Պատուոյ լեգէոնի շքանշանի ասպետ
Երեխաներ Էնցո Զիդան եւ Լուկա Զիդան

Զիտան ծնունդով Քապիլէն է, հարձակուողական ոճի կիսապաշտպան, ֆութպոլի պատմութեան մեջ լաւագոյններէն մէկը։ Հանդէս եկած է «Կանն», «Բորդօ», «Յուվենտուս», «Ռէալ Մատրիտ» ակումբներու եւ Ֆրանսայի ազգային հաւաքականութեան մէջ։ 1998 թուականի աշխարհի եւ 2000 թուականի Եւրոպայի չամփիոն։ Ֆութպոլի կեանքը աւարտած է 2006 թուականին։ 2009 թուականի Յունիսի 1-էն մինչեւ 2011 թուականը եղած է «Ռէալ Մատրիտի» նախագահ Ֆլորենտինօ Պերեսի օգնական։ 2011 թուականի Մայիսէն մինչեւ 2012 թուականը եղած է Ռէալ Մատրիտի մարզական տնօրէնը, իսկ երբ խումբը ցքեց Խորխէ Վալդանոն[1]։ 2012 թուականի ամռան ան ձգեց տնօրէնի աշխատանքը եւ դարձաւ արքայական ակումբի գլխաւոր մարզիչ՝ Կառլո Անչելոտտիի օգնական[2][3]։

Առաջին տարիներԽմբագրել

 
Զիդանի ծնողների տունը Ալժիրում

Մանկութիւն եւ պատանեկութիւնԽմբագրել

Զիտանի ծնողները Փարիզ եկած են Ալճէրիոյ Կաբելիա մարզէն 1953 թուականին, ալճէրիոյ պատերազմէն առաջ։ Հետագային անոնք տեղափոխուեցան Մարսէյլի հիւսիսը՝ Լա Կաստելանա (ֆրանսերէն՝ Lac Castellane), ուրտեղ 1972 թուականի Յունիսի 23-ին ծնաւ Զիտանը։ Ան դարձաւ տան ամենափոքր անդամը։ Անոմէ բացի ընտանիքին մէջ եւ 4 երեխայ կային. քոյրերը՝ Լիլան, Ջամել, եղբայրները՝ Ֆարիդն ու Նորդին։ Զիտանի եղբայրը հանրախանութութին մէջ պահեստապետ կ՛աշխատէր, հիմնականին մէջ գիշերային հերթափոխին, իսկ մայրը տնային տնտեսուհի էր։ Անոնց բնակարանն այնքան փոքր է, որ ճաշելու համար անոնք պետք է հերթականութեամբ սեղան նստէին։ Հայրը մշտական աշխատանք ունէր, այդ պատճառով ալ թաղամասի չափանիշներուն համեմատ անոնք վատ չէին ապրէր։ Թաղամասը վատ տեսանկիւնէն յայտնի էր ամբողջ Մարսէյլով, քանի որ այստեղ մեծ էր հանցագործութեան եւ անգործութեան տոկոսը։ Փոքրիկ Զիտանը բացի ֆութպոլէն հետաքրքրուած էր նաեւ ճուտօյով եւ նույնիսկ կանաչ գոտի ուներ։ Հետաքրքրուած էր նաեւ սքէյթպօրտով եւ հեծանուաւազքով, բայց անոր տաղանդը դրսեւորուեցաւ հենց ֆուդպոլի մէջ։ Խաղալ սկսաւ ան հենց իր նման երեխաներու հետ, որոնք մեծամասամբ եկած էին Ալճերիայէն եւ Մարոքքօյէն, կը բնակէին Լա Կաստելլանա թաղամասին մէջ։ Հետագային ֆուդպոլային աստղի մայրը կը յիշէ. «հենց յոթամեայ Զիտանը կը վերադառնար դպրոցէն պայուսակը դնելէն հետոյ անմիջապէս գնդակն կը վերցնէր ու կը վազէր բակ, եղբայրներու ու միւս երեխաներու հետ ֆութպոլ խաղալու։ Բակի վերջաւորութեան մսի խանութ կար ու ան իրաւունք չուներ անորմէ հեռուն անցնել, որպէսզի միշտ իմ աչքի առաջ ըլլար։ Կերպով մը էինք անոր տուն բերելու, իսկ տանը եղած ժամանակ ալ կը շարունակէր բակի ֆութպոլը, արդէն չէինք յիշէր, թէ քանի լապտեր կը փոխէին անոր վերջացնելուն փոխարէն»։

