Քիքլատես
Քիքլատես կղզեխումբ (յուն․՝ Κυκλάδες), Էգէական Ծովուն կղզիներու համալիր, Յունաստան։ Քիքլատես անունը հին աշխարհագէտները տուած են Տիլոս սուրբ կղզիին շուրջը կղզիներուն բոլորաձեւ դասաւորման պատճառաւ․ (Κυκλάδες = բոլորաձեւ / κύκλος = շրջանակ)։ Տարածութեամբ ամենամեծ կղզին Նաքսոսն է, իսկ ամենախիտ բնակչութեամբ՝ Սիրոսը։
| Կղզեխումբ | |
|---|---|
| Քիքլատես | |
| Κυκλάδες | |
 կարմիրով՝ Քիքլատես կղզեխումբը | |
| Երկիր | Յունաստան |
| Շրջան | [[Էգէական ծով]] |
| Տարածութիւն | 2572 քմ² |
| ԲԾՄ | 1008 մեթր, 233 մեթր |
| Կը գտնուի ափին | Էգէական Ծով |
| Ժամային գօտի | UTC+2 եւ UTC+3։00 |
| Հեռախօսային ցուցանիշ | 228x0 |
| Փոստային ցուցանիշ | 840–849 |
Աշխարհագրութիւն Խմբագրել
Քիքլատես կղզեխումբը բաղկացած է 33 կղզիներէ եւ կղզիակախումբերէ, կղզիակներէ եւ ժայռակղզիակներէ (այս վերջինները բնակուած չեն)․ ընդհանուր թիւը՝ 220։
Կղզիներուն դասաւորումը երկու զուգահեռական գիծերու վրայ՝ Սունիօ հրուանդանի եւ էվիա կղզիին շարունակութիւնը, անոնց տուած է Արեւմտեան, Արեւելեան եւ Հարաւային զանազանումը։
Էրմուփոլի (Սիրոս կղզի) Քիքլատեսին գլխաւոր քաղաք-նաւահանգիստն է եւ վարչական կեդրոնը։
Քիքլատես կղզիները ծովուն ջուրերէն ողողած լեռներու գագաթներ են․ կ՛ընդգրկեն երկու հրաբխային կղզիներ՝ Միլոս եւ Սանթորինի։
Կրետական ծովը Քիքլատեսին հարաւի սահմանն է։
Կլիմա Խմբագրել
Քիքլատեսի կլիման չոր եւ քաղցր է, սակայն կղզիներուն հողը բարեբեր չէ, ի բացառեալ Նաքսոս կղզիինը։
Գիւղատնտեսութիւն Խմբագրել
Գիւղատնտեսութեան արտադրութիւններն են՝ գինի, պտուղ, ցորեն, ձէթ եւ ծխախոտ։
Բնապահպանում Խմբագրել
Քիքլատեսի բաւական շրջաններ ներառնուած են «Naturagraec» Յունաստանի կղզիներու բնապահպանման ցանկին մէջ․ Ամորղոս, Անտրոս, Անտիփարոս, Թինոս, Իրաքլիա, Մաքարես կղզիներ, Նաքսոս, Սհինուսա, Տոնուսա, Քիթնոս, Ֆոլեղանտրոս եւ շատ ուրիշ անբնակ կղզիակներ, ժայռակղզիակներ։
Կղզիներ Խմբագրել
| Կղզիներն ու անուանում | |
|---|---|
| Հայերէն | Յունարէն |
| Ամորղոս | Αμοργός Amorgós |
| Անաֆի | Ανάφη Anáfi |
| Անտրոս | Άνδρος Ándros |
| Անտիքերիա | Αντικέρια Antikeria (Άνω Αντικέρι / Αντίκερος & Κάτω Αντικέρι / Δρίμα / Δρύμα) |
| Անդիմիլոս | Αντίμηλος Antimilos |
| Հրիստիանի | Χριστιανή Christiani |
| Տիլոս | Δήλος Dhilos |
| Տեսփոդիքօ | Δεσποτικό Despotikó |
| Տիտիմի, Սիրոս | Διδύμη (Γάιδαρος, Γαϊδουρονήσι) |
| Տոնուսա | Δονούσα Donousa |
| Ֆոլեղանտրոս | Φολέγανδρος Folégandros |
| Եարոս | Γυάρος Giáros |