Երիտասարդաան ակումբներԽմբագրել

Ցանկութիւնը ֆութպոլ խաղալու աւելի մեծացաւ, երբ տասնամեյ Զիտանը սկսաւ հանդէս գալ տեղի մանկական Սեն-Անրի ակումբին մէջ Լա Կաստելլանէն։ Կէս տարի հետյ Զիտանը կը տեղափոխուի Սետեմ-լե-Վալլոն ակումբ։ Այստեղ ան խաղացած է մինչևւ 14 տարեկան։ Մինչ այդ անոր արդեն ընտրած էին, որպէսզի մասնակցի Էկս-ան-Պրովանս քաղաքի կայանալիք երօրեայ մարզային պարապմունքներուն մէջ՝ կազմակերպուած մարզի եւ ֆիզիքական կուլտուրայի մարզային կեդրոնի կողմէն։ Ան մի քանի ֆութպոլային ինստիտուտներէն մէկն էր, որ կը ղեկաւարէր Ֆրանսայի ֆութպոլի ֆեդերացիան։ Հենց այստեղ Զիտանին նկատեց «Կանն» ֆութպոլային ակումբի սկաուտ Վարրօն, որ մարզային տնօրէնին խորհուրդ տուաւ ակումբին մէջ առնել Զիտանին։ Ընտանիքը հարուստ չէր, գումարը, որը կ՛աշխատէր հայրը, կը ծախսուէր միայն ամենաանհրաժեշտ բաներու վրայ։ Այդ պատճառով ալ հայրը այդքան ալ դեմ չէր, երբ «Կանն» ակումբի մարզիչը ցանկութիւն հայտնեց վերցնել պատանուն ֆութպոլային դպրոց։ Ան խոստացաւ ծնողներուն, որ Զիտանը լաւ պայմաններու մէջ կապրի եւ լաւ կրթութիւն կը ստանայ, սակայն դասերը Զիտանին այդքան ալ չէին հետաքրքրէր։ 1887 թուականին 14 տարեկանին Զիտանը կնքեց իր առաջին պայմանագիրը։ Այդ ժամանակ Զիտանը տեղափոխուեցաւ Կաննի կուրորտային քաղաքներէն մեկը՝ Երկնագոյն ափ, այստեղէն սկսելով իր վերելքը դէպի ֆութպոլային օլիմպոս։