| Թրաղոնիսի | Τραγονήσι Μυκόνου |
| Իոս | Ίος Ios |
| Իրաքլիա | Ηρακλειά Irakliá |
| Քէա | Κέα Kéa, Τζια Tziá (Zia) |
| Քերոս | Κέρος Kéros |
| Քիմոլոս | Κίμωλος Kimolos |
| Անօ (կամ Փանօ) Քուֆոնիսիա | Άνω Κουφονήσια Koufonisia |
| Քաթօ Քուֆոնիսիա | Κάτω Κουφονήσια Koufonisia |
| Քիթնոս | Κύθνος Kithnos |
| Մաքրոնիսոս | Μακρόνησος Makrónisos |
| Միլոս | Μήλος Mílos |
| Միքոնոս | Μύκονος Míkonos |
| Նաքսոս | Νάξος Náxos |
| Փահիա | Παχειά (Αναφόπουλο) Pacheia (Anafopoulo) |
| Փարոս | Πάρος Páros |
| Փոլիէղոս | Πολύαιγος Poliegos |
| Փրասուրա | Πρασούρα (Κοπριά) Prasoura (Kopria) |
| Ռինիա | Ρήνεια Rinia |
| Սանթորինի | Σαντορίνη Santoríni, Θήρα Thira |
| Սհինուսա | Σχοινούσα Schinousa |
| Սերիֆոս | Σέριφος Sérifos |
| Սիֆնոս | Σίφνος Sifnos |
| Սիքինոս | Σίκινος Sikinos |
| Սիրոս | Σύρος Siros |
| Թիրասիա | Θηρασία Thirasiá |
| Թինոս | Τήνος Tinos |
Անօ (կամ Փանօ) եւ Քաթօ Քուֆոնիսիա, Իրաքլիա, Սհինուսա, Տոնուսա եւ Քերոս 6 փոքր կղզիները կը գտնուին Ամորղոս եւ Նաքսոս կղզիներուն միջեւ ու կը կազմեն «Փոքր Քիքլատես»ը։
Կղզիակախմբակներ եւ կղզիակներ Խմբագրել
| Կղզիակախմբակներու եւ կղզիակներու անուանում | |
|---|---|
| Հայերէն | Յունարէն |
| Անտիփարոս | Αντίπαρος Antiparos |
| Անիտրոս | Άνυδρος (Αμοργοπούλα) Anydros (Amorgopoula) |
| Ասփրոնիսի, Թիրա | Ασπρονήσι |
| Ավոլատոնիսի | Αβολαδονήσι |
| Ավելոնիսիա | Αβελονήσια |
| Ասքանիա | Ασκανιά |
| Թրաղոնիսի | Τραγονήσι (Δραγονήσι) Tragonisi (Dhragonisi) |
| Էսhաթի կամ՝ Մերմիկաս | Εσχάτη կամ՝ Μέρμηγκας |
| Ղլարոնիսի | Γλαρονήσι |
| Նէա Քամենի | Νέα Καμένη |
| Նիքուրիա | Νικούρια |
| Ռեւմաթոնիսի | Ρευματονήσι |
| Սերիֆոփուլա | Σεριφοπούλα Serifopoula |
| Սհինոնիսի | Σχινονήσι |
| Փալէա Քամենի | Παλαιά Καμένη |
| Քարտիոթիսա | Καρδιώτισσα |
| Քիթրիանի | Κιτριανή |
Գլխաւոր կղզիներու կամ կղզեխմբակներուն կարճ ներկայացում Խմբագրել
Արեւմտեան Քիքլատես Խմբագրել
Քէա կամ՝ Ծիա Խմբագրել
Հանդարտ կղզի, գեղեցիկ ծովափներով։ Աթենացիները զայն կը նախընտրեն, որովհետեւ Աթէնքին մօտ է։ Տարածութիւնն է 131,693 ք․քմ․եւ ծովեզրը՝ 88 քմ․։ Բնակչութեան թիւն է՝ 2 455։ Գլխաւոր նաւահանգիստն է՝ Քորիսիա կամ՝ Լիվատի։
Քիթնոս Խմբագրել
Կը գտնուի Քէա եւ Սերիֆօ կղզիներուն միջեւ։ Ունի երկու միջերկրեայ գիւղեր, որոնցմէ Մասարիա (կամ՝ Խորա) մայրաքաղաքն է։ Գլխաւոր նաւակայքն է Մերիխաս։ Տարածութիւնն է 99,432 ք․քմ․։ Բնակչութեան թիւն է՝ 1․310։ Կղզին ունի 92 ծոցիկներ եւ ծովափներ։ Շուրջը կը գտնուին կղզիակներ եւ ժայռակղզիակներ։
Սերիֆոս Խմբագրել
Մայրաքաղաքը՝ Հորան, կառուցուած է 200 մ․ բարձրունքի վրայ։ Նաւակայքն է Լիվատի։ Տարածութիւնն է 75,207 ք․քմ․ եւ բնակչութեան թիւն է՝ 1 402։ Անբերի կղզի է։ Ունի 42 գեղեցիկ ծովափներ։ ԺԸ․րդ եւ ԺԹ․րդ դարուն կը զարգանայ շնորհիւ հանքային շահագործման։
Սիֆնոս Խմբագրել
Տարածութիւնն է 73,942 ք․քմ․ եւ բնակչութիւնը կը հաշուէ 2 625 հոգի։ Մայրաքաղաքն է Ափոլօնիա, 869 բնակիչներով։ Անունը առած է Ափոլոնաս աստուածէն։ Կղզիին մէջ զարգացած են կաւագործութիւնը, շնորհիւ հողի բաղադրութեան։ Ունի խոհարարութեան մեծ աւանդութիւն։ Ժամանակի ընթացքին Սիֆնոսցի կաւագործներ կը հաստատուին Խիօ, Կրետէ, Քիքլատես եւ Սարոնիքոս ծոցին կղզիները եւ կը ծանօթացնեն կաւագործութեան գաղտնիքները։ Կը համարուի մշակոյթի եւ եկեղեցիներով–մատուռներով լեցուն կղզի։ Յունաստանին տուած է նշանաւոր անձնաւորութիւններ․ կաթողիկոսներ, քաղաքագէտներ, հանրածանօթ խոհարար, համալսարանի դասախօսներ, եւայլն։
Միլոս Խմբագրել
Հրաբխային կղզի․ ժայռոտ գեղեցիկ կազմաւորումներով, իրարմէ տարբեր եւ գրաւիչ 90 ծովափներով ու հարուստ մշակոյթով։ Տարածութիւնն է՝ 151 ք․քմ․ եւ բնակչութեան թիւը՝ 5․129։ Աշխարհածանօթ են Միլոսի Աֆրոտիթի նշանաւոր արձանը, որ Միլոս գտնուած է 1820 թուականին եւ այժմ կը հիւրասիրուի Լուվրի թանգարանը (անոր ընդօրինակութիւնը կը գտնուի Միլոս կղզիին թանգարանին մէջ), ինչպէս նաեւ Միլոսի հին թատրոնը (Ք․ա․ 1-ին դար), քրիստոնէական առաջին տարիներուն ստեղծուած գետնադամբանները, Քլիմա, Մանտրաքիա եւ Ֆիրոփոթամօ ձկնորսներու ծովեզերիայ բնակավայրները փորուած հրաբխային տուֆ-քարայրներու մէջ։
Արեւելեան Քիքլատես Խմբագրել
Անտրոս Խմբագրել
.jpg)
Կը գտնուի Էվիա կղզիին հարաւ արեւելքը եւ Սիրոս կղզիին հիւսիս արեւելքը։ Կղզին կ՛երկարի հիւսիս արեւմուտքէն դէպի հարաւ արեւելք։ Տարածութիւնն է 381 ք․քմ․ եւ բնակչութեան թիւն է՝ 9․170։ Մայրաքաղաքն է Անտրոս կամ՝ Խորա։ Նաւահանգիստն է՝ Ղաւրիօ-ն։ Կղզիին լայնքին եւ երկայնքին շարուած կը գտնուին 4 լեռնաշղթաներ․ անոնք կղզին 5 զուգահեռ մասերու կը բաժնեն։ 19-րդ դարուն եւ 20-րդ դարասկիզբին կը գործէին երեք մետաղի հանքեր։ Բնակիչները գլխաւորաբար կը զբաղին նաւագնացութեամբ եւ վաճառականութեամբ, այսպէս կղզին դարձած է նաւային եւ տնտեսական կեդրոն։ Անտրոս կղզին հարուստ է մշակոյթով․ ունի բազմաթիւ թանգարաններ։ Յունաստանին տուած է նշանաւոր անձնաւորութիւններ․ կաթողիկոսներ, քաղաքագէտներ, հանրածանօթ նաւատէրեր (յատկապէս միջազգային տարողութեամբ, ինչպէս՝ Ղուլանտրի եւ Էմպիրիքոս ընտանիքները), համալսարանի դասախօսներ, բանաստեղծներ, հնագէտներ, բանասէրներ, գրագէտներ, նախարարներ, եւայլն։