Ակումբային արհեստԽմբագրել

ՔաննԽմբագրել

 
Ժան Ֆերնանդես, երիտասարդ Զիդանի առաջին պրոֆեսիոնալ մարզիչը

Ան տեղաւորուեցաւ Էլինոյի տան մէջ, ուրտեղ բացի իրմէ զատ փորձաշրջան անցնող ֆութպոլիստ մը կար Կանն ակումբէն՝ Ամադեյ Առնօն։ Էլինոն կ՛ապրէր Կաննէն ոչ հեռու՝ Պեգոմա գիւղին մէջ եւ մարզանքներէն վերադառնալէն միշտ ֆութպոլային մենամարտեր կը կազմակերպէին։ Զիտանը ընդմիշտ մնացած է Էլինօ ընտանիքի յիշողութեան մեջ, չնայած անոր, որ այս ընտանիքը «Կաննի» փորձարկուող ֆութպոլիստներէն շատերուն կացարան տուած է։ Զիտանը անոնց այգին մէջ բալենի տնկած էր ու տարբեր երկրկներէն, ուրտեղ ան տարբեր մրցումներու եցած էր, միշտ անոնց համար տարբեր յուշանուէրներ կը բերէր։ Այստեղ ան բնակեցաւ ամբողջ մէկ տարի։ Անոնցմէ հետոյ Զիտանը տեղափուեցաւ Միմոն հանրակացարան, որ կը գտնուէր «Կաննի» կեդրոնին մէջ։ Այս հանրակացարանի հետ կապուած Զիտանը շատ յիշողութիւններ ունի այն մասին, թէ ինչպէս այստեղ ընկերներ գտաւ եւ, թէ ինչպէս առաջին անգամ ալքոհոլ կամ դմրացուցիչ օգտագործեց։ Ան տեղի ունեցաւ, երբ հանրակացարանի միւս մարզիկները անոր եւ մէկ ուրիշ ֆութպոլիստի հրավիրեցին բապ, որպէսզի առաջին անգամ անոնք ալքոհոլային խմիչք խմէին, որմէ հետոյ Զիտանը ձեւով մը կը հասնի հանրակացարան, իսկ ընկերը չի կարողանար եւ կը պատժուի։ Այս բանը տեղի ունեցաւ առաջին եւ վերջին անգամ, անկէ ետք Զիտանը զզուանք կը զգար խմիչքի հանդէպ։ Զիտանը միշտ կը գտնուէր Ֆրանսայի գրեթէ բոլոր տարիքային հաւաքականներուն մէջ։ Անոր անունը յայտնի էր մարզչական շրջանին մէջ, այդ շրջանին անոր բնորոշ որակներէն էին տեխնիկան եւ ֆիզիքական մեծ ուժը։ Բարձրահասակ, իր հասակակիցներէն համեմատաբար մեծ երեւցող, ան միշտ կը հետեւէր ինքն իրեն։ Կաննի մարզիչները, սկիզբին Գի Լյակոմբը, հետագային արդեն Ժիլ Ռամպիլլոնը կը փորձէին ուղղակի չխանգարել անոր զարգացմանը՝ ուղղորդելով ու անհատապէս աշխատելով անոր հետ։ «Զիտանը քիչ կը խօսի, - կ՛ըսէր Լյակոմբը, - ան ուղղակի կը լսէ եւ կ՛ընէ»։ Զիտանի տեղափոխուիլը Կաննի մեկնարկային կազմ տեղի ունեցաւ Ժան Ֆերնանդեսի ղեկավարութեամբ, խումբի դուրս գալու հետ առաջին լիկա։ Պրոֆեսիոնալ ֆութպոլին մէջ Զիտանի դեբիւտը կայացաւ 1989 թուականի Մայիսի 20-ին։ Անոր 17 տարին դեռ չէր լրացած։ Ան տեղի ունեցաւ 1988-1989 թուականներու Ֆրանսայի առաջնութեան խաղին Նանտի մէջ։ Զիտանը 78-րդ վարկեանին փոխարինեց Մարտինեսին, խաղu աւարտեցաւ ոչ-ոքի՝ 1։1 հաշուով։ Հետագային այդ խաղի մասին Զիտան ըսաւ. «Ինծի դաշտ ձգեցին ընդամենը 15 վարկեան, բայց այնպիսի վարպետներու հետ որն էին՝ Զլատը Վույովիչն ու Ռուդի Կռոլը։ Այդ օրը ես գնդակին ընդամենը 3 անգամ եմ դիպել, բայց դեռ երբեք այդքան երջանիկ ես ինծի չեմ զգացել։ Ոչ միայն անոր համար, որ ես կը խաղաի էի կուռքերու հետ, բանը անոր է, որ քառորդ ժամուա ընթացքին ես համարեայ 5000 ֆրանկ աշխատեցայ, ան 6 անգամ շատ է այն գումարէն, որը ես կ՛ստանի 1 ամուայ ընթացքին որպէս փորձաշրջան անցնող ֆութպոլիստ»։ Հպարտ եւ երջանիկ իր աշխատած գումարով՝ ան նուէրներ գնեց իր ընտանիքի համար։ Առաջին կօլը բարձրագոյն խաղին ան արձանագրեց 1991 թուականին այդ նոյն «Նանտի» դեմ խաղին ժամանակ։ 1991-1992 թուականներու առաջնութեանը խումբը անյաջողութիւն կրեց եւ դուրս եկաւ երկրորդ դիվիզիոն։ Ան ծանր տարի էր ոչ միայն խումբի, այլ նաեւ Զիտանի համար։ Չնայած իր երիտասարդ տարիքին՝ ան կը համարվուէր խումբի հիմնական խաղացող։ Անոր ձգտումը դէպի ֆութպոլային բարձունքներ մեծ էր, թռիչքը կ՛երեւի նոյնիսկ շատ արագ երիտասարդ խաղացողի համար, պատրաստ չէր ան ֆիզիքական եւ նյարդային ծանրաբեռնման. այս մասին Զիտանը հետագային կ՛ըսէ. «Այդ մաքուր ճշմարտութիւն է, «Կաննին» վերջին մրցաշրջանին ես ինծի հայտնաբերեցի թակարդի հատակին՝ ամբողջովին դատարկուած։ Կը թուէր, որ ոչինչ չէ ստացուած։ Այդ ժամանակ ես կը վերջացնէի ծառայութիւնս բանակին մէջ, Երկուշաբթի կ՛երթայի եւ կը վերադառնայի Հինգշաբթի օրը Շաբաթ կայանալիք խաղի համար։ Այս ամենը կարծես դժոխք էր։ Ես ու իմ խումբը հատակին կը հայտնուէինք»։ Անյաջող մրցաշրջանը մնաց ետեւը։ Այդ ժամանակ Զիտանը արդեն 19 տարեկան էր, եւ անոր եւս մեկ առիթ կը տրվէր նորից գտնելու ինքն իրեն։ Ան կը վճռէր քայլ մը առաջ առնել՝ ընդունելով «Բորդօ» ակումբի առաջարկը։