Թինոս Խմբագրել
Կը գտնուի Անտրոս կղզիին հարաւ արեւելքը, Միքոնոս կղզիին հիւսիս արեւմուտքը եւ Սիրոս կղզիին հիւսիս արեւելքը։ Կէս ծովային մղոն միայն զայն Անտրոսէն կը բաժնէ, իսկ Միքոնոսէն՝ 5 մղոն եւ Սիրոսէն՝ 12։ Թինոս կը նմանի երկայնաձեւ եռանկիւնի մը։ Ամենաբարձր գագաթը Ցիքնիաս 726 մ,, կը գտնուի կղզիին արեւելքը, իսկ կեդրոնը՝ Էքսոմվուրղօ ժայռը՝ 641 մ․։ Կղզիին ծովեզր 114 քմ․ է եւ կ՛ընդգրկէ կղզիին շուրջը գտնուող ժառակղզիակները։ Աստուածամօր եկեղեցին, Յունաստանի գլխաւոր ուխտավայրերէն է․ անոր տօնին՝ 15 Օգոստոս, եւ նախորդող ու յաջորդող շաբաթներուն կղզին կ՛ողողուի ուխտեալներով։ Կղզիին տնտեսութիւնը բացի զբօսաշրջիկութենէն, յենուած է նաեւ անասնապահութեան, գիւղանտնեսութեան, մեղուաբուծութեան, ձկնորսութեան, նաւագնացութեան եւ մարմարի գործարկութեան․ մարմարարուեստը ներառնուած է Եունեսքոյի Անշօշափելի Մշակութային Ժառանգութեան Ցանկին մէջ ։ Ունի 41 ծովափներ։
Սիրոս Խմբագրել
Քիքլատես կղզեխումբին մէջտեղը գտնուող կղզի․ Թինոս կղզիին հարաւ-արեւելքը, Միքոնոսին արեւելքը եւ Քիթնոսի արեւմուտքը։ Մայրաքաղաքն է էրմուփոլի, որ նաեւ Յունաստանի Հարաւային Էգէականի Շրջանային Միաւորումին նստավայրն է։ Տարածութիւնը 84,069 ք․քմ․ է եւ բնակչութեան թիւը՝ 21․390։ Հարուստ մշակոյթով կղզի է։ Մայրաքաղաքը կը յատկանշուի նոր-դասական ոճի շէնքերով։ Յունաստանին տուած է նշանաւոր անձնաւորութիւններ․ կաթողիկէ դաւանանքի առաջնորդներ, քաղաքագէտներ, գրագէտներ, համալսարանի դասախօսներ, բանասէրներ, եւայլն։ Տե՛ս բուն արձանագրութիւն՝ Սիրոս (կղզի)
Միքոնոս Խմբագրել
Կը գտնուի Սիրոս կղզիին արեւելքը, Թինոս կղզիին հարաւ-արեւելքը եւ Նաքսոս կղզիին հիւսիսը։ Տարածութիւնն է 106 ք․քմ․ իսկ բնակչութեան թիւն է՝ 10 134։ Յունաստանի առաջին շրջաններէն է, ուր զբօսաշրջիկութիւնը կը զարգանայ (1960 թուականէն)։ Միքոնոս քաղաքապետութիւնը կը բաղկանայ Միքոնոս, Ռինիա եւ Տիլոս (հանրածանօթ հնագիտական վայրերուն եւ թանգարանին համար) կղզիներէն եւ անոնց շուրջը գտնուող ցիր ու ցան ժայռակղզիակներէ։ Կղզին բնակուած է Ք․Ա․ 6-րդ հազարամեակէն։
Փարոս Խմբագրել
Տարածութիւնն է 193․308ք․քմ․ եւ բնակչութեան թիւն է՝ 13 710։ Փարոս քաղաքապետութիւնը կ՛ընդգրկէ նաեւ բազմաթիւ անբնակելի կղզիակներ եւ ժայռագօտիներ։ Կղզիին հարա-արեւմուտքը կը գտնուի Անտիփարոս կղզին։ Նաքսոս կղզիէն բաժնուած է 8 քմ․ լայնք ունեցող (5 մղոն) ջրանցքով։ Կղզիին արեւելեան ափերը բնական նաւակայքեր եւ գեղեցիկ ծովափներ կը կազմեն։ Ունի երեք գլխաւոր նաւահանգիստներ․ Փարիքիա, Նաուսա եւ Տրիոս։ Զարգացած են գիւղատնտեսութիւնը, ձկնորսութիւնը եւ զբօսաշրջիկութիւնը։
Նաքսոս Խմբագրել
Քիքլատես կղզեխումբին ամենաբարեբեր եւ տարածութեամբ ամենամեծ կղզին՝ 429,79 ք․քմ․։ Բնակչութիւնը 7․070 հոգի կը հաշուէ։ Քիքլատեան քաղաքակրթութեան կեդրոնը եղած է։ Կղզին հիւսիսէն դէպի հարաւ կը ճեղքէ Զաս կամ Տրիօ լեռնաշղթան, որուն ամենաբարձր գագաթն է Տիա կամ Զա (1․002 մ․)։ Հնագիտական պեղումներ կը հաստատեն թէ Նաքսոս բնակուած է Հին Քարեդարի շրջանէն։ Նշանաւոր է մարմար քարով եւ զմռնիտ emery հանքանիւթով։ Անասնաբծութիւնը, գիւղատնտեսութիւնը, ձկնորսութիւնը, հանքագուրծութիւնն եւ զբօսաշրջիկութիւնը տնտեսութեան գլխաւոր աղբիւրներն են։
Հարաւային Քիքլատես Խմբագրել
Ֆոլեղանտրոս Խմբագրել
Կը գտնուի Սիքինոս եւ Միլոս կղզիներուն միջեւ, Սանթորինի կղզիին հիւսիս-արեւմուտքը։ Ափերը դարուվար են եւ բազմաթիւ հրուանդաններ եւ խորշեր կը կազմեն։ Տարածութիւնն է 32,384 ք․քմ․ եւ ունի 291 բնակիչ։ Համեմատաբար հանդարտ կղզի է։
.jpg)
Սիքինոս Խմբագրել
Կը գտնուի Ֆոլեղանտրոս եւ Իոս կղզիներուն միջեւ։ Լեռնային կղզի է, 41,676 ք․քմ․ տարածութեամբ եւ 260 բնակիչներով։ Շրջապատուած է բազմաթիւ կղզիակներէ եւ ժայռակղզիակներէ։ Անոր գլխաւոր ծոցիկը նաեւ նաւահանգիստն է։ Բնակիչներուն գլխաւոր զբաղումն է ձկնորսութիւնն եւ գիւղատնտեսութիւնը։
Իոս Խմբագրել
108,713 ք․քմ․ տարածութեամբ եւ 2․030 բնակիչներով կղզին կը գտնուի Նաքսոս, Սիքինոս եւ Թիրա կղզիներուն միջեւ։ Բազմաբլուր կղզի, որուն գահաւանդները մինչեւ ծով կ՛իջնեն։ Վարչականօրէն մաս կը կազմէ Թիրա Շրջանային Միաւորին։ Ունի գեղեցիկ ծովափներ եւ կը ներգրաւէ մասնաւորաբար երիտասարդ զբօսաշրջիկներ։
Ամորղոս Խմբագրել
Բնակուած է Ք․Ա․ 4-րդ հազարամեակէն։ Տարածութիւնն է 126,3 ք․քմ․ եւ բնակչութեան թիւը՝ 1․973։ Մայրաքաղաքն ՝ Խորա եւ գլխաւոր նաւահանգիստը՝ Քաթափոլա։ Բնակիչները աւանդաբար կը զբաղին անասնապահութեամբ, ձկնորսութեամբ եւ նաւային աշխատանքներով։ Վերջին տասնամեակին զբօսաշրջիկութիւնը արագօրէն կը զարգանայ։
Սանթորինի Խմբագրել
.jpg)
Սանթորինի կամ՝ Թիրա։ Բնակուած է Ք․Ա․ 6-րդ հազարամեակէն։ Աշխարհահռչակ կղզի – հրաբուխ, 76,19 ք․քմ․ տարածութեամբ եւ 15․250 բնակիչներով։ Կղզին Էգէական Ծովուն հրաբխային գօտիին կը պատկանի եւ բնորոշուած է իբրեւ աշխուժ հրաբուխ Միլոս եւ Նիսիրօ կղզիներուն ու Մեթանային հետ։ Սանթորինին, ինչպէս նաեւ Թիրասիա եւ Ասփրոսնիսի կղզիները Սդրոկիլի հրաբխային կղզիին մնացորդացն են․ հետեւանք՝ Ք․ա․ 1613 պատահած հրաբխային պայթումին որ պատճառ եղաւ Մինոասեան քաղաքակրթութեան կործանման։ Անջրդի, չոր, առանց լիճերու, գետերու կամ ձորերու կղզի է, սակայն հողը բարեբեր է ու կը նպաստէ որթատունկի, ֆավայի եւ լոլիկի մշակման։ Զբոսաշրջիկութիւնը վերջին տասնամեակներուն շատ զարգացած է։ Մայրաքաղաքն է Ֆիրա, իսկ նաւահանգիստը՝ Աթինիոս։