ԲօրդօԽմբագրել

1992 թուականին Ռոլլան Կուրբիսը՝ «Բորդօյի» մարզիչը, ամեն ինչ արաւ, որպէսզի իր խումբը բերէ տաղանդաւոր կիսապաշտպանին, որու մասին կը խօսէր ամբողջ Ֆրանսան։ Այդ ժամանակ խումբին մէջ կը խաղաին Զիտանի ընկերները՝ Բիկսենտ Լիզարազուն եւ Քրիստոֆ Դիւգարին, Զիտանը հեշտ մերժուեցաւ նոր միջավայրի հետ։ 1992-1993 մրցաշրջանը, Ֆրանսայի ամենալաւ ակումբներէն մեկը դեբիւտանտի տեսքով էր հանդէս էկած։ Նախորդ տարի խումբը իր նախագահի մեքենայութիւններու պատճառով երկրորդ դիվիզիոն ուղարկած էր եւ 11-րդ տուրէն հետոյ կը զբաղեցնէր ընդամենը 8-րդ հորիզոնականը։ 1992 թուականին խումբը մոտեցած էր մրցաշրջանի յաղթողի աստիճանին. կը պակսէր ընդամենը 3 միաւոր։ Սակայն այդ ժամանակ խումբըը հանկարծակի պարտութիւն կրեց ՊՍԺ-էն 5։0 հաշուով։ Բայց խումբըը յաղթահարեց այդ պարտութեան հետեւանքները եւ 4-րդ տեղը զբաղեցնելով՝ ապահոեեց իր համար յաջորդ տարուայ ՈՒԵՖԱ-ի գաւաթի խաղարկութեան ուղեգիրը։ Այդ մրցաշրջանը կարելի է յաջողուած համարել, այն յաջողուած էր նաեւ Զիտանի համար, որ մեկ անգամ չէ, որ աչքի ինկաւ իր լաւ հատկանիշներով՝ դառնալով Ֆրանսայի առաջնութեան խումբի լաւագոյն ռմբարկու՝ 10 կօլով։ «Իմ տեղափոխուիլը այդ քաղաք փոխեց ինծի։ Ինծի յաջողուեցաւ չարձանագրել մեկնարկը։ Իմ առաջին մրցաշրջանը Բորդօյի մէջ լաւ անցաւ. ինծի յաջողուեցաւ արձանագրել 10 կօլ առաջնութեան։ Ես սկսայ հասկնալ իմ եւ նոյնիսկ լաւացնել այն։ Ինծի համար այս ակումբը իտալական տրամպլին էր բոլոր կողմերէն, ինչպէս տեխնիկակական, ֆիզիկական, այնպէս ալ հոգեպէս մեծնալու առումով»։ 1993-1994 թուականներու մրցաշրջանը Բորդոն սկսաւ որպէս ՈՒԵՖԱ-ի գաւաթի խաղարկութեան ուղղեգրի հաւակնորդ խումբ։ Հենց առաջին տարին Բորդոն հանդիպեցաւ ապագայ չեմպիոնի ՊՍԺ-ի հետ եւ յաղթանակ տարաւ 1։0 հաշուով։ 7-րդ տարին ժիրոնդեցիները ոչ մէկ կերպով չէին կարողանար կոտրել Թուլուզի պաշտպանութիւնը, բայց վերջապէս 56-րդ վարկեանին Բորդօյի խաղացողները 25 մէթրէն տուգանային իրացնելու հնարաւորութիւն կը ստանան, որ յաջողած է Զիտանը խաղի արդիւքնով դուրս բերել Բորդօյին առաջին հորիզոնական կօլով։ 1993 թուականի Սեպտեմբերի 18-ին Զիտանը իր ակումբի հետ տեղափոուած է հայրենի քաղաք հերթական խաղի համար, այս անգամ Մարսէյլի Օլիմպիկի հետ։ Հիւրերը արդեն առաջին վարկեաններուն բացին հաշիւը, իսկ 36-րդ րոպէին Զիտանը կարմիր քարտ կը ստանայ եւ ստիպուած կ՛երթայ խաղահրապարակ։ Մնալով 10 հոգի Բորդօյի ֆուտբոլիստները ամեն ինչ կ՛ընէին, բայց այնուամենայնիւ խաղի վերջաւորութեան բաց ձգեցին երեք գնդակ։ Զիտանի հարցը կը քննարկուէր հատուկ հանձնաժողովի կողմէն, արդիւնքին մէջ ան երկու ամսով հեռացուցաւ ֆութպոլէն։ Կատարուածը այսպէս Զիտանը բացատրէ։ «Ես կ՛ատեմ անարդարութիւնն ու բռնութիւնը. խաղի ժամանակ ես շատ հարուածներ կը ստանամ, եւ կ՛ընդունեմ այդ ամենը փոխարենը բան մը չսելով, բայց կու գայ պահ մը, երբ ես այլեւս չեմ կարողանար ես ինծի զսպել, եւ կը բռնկիմ, այդ բանը ինծմէ ուժեղ է։ Ես Մարսէյլի ոչ ամենալաւ թաղամասէն եմ։ Այստեղ կռիւ չեն ընէր, բայց եթէ ինչ-որ մէկը կը ստիպէ քեզ, դուն սովորաբար անոր թոյլ չես տար պատիժէն խուսափիլ»։