Թիրասիա Խմբագրել
9,246 ք․քմ․ տարածութեամբ եւ 319 բնակիչներով փոքր կղզի, Սանթորինիին արեւմուտքը։ Մաս կը կազմէր Սդրոկիլի կղզիին, որ Ք․Ա․ 1613 հրաբխային պայթումով կղզիներու կը բաժնուի եւ մէջտեղը կը ստեղծուի «քալտերա»ն։ Մայրաքաղաքն է Մանոլաս։
Անաֆի Խմբագրել
Լեռնային կղզի, կը գտնուի Սանթորինի կղզիին արեւելքը։ Տարածութիւնն է 38,636 ք․քմ․ իսկ բնակչութեան թիւն է՝ 271։ Լղզիին արեւելեան ծայրամասին կը գտնուի Վրախոս կրաքարէ մենաքար․ Եւրոպայի երկրորդ մեծագոյն մենաքարը կը սեպուի, Ճիպրալթարէն ետք։ Ամբողջ կղզին կը ներառնուի Յունաստանի Բնապահպանման ցանկին մէջ․ անոր արահետներէն հետիետն պտոյտները զբոսաշրջիկներ կը ներգրաւեն։
Փոքր Քիքլատես Խմբագրել
Սհինուսա Խմբագրել
Կը գտնուի Նաքսոս կղզիին հարաւը եւ Իրաքլիային հիւսիս արեւելքը։ Անունը առած է անոր վրայ աճող համանուն բոյսէն։ Նաւակայքն է Մերսինի։
Քուֆոնիսիա․ (Անօ եւ Քաթօ Քուֆոնիսիա) Խմբագրել
Երկու կղզիներու եւ քանի մը ժայռակղզիակներու համալիր․ Բանօ (կամ Անօ) եւ Քաթօ Քուֆոնիսիա կղզիները իրարմէ կը բաժնուի փոքրիկ նեղուցէ մը։ Կը գտնուին Նաքսոս կղզիին հարաւ արեւելքը եւ Ամորղոյին արեւմուտքը։ Ափերուն հսկայ քարայրներ կը գտնուին։
Տոնուսա Խմբագրել
Փոքր Քիքլատեսի հիւսիսային կղզի․ Նաքսոսին արեւելքը եւ Ամորղոսին հիւսիսը։ Ափերուն կազմուած են բազմաթիւ ծոցիկներ, որոնցմէ շատերը ունին հիանալի ծովափներ։
Պատկերասրահ Խմբագրել
Պատմական անդրադարձ Խմբագրել
Նոր Քարի եւ Պղինձէ Նոր Դարի ժամանակաշրջաններու Քիքլատեան քաղաքակրթութիւնը ծանօթ է տեղական մարմարի վրայ աշխատուած քանդակներէն։ Ք․Ա․ 2-րդ հազարամեակին Քիքլատես կղզիները կ՛ենթարկուին Կրետէի Մինոասեան Քաղաքակրթութեան։
Հնադար Խմբագրել
Քիքլատես կղզիները Ք․Ա․ 1450-ական եւ 1100-ական թուականներուն յաջորդաբար կը հպատակին Ախայեան (Ախէի) Ἀχαιοί եւ Տորեան յունական ծագումով ցեղերուն։ Իսկ, Ք․Ա․ 10-րդ դարուն՝ Յոնիացիներուն, որոնք Ք․Ա․ 7-րդ դարուն Տիլոս կղզիակին վրայ կը հիմնեն կրօնական մեծ սրբավայրը։
Պարսիկները Քիքլատես կղզիները կը գրաւեն Ք․Ա․ 490 թուականին։ Հետագային անոնք մաս կը կազմեն Աթէնքի Դաշինքին։
Հռոմէական Կայսրութեան իշխանութեան ժամանակ, կղզիները յաճախ ծովահէններու յարձակումներուն թիրախ կը դառնան։