ՅուվենտուսԽմբագրել

Շուտով Զիտանի վրայ իր ուշադրութիւնը հրավիրեց եւս մէկ յայտնի ակումբ՝ իտալական Յուվենտուսը։ Եւ այսպէս 1996 թուականին Զիզուն հայտնուեցաւ Թուրինի մէջ։ Հենց այստեղ ալ սկսեցան անոր ֆուտբոլային մեծ յաղթանակները։ Մինչ Զիտանի գալը 1996 թուականի գարնանը Յուվենտուսը յաղթած էր Եւրոպական չեմպիոններու լիկան՝ եզրափակիչին մէջ յաղթելով Ամսդերտամի Այաքսին, իսկ արդեն Զիտանի հետ խումբըը տարուայ վերջաւորութեան յաղթեց Միջմայրցամաքային ֆութպոլի գաւաթը՝ յաղթելով արգենտինական Ռիվեր Փլեյթին։ Նոյն տարինմ խումբը նուաճեց նաեւ Եւրոպական սուպերգաւաթը, որտեղ Յուվենտուսը յաղթեց Պարի Սեն-Ժերմենին, որ այդ տարի յաղթած էր Գաւաթներու գաւաթը։ Երկու անգամ՝ 1997 եւ 1998 թուականներուն, Զիտանը Յուվենտուսի հետ միասին դարձաւ Իտալիոյ չեմպիոն, 1997 թուականին յաղթեց Իտալիոյ սուպերգաւաթը։ 1998 թուականին Զիտանը որպէս Եւրոպայի լաւագոյն ֆուտբոլիստ ստացաւ Ոսկէ գնդակ մրցանակը, հենց նոյն տարին համարուեցաւ աշխարհի լաւագոյն ֆութպոլիստ։ 2001 թուականին մեծ իրադարձութիւն տեղի ունեցաւ, չնայած անոր, որ Յուվենտուսի հետ պայմանագիրը մինչեւ 2005 թուականն էր՝ Զիտանը տեղափոխուեցաւ Ռէալ Մատրիտ, որ այդ ժամանակ հաւաքած էր արդեն ֆութպոլային աստղերու ամբողջ խումբ մը։

 
Զիդանը Դևիդ Բեքհեմի հետ Ռէալ Մադրիդում 2003 թ.

Ռէալ ՄատրիտԽմբագրել

 
Ֆլորենտինո Պերես, մարդ, որի ջանքերով Զիդանը հայտնվեց Ռէալում

Զիտանը տեղափոխուեցաւ Ռէալ 2001 թուականի ամռան, ռեկորդային՝ 75 միլիոն յուրոյով։ Կը հարմարուի թէ նոր միջավայրին երկար տեւեց Զիտանի համար, ան երկար ժամանակ իր սովորական խաղն կը փնտրէր, եւ այդ ընթացքին ան կօլեր կ՛արձանագրէր։ Մի քանի տուրէւ հետոյ ան նոյնիսկ լաւագոյն ռմբարկուներու կը ցանկար, չնայած լաւ խաղով ոչ ան փայլէր այդ ժամանակ, ոչ ալ խումբըը։ Գլխաւոր մարզիչը՝ Վիսենտէ դել Բոսկեն, ստիպուած եղաւ փոխել Ռէալի տակտիկական սխեման եւ Զիտանի համար աւելի լաւ տեղ գտնել։ Փնտրտուքները յաջողութեամբ յաջողեցան. 2001 թուականի Նոյեմբերին, բայց ամբողջութեամբ Զիտանը իրեն լաւ կողմերով ցուցադրեց 2002 թուականի ձմեռուանէն սկսած։ Յիշարժան էր 2002 թուականի երկու խաղ՝ Դեպորտիվոյի եւ Վալենսիայի հետ։ Հենց այս մրցաշրջանին մէջ 2001-2002 Զիտանը օգնեց Ռէալին յաղթել Չեմպիոններու լիկան, Կառլոսի փոխանցումէն հետոյ՝ ձախ ոտքով հիանալի կօլ աժձանագրելով Լեվերկուզենի Բայերի դարպասը։ 2002-2003 մրցաշրջանին Զիտանը դարձաւ Իսպանիոյ չեմպիոն։ Արքայական ակումբին մէջ Զիտանը առաջատար էր, վառ աստղը մեծ աստղաբոյլէն (Զիտան, Ֆիգու, Ռոնալտօ, Գառլոս, Ռաուլ)։