Մինջնադար Խմբագրել
Հռոմէական Կայսրութեան բաժանումով, Քիքլատեսի կղզիները Բիւզանդական Կայսրութեան մաս կը կազմեն մինչեւ ԺԳ․ դարասկիզբին։ Խաչակիրներու Դ․ արշաւանքէն ետք (1204), Քիքլատես կը գտնուի Վենետիկցիներուն գերիշխանութեան տակ։ Անոնք Քիքլատես կղզիները կը ձգեն լատին իշխանական տուներու լուծին տակ։ 1537 թուականին Քիքլատես կղզիներուն մեծ մասը եւ 1579 բոլորը Օսմանեան Կայսրութեան իշխանութեան ձեռքը կ՛անցնին։ Սակայն կղզիներուն վրայ անոնց գերիշխանութիւնը նուազ ճնշիչ է բաղդատաբար Յունաստանի միջերկրիայ մասին։ Սկզբնական շրջանին Բարձր դուռը մահմետական գաղթաբնակներ, դատաւորներ եւ կառավարիչներ կը փորձէ կղզիները ուղղարկել բնակութիւն հաստատելու համար, սակայն անոնք հերթաբար քրիստոնիայ ծովահէններու կողմէ կ՛արեւանգուին եւ Մալթա կը ծախուին։ Սուլթանը կը հրաժարի եւ կղզիներուն առանձնաշնորհումներ կը պարգեւէ՝ ցած տուրքեր, կրօնական ազատութիւն․ Ենիչարիներուն հոն հաստատուիլը կ՛արգիլէ։
Նորագոյն եւ ժամանակակից շրջաններ Խմբագրել
1821 Յունաստանի Ազատագրական Պայքարին կղզիներուն բնակիչները մեծ ներդրում կ՛ունենան (մարտիկներով, զէնքերով, նաւերով) եւ 1830 կը միանան նարաստեղծ Յունական Պետութեան։
Հնագիտական պեղումներ Խմբագրել
1880-ական թուականներուն Աթէնքի Անգլիական Դպրոցին կողմէն տեղի կ՛ունենան կանոնաւոր հնագիտական պեղումներ, որոնց կը գլխաւորէ Խրիստոս Ցուտաս։ Այս պեղումներուն շնորհիւ, Քիքլատես կղզիներուն տարածքին կը գտնուին նախապատմական շրջանէն բազմաթիւ գերեզմաններ եւ բնակավայրեր եւ կը սահմանուի «Քիքլատեան Մշակոյթ» եզրով։
Տնտեսութիւն Խմբագրել
Կղզիներուն բնակիչները կը զբաղին գլխաւորաբար նաւագնացութեամբ, ձկնորսութեամբ, գիւղատնտեսութեամբ եւ զբօսաշրջիկութեամբ։ Ամէնտարի հարիւր հազարներով զբօսաշրջիկներ Քիքլատես կղզիները կ՛այցելեն։ Ամէն օր, տասնեակէ աւելի նաւեր կղզիները իրարու կը կապեն, ինչպէս նաեւ Էգէական Ծովուն մնացեալ կղզիներուն, Կրետէին եւ Յունաստանի ցամաքամասին։
[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11][12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21]
Տես նաեւ Խմբագրել
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ https://www.e-kyklades.gr/travel/tourism?categoryid=26647&articleid=12244&lang=el Քիքլատես Առեւտուրի Ատեան․ «Քիքլատես․ մօտէն ճանչցէք»(յունարէն)
- ↑ «Ճանչնանք Քիքլատեսը»{{ref-el}
- ↑ «Քիքլատես»․ Յունաստանի Զբօսաշրջիկութեան Ազգային Կազմակերպութիւն(յունարէն)
- ↑ «diocles.civil – Քիքլատեսին պատմութիւնը(յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2021-05-10-ին։ արտագրուած է՝ 2020-08-02
- ↑ mykonostour – Քիքլատես, Յունաստան (քաղուած յունական Ուիքիփետիայէն)(յունարէն)
- ↑ «Naturagraec» Յունաստանի կղզիներու բնապահպանման ցանկ(յունարէն)
- ↑ «Յունաստանի 2011 մարդահամարը(յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-12-07-ին։ արտագրուած է՝ 2020-08-02
- ↑ «Յունաստանի մնայուն բնակչութիւն․ սրբագրութիւն, 2 Ապրիլ 2014(յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2023-07-11-ին։ արտագրուած է՝ 2020-08-02
- ↑ reader.gr-life-travel «Պտոյտ Արեւմտեան Քիքլատես․ նկարներ» - հեղ․ Βάλη Βαϊμάκη, նկարներ՝ Γιάννης Ντρενογιάννης, Βάλη Βαϊμάκη(յունարէն)[permanent dead link]
- ↑ westcyclades Արեւմտեան Քիքլատես(յունարէն)
- ↑ poiostigiati - Ո՞վ, Ի՞նչ, Ինչո՞ւ․․․ Քիքլատես(յունարէն)
- ↑ Թուքիտիտիս․ 1․4 – հնադարեան պատմութիւն, Քիքլատես(յունարէն)
- ↑ Թուքիտիտիս․ 4․ 35-48, Պեղոպոնեզեան պատերազմ(յունարէն)
- ↑ Անտրոս․ խոհարարութիւն(յունարէն)
- ↑ «Էգէականի կատուն(յունարէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-03-22-ին։ արտագրուած է՝ 2020-08-02
- ↑ Էգէականի կատուն, նկարներ(յունարէն)
- ↑ Էգէականի կատուն, նկար՝ Konstantinos Payavias(յունարէն)
- ↑ Սանթորինիին հրաբխային վիճակը, 6․2Սելանիկի Արիստոթելեան Համալսարան, 2013(յունարէն)
- ↑ Սանթորինիին երկրաբանութիւնը 6,1 Սելանիկի Արիստոթելեան Համալսարան, 2013(յունարէն)
- ↑ ընթացքին հրաբխային պայթումներ․ Սանթորինի, 5 եւ 6Սելանիկի Արիստոթելեան Համալսարան, 2013(յունարէն)[permanent dead link]
- ↑ Քիքլատես․ Սանթորինի եւ Թիրասիա(ֆր.)
Արտաքին յղումներ Խմբագրել
- Քիքլատես Archived 2020-08-04 at the Wayback Machine.(անգլերէն)
- Քիքլատես Առեւտուրի Ատեան(յունարէն)
- Յունաստանի վարչական բաժանում(յունարէն)
- Wikivoyage - Քիքլատես(յունարէն)
- Քիքիլատեսին պատմութիւնը(անգլերէն)
- Պեղոպոնեզեան պատերազմին պատմութիւնը(անգլերէն)
- Յունաստանի 2011 մարդահամարը(անգլերէն)
- Հարաւային Էգէական Շրջանային միաւորում(անգլերէն)
- naturagraeca – Մաքարես կղզիակներ(յունարէն)
- Նաքսոս եւ Փոքր Քիքլատես(անգլերէն)
- Քէա(անգլերէն)
- Քիթնոս(անգլերէն)
- Սերիֆոս(անգլերէն)
- Սիֆնոս(անգլերէն)
- Միլոս(անգլերէն)
- Անտրոս(անգլերէն)
- Թինոս(անգլերէն)
- Եունեսքոյի Անշօշափելի Մշակութային Ժառանգութիւն(ֆր.)
- Թինիական մարմարարուեստ(յունարէն)
- Թինոսի Ս․ Աստուածամայր եկեղեցին(անգլերէն)
- Խրիստոս Ցուտաս(անգլերէն)
- Աթէնքի Անգլիական Դպրոց(անգլերէն)