Ելոյթները հաւաքականին մէջԽմբագրել

1994 թուականի Օգոստոս(արեւմտահայերէն) 17-ին Զիտանը առաջին անգամ հագաւ Ֆրանսայի հաւաքականի մարզաշապիկը եւ դեբիւտը ուղղակի ֆանտաստիկ ստացաւ։ Ընկերական խաղին ֆրանսացիները չեխերուն կը պարտեցնէին 0։2 հաշուով, երբ Էմէ Ժակեն մարզադաշտ դուրս բերաւ 22-ամեայ Զիտանին Բորդօյէն, ան ընդամենը երկու վարկեանի ընթացքին՝ 80-82 վարկեաններունին, երկու գնդակ խփեց եւ հաւասարոցւց հաշիւը։ Խոշոր միջազգային մրցաշարերուն հաւաքականի կազմին ան հանդէս եկած է 1996 թուականէն սկսած, Անգլիոյ մէջ տեղի ունեցած Եւրոպայի առաջնութեան ժամանակ։ Այդ ժամանակ Ֆրանսայի հաւաքականը հասաւ կիսաեզրափակիչ՝ տասնմեկ մեթրնոց հարուածաշարով զիջելով Չեխիային։ Բայց արդեն երկու տարի անց 1998 թուականին Ֆրանսային մէջ տեղի ունեցած աշխարհի առաջնութեան խաղերու ժամանակ Զիզուն ցոյց տուաւ իրեն ամբողջ փայլով։ Ֆրանսան նուաճեց աշխարհի չեմպիոնի կոչումը, իսկ Զիտանը երկու հիանալի կօլ խփեց գլխով Պրազիլիայի հետ կայացած եզրափակիչ խաղի ժամանակ։ 2000 թուականին Պէլճիքայի եւ Հօլանտայի Եւրոպայի առաջնութեան ժամանակ Զիտանը կրկին խումբիի առաջատարն էր։ Ան քառորդ եզրափակչին իսպանացիներոնն տուգանայինէն կօլ խփեց, իսկ կիսաեզրափակչին պորտուգալացիներուն աւելացուած ժամանակի ընթացքին «ոսկէ գնդակ» խփեց տասնմեկ մեթր հերաւորութենէն։ Եզրափակչին աւելացուած ժամանակի ընթաքին Ֆրանսայի հաւաքականը 2։1 հաշուով յաղթեց Իտալիային։ 2002 թուականին ֆրանսացիները պետք է պաշտպանէին իրենց տիտղոսը Ճաբոնի եւ Հարաւային Գորիայի մարզադաշտերուն մէջ։ Զիտանը վնասուածք ստացաւ այս մրցաշարէց առաջ եւ չկարողացաւ պաշտպանել իր խումբին առաջին երկու խաղերուն, որոնք աւարտեցան անսպասելի հաշուով. պարտութիւն 1։0 հաշուով Սենեկալի հավաքականէն եւ 0։0 Ուրուկուէյի հաւաքականի խաղին մէջ։ Զիտանը որոշեց դուրս գալ մարզադաշտ որոշիչ խաղի Տէնմարքի դեմ, արդիւնքը այդ էր որ խումբըը պարտուեցաւ 0։2 հաշուով՝ զիջելով չեմպիոնի տիտղոսը։ Յուրօ 2004-ին Պորտուգալի մէջ Զիտանը իսկական հրաշք գործեց Անգլիոյ դեմ խաղին։ Ան խփեց երկու գնդակ աւելացուած ժամանակի ընթացքին, որու շնորհիւ ֆրանսացիները յաղթեցին 2։1 հաշուով։ Վերջին տուրում Զիտանը գրավեց շուեցարացիներու դարպասը, ուրտեղ ֆրանսացիները յաղթեցին 3։1 հաշուով։ Արդիւնքը այդ էր որ Ֆրանսան խումբէն յաղթող դուրս եկաւ, բայց կիսաեզրափակչին զիջեց Յունաստանին՝ Եւրոպայի ապագայ չեմպիոններուն։ 2006 թուականին համաաշխարհային խաղերէն առաջ Ֆրանսայի հաւաքականի հետ այդքան ալ մեծ հոյսեր չէին կապէր։ Խմբային տուրին անոնք այնքան ալ չփայլեցան, բայց հետագային, արդէն ֆաւորիտ չհամարուելով՝ զարմացուցից աշխարհը։ Ամբողջ խաղը իր վրայ վերցուցած էր Զիտանը, որ 34-ը լրացաւ խաղերու ընթացքին։ Ֆրանսան այդքան ալ վստահ չսկսկեցաւ խմբային խաղը Հարաւային Գորիայի եւ Զուիցերիայի հետ։ Այս ամենուն զուգահեռ Զիտանը երկու դեղին քարտ ստացաւ եւ ստիպուած էր բաց ձգել որոշիչ խաղը Տոգոյի հետ։ Ֆրանսան առանց իր առաջնորդին յաղթեց 2։0 հաշուով։ Այս ամենէն հետոյ Զիտանը ցոյց տուաւ իրեն իր ամբողջ փայլով։ Ֆրանսացիները 1/8-րդ եզրափակչին յաղթեցին ֆաւորիտներէց մեկուն Իսպանիային 1։3 հաշուով։ Քառորդ եզրափակչին յաղթեցին գլխաւոր ֆաւորիտին՝ Բրազիլիային։ Կօլը Զիտանի հրաշալի փոխանցումէց հետոյ խփեց Թիերու Անրին կոտրելով բրազիլիացիներու հոյսերը։ Կիսաեզրափակչին Զիտանը տասնմէկ մեթր հերաւորութենէն գրաւեց պորտուգալացիներու դարպասը։ Զիտանը եզրափակչին գրաւեց նաեւ Իտալիոյ դարպասը, բայց խաղը տխուր երանգ ստացաւ Մատերացիին հարուածելու պատճառով անոր մարզադաշտէն վտարուելէն հետոյ։ Ֆրանսացներու աւագը կոպիտ պատասխանեց պաշտպան Մատերացիի խոսքերուն՝ գլխով հարուածելով անոր կրծքաւանդակին, որմէ հետոյ հեռացուեցաւ մարզադաշտէն։ Յաջող իրացրած տասնմէկ մեթրներու հաշուով իտալացիները յաղթեցին խաղը եւ հռչակուեցան աշխարհի չեմպիոններ։ Զիտանը չորրորդ ֆուտբոլիստն է Բելէյէն, Վավայէն, եւ գերմանացի Բրայտներէն հետոյ, որ յաջողած է գրաւել դարպասը երկու աշխարհի առաջնութիւններու եզրափակիչ խաղերուն։ Չնայած անոր, որ վատ պահուածքի համար ձգած էր մարզադաշտը, ան հռչակուեցաւ առաջնութեան լաւագոյն ֆութպոլիստ։

 
Զիդանը Մունդիալ 2006-ի եզրափակիչ խաղում

Արհեստի աւարտըԽմբագրել

Զիտանը հայտարարեց, որ կլքի ֆութպոլը 2006 թուականի աշխարհի առաջնութեան աւարտէն հետոյ։ Ֆրանսայի հաւաքականը Ռայմոն Դոմենեկի գլխաւորութեամբ դուրս եկաւ եզրափակիչ, որ տեղի ունեցաւ 2006 թուականի Յուլիսի 9-ին Պեռլինի մէջ։ Զիտանի հեռանալը մեծ ֆութպոլէն տեղի ունեցաւ անյաջող այդ դէպքով, կապուած իտալացի պաշտպան Մատերացիի հետ։ 2009 թուականի Յունիս 1-ին Զիտանը նշանակուեցաւ Ռէալի նախագահ՝ Ֆլորենտո Պերեսի օգնական, որ ընտրութիւններու ժամանակ ան կ՛օգնէր իրեն։ 2010 թուականի Մայիս 30-ին խաղցաւ Ռէալի աստղերու եւ Միլանի միջեւ կայանալիք բարեգործական խաղին, ուրտեղ իր ակումբը յաղթեց 4։3 հաշուով։ 2010 թուականի Նոյեմբեր 12-ին պաշտոնի բարձրացում կատարուեցաւ եւ Զիտանը նշանակուեցաւ ակումբի նախագահի օգնական։ 2011 թուականի Յուլիս 8-ին Զիտանը դարձաւ Ռէալի առաջին խումբի մարզային տնօրէն, Խորխէ Վալդանոյի հեռանալէն հետոյ։ Անորմէ հետոյ ան ընդունուեցաւ համալսարան, ֆրանսական Լիմոժ քաղաքին մէջ՝ որպէսզի ստանայ մարզային քոչերու տիպլոմա։ 2012 թուականի Սեպտեմբերին ան ձգեց մարզային տնօրէնի պաշտօնը եւ սկսաւ մարզչական արհեստը մադրիդեան երիտասարդական ակադեմիային մէջ։ Ժոզե Մոուրինյոյի հեռանալէն հետոյ Զիտանէն կրկին առաջարկութիւն արնուեցաւ Ռէալի մարզիչ դառնալու համար, որմէ ան հրաժարեցաւ, որպէսզի աշխատի ապագայ գլխաւոր մարզչի մօտ որպէս օգնական։

Արձանագրած հանդիպումներու վիճակագրութիւնԽմբագրել

Ակումբային վիճակագրութիւնԽմբագրել

Անցկացրած խաղեր Առաջնութիւն Գաւաթ Եվրոգավաթներ Արդիւնք
Մրցաշրջան Ակումբ Առաջնութիւն խաղեր կօլեր խաղեր կօլեր խաղեր կօլեր խաղեր կօլեր

  Ֆրանսա

Առաջնութիւն Ֆրանսայի գաւաթ ՈՒԵՖԱ Արդիւնք
1988–89 Կանն 1-ին լիկա 2 0 0 0 – 2 0
1989–90 0 0 0 0 – 0 0
1990–91 28 1 3 0 – 31 1
1991–92 31 5 3 0 4 0 38 5
1992–93 Բորդօ 35 10 4 1 - 39 11
1993–94 34 6 3 0 6 2 43 8
1994–95 37 6 4 1 4 1 45 8
1995–96 33 6 1 0 15 6 49 12
  Իտալիա Առաջնութիւն Իտալիոյ գաւաթ ՈՒԵՖԱ Արդիւնք
1996–97 Յուվենտուս Սերիա Ա 29 5 2 0 10 2 41 7
1997–98 32 7 5 1 11 3 48 11
1998–99 25 2 5 0 10 0 40 2
1999–2000 32 4 3 1 6 0 41 5
2000–01 33 6 2 0 4 0 39 6
  Իսպանիա Առաջնութիւն Իսպանիոյ գաւաթ ՈՒԵՖԱ Արդիւնք
2001–02 Ռէալ Մատրիտ Լա Լիկա 31 7 9 2 9 3 49 12
2002–03 33 9 1 0 14 3 48 12
2003–04 33 6 7 1 10 3 50 10
2004–05 29 6 1 0 10 0 40 6
2005–06 29 9 5 0 4 0 38 9
Երկիր Ֆրանսա 200 34 18 2 29 12 247 45
Իտալիա 151 24 17 2 41 5 209 31
Իսպանիա 155 37 23 3 47 9 225 49
Արդիւնք 506 95 58 7 117 26 681 125

Միջազգային վիճակագրութիւնԽմբագրել

Հաւաքական Տարի Խաղեր Կօլեր Փոխանցումներ
  Ֆրանսա 1994 2 2 0
1995 6 2 3
1996 12 2 4
1997 8 1 0
1998 15 5 3
1999 6 1 1
2000 13 4 4
2001 8 2 0
2002 9 1 2
2003 7 3 3
2004 7 4 1
2005 5 2 1
2006 10 3 1
Արհեստի ընթացքին 108 31 23

Հաւաքականին մէջ արանձարրած խաղեր եւ կօլերԽմբագրել

ՆուաճումներԽմբագրել

ԱկումբայինԽմբագրել

  «Բորդօ»

  «Յուվենտուս»

  «Ռէալ Մատրիտ»

  «Ֆրանսայի հաւաքական»

ԱնհատականԽմբագրել

  • ՖԻՖԱ-ի վարկածով աշխարհի լաւագոյն ֆուտբոլիստ։ 1998, 2000, 2003
  • Ոսկէ գնդակ մրցանակի դափնեկիր/ Եւրոպայի լաւագոյն ֆուտբոլիստ (1)։ 1998
  • ՖԻՖԱ-ի Աշխարհի առաջնութեան լաւագույն ֆուտբոլիստ ]] (1)։ 2006
  • ՈՒԵՖԱ-ի Եւրոպայի առաջնութեան լաւագոյն ֆուտբոլիստ ]] (1)։ 2000
  • ՈՒԵՖԱ-ի վարկածով վերջին 50 տարիներու լաւագոյն ֆուտբոլիստ (1)։ 2004
  • Ֆրանսայի լաւագոյն երիտասարդ ֆուտբոլիստ (1)։ 1993
  • Սերիա Ա-ի լաւագոյն արտասահմանցի ֆուտբոլիստ (3)։ 1997, 2000, 2001
  • «Don Balon»-ի վարկածով Իսպանիոյ առաջնութեան լաւագոյն արտասահմանցի ֆուտբոլիստ (1)։ 2002
  • «El Pais»-ի վարկածով Իսպանիոյ առաջնութեան լաւագոյն արտասահմանցի ֆուտբոլիստ (1)։ 2002
  • Ֆրանսայի տարուայ լաւագոյն ֆուտբոլիստ (2)։ 1998, 2002
  • ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոններու լիկայի ամենաարժէքաւոր ֆուտբոլիստ (1)։ 2002
  • ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոններու լիկայի լաւագոյն կիսապաշտպան (1)։ 1998
  • Կը գտնուի աշխարհի լաւագոյն 100 մարզիկներու թիւին մէջ «Համաշխարհային ֆուտբոլ» եւ «Ֆիֆա 100» ամսագրերու վարկածով (2)։
  • Ֆուտբոլի պատմութեան համաշխարհային ֆեդերացիայի վարկածով տարուայ լաւագոյն կիսապաշտպան (1)։ 2006

ՄրցանակներԽմբագրել

Զինէտին ԶիտանԽմբագրել

Զիտանը օգտուած է ճանաչուած բրենդերի յաջողութենէն ետք։ Louis Vuitton-ի գովազդային արշաւին մասնակցելէն հետոյ, ուրտեղ ան նկարահանուեցաւ Տիէկօ Մարատոնայի ևւ Բելէյի հետ միասին, ան Ֆրանսայի հաւաքականի նախկին աւագը առաջարկ ստացաւ նաեւ Y-3 բրենդէն։ Լուսանկարիչ Ակասդեր Մակլելլան եւ ռեժիսոր Տեո Ստենլը նկարահանեցին անհաւատալի գեղեցիկ սեւ ու սպիտակ նկարներ վերածելով անոնք տեսահոլովակի։ «Վերջին տարիներու տենդենցները կը պտտէին աւելի կարճ եւ սեքսուալ հագուստներու շուրջը։ Այս հաուաքածուին մէջ ես ցանկացա փաթաթել ամբողջ մարմինը, որպէսզի չերեւի աւելորդ բան մը, որպէսզի չերեւի աւելի բան մը», - մեկնաբանեց իր հաւաքածուն Յեդզի Յամամոտոն։ Նկարահանուած է նաեւ Adidas-ի համար, որպէս սովորական գնորդ, որ կը տեսնի ապրանքի զարմանալի հատկութիւնը օգտագործողի վրայ։

Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել

ԾանօթագրութիւններԽմբագրել

  1. ↑ «Marca: Зидан станет спортивным директором "Реала"» (rus)։ Чемпионат.ру։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2011-08-25-ին 
  2. ↑ Зидан больше не директор «Реала»
  3. ↑ Zidane will work with the academy whilst completing his coaching qualification

Արտաքին յղումներԽմբագրել

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Զինետին_Զիտան&oldid=168945» էջէն